Mieszkańcy Metropolii Krakowskiej wolno uwalniają się od kopciuchów i smogu. Wśród 14 samorządów są małopolscy prymusi, ale i maruderzy

FLESZ - Nowe obostrzenia od 15 grudnia!

Te dane powinny przemówić zwłaszcza do mieszkańców gmin, które mają w walce ze smogiem do odrobienia gigantyczne zaległości. A czasu jest niewiele: na wymianę najbardziej trujących, pozaklasowych kotłów (głownie węglowych) został tylko rok. W całej Metropolii Krakowskiej dymi ich jeszcze w tym sezonie grzewczym około 20 tysięcy! Co zrobić, by kolejnej zimy zostały zastąpione przez czyste i efektywne źródło ciepła? Jak na tym finansowo nie stracić, lecz zyskać, przechodząc jednocześnie na nieznany wcześniej poziom komfortu?

Ci, którzy zdecydowali się już na taką inwestycję, wiedzą, że w wielu przypadkach kluczowa jest termomodernizacja domu. W nieocieplonych budynkach większość wytworzonej – a więc i opłaconej przez gospodarzy – energii idzie często na ogrzewanie otoczenia (ogrodu, ulicy, chodników, powietrza…), a nie samego mieszkania i domowników. Odpowiednie ocieplenie ścian i stropów połączone z montażem energooszczędnych okien i drzwi zmniejsza zapotrzebowanie na energię nawet o 50 i więcej procent. A energia ostatnio mocno podrożała i wszystko wskazuje na to, że będzie dalej drożeć.

Nic dziwnego, że mieszkańcy gmin Metropolii Krakowskiej wykazują dziś rekordowe w historii zainteresowanie dofinansowaniem termomodernizacji swych domostw, oferowanym w ramach lokalnych programów wsparcia oraz państwowego programu Czyste Powietrze. Równocześnie coraz intensywniej zastanawiają się nad doborem właściwego źródła ciepła – efektywnego i niezawodnego przez długie lata. Wcześniej większość stawiała na gazowe kotły kondensacyjne, ale od paru tygodni wyraźnie rośnie udział pomp ciepła, montowanych bardzo często w tandemie z – dostarczającą tani prąd – fotowoltaiką.

W efekcie tych działań jakość powietrza w gminach wokół Krakowa stale się poprawia, ale wciąż jest niewystarczająco dobra, byśmy mogli oddychać bez strachu o zdrowie własne i swoich bliskich. Wynika to jasno zarówno z raportów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, jak i codziennych odczytów Airly. We wszystkich porównaniach tegorocznych i zeszłorocznych map zanieczyszczeń jasno widać, że poprawa jest zasługą wymiany kopciuchów, która w Metropolii Krakowskiej przyspieszyła. Ale trzeba ją przyspieszyć jeszcze bardziej – zwłaszcza w gminach święcących na mapach na czerwono, a okupujących od miesięcy dół tabeli Ligi Antysmogowej Metropolii Krakowskiej.

Zresztą niech przemówią liczby. W całym III kwartale 2021 roku mieszkańcy wszystkich 14 gmin obwarzanka złożyli 922 wnioski o wymianę kopciuchów w ramach Zintegrowanych Inwestycji Lokalnych (ZIT). Z całej tej liczby aż 289 (czyli prawie jedna trzecia!) wniosków pochodziło od mieszkańców gminy Liszki, 98 z gminy Wieliczka, 94 z gminy Zielonki, a 78 z gminy Wielka Wieś. W gminie Niepołomice liczba wniosków wyniosła… okrągłe zero.

W rankingu gmin, których mieszkańcy wymienili w ramach ZIT najwięcej kopciuchów, brylowały w III kwartale również Liszki – z 242 usuniętymi starymi paleniskami (27,5 proc. ogółu). Druga była Wieliczka (160), a trzecie Niepołomice (81). Warto przy tym zaznaczyć, że Liszkom zostało w tym momencie do wymiany niespełna 900 kopciuchów, a Wieliczce – 4300, zaś Niepołomicom – 1700… W gminie Czernichów kopciuchów pozostało 1200, a w całym kwartale w ramach wszystkich programów mieszkańcy wymienili 39 i złożyli 130 wniosków. W gminie Kocmyrzów-Luborzyca ludzie złożyli do ZIT 75 wniosków i tyle samo kotłów wymienili, ale dymi tam wciąż ok. 2 tysięcy kopciuchów. Podobnie wygląda to w gminie Biskupice. W tym tempie poprawa jakości powietrza zajmie kilkanaście lat. A mamy tylko rok.

Gminne programy wsparcia realizuje kilka gmin obwarzanka. Tu najaktywniejsi okazali się mieszkańcy gminy Zabierzów: złożyli 86 wniosków i wymienili 70 kotłów. W gminie dymi wciąż jednak aż 2300 kopciuchów. 42 wnioski do lokalnego programu złożyli mieszkańcy gminy Skawina; wymienili w tym samym czasie dzięki gminnemu dofinansowaniu 30 kotłów. Zostało wciąż jednak… 2600 kopciuchów.

Mieszkańcy gminy Biskupice mają do wymiany ponad 1300 pozaklasowych kotłów, a w III kwartale wymienili 39 oraz złożyli wnioski lub podpisali umowy na wymianę kolejnych ok. 200 - w ramach wszystkich programów.

W programie Czyste Powietrze (stan na koniec października 2021) najaktywniejsi w obwarzanku okazali się dotąd mieszkańcy gminy Wieliczka – złożyli 856 wniosków (co stanowi ponad 15 proc. wszystkich wniosków, jakie wpłynęły od mieszkańców obwarzanka), wyprzedzając o włos mieszkańców gminy Skawina (850). Na podium wskoczyli także mieszkańcy gminy Zabierzów (559). Na przeciwległym końcu tabeli są mieszkańcy gmin: Świątniki Górne (146) i Biskupice (164).

Postępy w walce o czyste powietrze można na bieżąco śledzić na stronie stworzonej przez Polski Alarm Smogowy: https://licznikkopciuchow.pl/metropoliakrakowska/.