Smog małopolska

Skawina, Niepołomice, Krzeszowice, miasta Nowy Targ i Oświęcim – to małopolskie samorządy, które chcą wprowadzić całkowity zakaz palenia węglem od 1 stycznia 2030. Na ich terenach właśnie rozpoczynają się konsultacje społeczne lokalnych uchwał antysmogowych. Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

23 tys. starych palenisk na węgiel i drewno wciąż zatruwa powietrze w czternastu gminach Metropolii Krakowskiej i „przy okazji” w samym Krakowie. Na wymianę zabójczych pieców zostały już tylko 584 dni – 1 stycznia 2023 roku wejdzie bowiem w życie uchwała antysmogowa, zakazująca używania przestarzałych urządzeń W CAŁEJ MAŁOPOLSCE pod groźbą grzywny 5 tys. zł. Wszyscy wójtowie i burmistrzowie gmin podkrakowskiego obwarzanka wraz z prezydentem Krakowa i Krakowskim Alarmem Smogowym zadeklarowali w czwartek 27 maja przystąpienie do „Inicjatywy 600”, której celem jest radykalne przyspieszenie wymiany kopciuchów. A my uruchamiamy LIGĘ ANTYSMOGOWĄ, w której mieszkańcy małopolskich gmin będą ze sobą konkurować w bardzo prostej dyscyplinie: kto w krótkim czasie wymieni najwięcej starych palenisk i da sobie oraz innym oddychać czystym powietrzem.

Walka ze smogiem rozpoczęła się w Małopolsce od przyjęcia tzw. uchwał antysmogowych dla Krakowa oraz całego województwa. Pionierska uchwała dla Krakowa, wprowadziła od 1 września 2019 r. zakaz ogrzewania paliwami stałymi - węglem i drewnem w stolicy Małopolski. Kolejne gminy zadeklarowały chęć wprowadzenia lokalnych uchwał antysmogowych, m.in. Skawina, Krzeszowice, Tarnów, Nowy Targ, Chrzanów i Oświęcim. W tym ostatnim już podczas styczniowej sesji Rada Miasta podjęła uchwałę intencyjną o wprowadzeniu zakazu palenia węglem w mieście po 2032 r. Po konsultacjach z Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego, zdecydowano się na opracowanie jednolitych zasad wprowadzania lokalnych przepisów ochrony powietrza, które mają skutecznie walczyć ze smogiem we wszystkich małopolskich gminach. Stąd zakaz palenia węglem w Oświęcimiu przesunięto na styczeń 2030 r. Ostatecznie zdecydują o tym radni na sesji w nadchodzącą środę 28 kwietnia 2021 r.

Szefowie gmin Metropolii Krakowskiej planują podjąć lokalne debaty dotyczące wprowadzenia zakazu palenia węglem od 2029 r. Decyzja gmin powiązana jest z publikacją przez Urząd Marszałkowski „Wytycznych wprowadzania lokalnych uchwał antysmogowych w województwie małopolskim”. Wprowadzenie zakazu byłoby kolejnym krokiem po likwidacji kotłów bezklasowych do końca 2022 r. oraz wymianie wszystkich kotłów 3. i 4. klasy do końca 2026 r.

Całkowita eliminacja urządzeń grzewczych wykorzystujących węgiel do 1 stycznia 2030 roku - to jedno z głównych założeń projektu ujednoliconej uchwały antysmogowej, która ma służyć poprawie jakości powietrza w Małopolsce. Poszczególne gminy chcą wprowadzać u siebie te przepisy. W piątek (9 kwietnia) przedstawiciele samorządów gmin Skawina, Zabierzów, Krzeszowice, Rabka-Zdrój oraz miast Tarnów i Oświęcim spotkali się online w tej sprawie z wicemarszałkiem województwa Tomaszem Urynowiczem. Gminy, które zdecydują się na lokalne prawo antysmogowe, uzyskają preferencje w dostępie do środków Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027.

Polski Alarm Smogowy wraz ze Światowym Ruchem Katolików na rzecz Środowiska przy wsparciu Gościa Niedzielnego rozpoczyna kampanię „Bóg daje życie – smog je odbiera”. Jest ona częścią programu „Zielone parafie”. Informacje o uchwałach antysmogowych, o konieczności wymiany starych urządzeń grzewczych na węgiel i drewno oraz możliwych do pozyskania na ten cel dotacjach, trafią do 8 tysięcy parafii w całej Polsce. I mają zostać przekazane wiernym np. podczas kazań.

Skawina, Tarnów, Oświęcim oraz Rabka-Zdrój, a także Krzeszowice, to kolejne małopolskie gminy, które zamierzają wprowadzić na swoim terenie lokalne uchwały antysmogowe. Chodzi o ograniczenia stosowania paliw stałych, przede wszystkim węgla.

Jest jeszcze gorzej niż w poniedziałek. Mapa Małopolski świeci się na fioletowo, co oznacza najwyższe poziomy przekroczenia norm zanieczyszczeń. Trudno wskazywać punkty gdzie smogu jest najwięcej, łatwiej wspomnieć o rejonach gdzie smogu jest trochę mniej. To Tarnów, Zakopane i Mszana Dolna. Smogowa czapa znów zawisła nad Krakowem i okolicznymi miejscowościami co widać na zdjęciach.

Mamy już nowy rok, ale wciąż stare problemy. Smog po raz kolejny zaatakował Małopolskę. Sytuacja w Krakowie, podkrakowskich miejscowościach, a także zachodniej części województwa jest bardzo zła i niekorzystna. Znacznie przekroczone są dopuszczalne normy zanieczyszczeń. W niektórych miejscach dochodzi nawet do pięcio-, sześciokrotnych przekroczeń. Zobacz, w których miejscach w Małopolsce jest najgorzej!

Polski Alarm Smogowy przygotował ranking gmin z najbardziej zanieczyszczonym i rakotwórczym powietrzem. Na czele jest jedna z małopolskich gmin. To Nowy Targ, który ma najgorsze powietrze w całym kraju.

W Krakowie zakaz palenia węglem obowiązuje od 1 września ubiegłego roku. To jednak nie rozwiązało problemu, bowiem zanieczyszczenia docierają do stolicy Małopolski z ościennych gmin. Małopolanie posiadający starsze kotły na węgiel lub drewno, muszą je wymienić do końca 2022 r. Krakowski Alarm Smogowy zwraca jednak uwagę, że jeżeli wymiana pieców będzie odbywać się w takim tempie jak obecnie, to gminy z tzw. obwarzanka nie zdążą na czas z działaniami antysmogowymi.

Niemal jednogłośne przyjęcie przez małopolskich radnych ambitnego Programu Ochrony Powietrza, który przyspieszy walkę ze smogiem w całym regionie, ucieszyło przytłaczającą większość mieszkańców, ale jednocześnie uaktywniło grupę przeciwników działań antysmogowych. W efekcie w przestrzeni publicznej oraz w licznych komentarzach w mediach opiniotwórczych i społecznościowych pojawia się wiele półprawd, kłamstw i manipulacji. Wprowadzaniu zapisów nowego POP, a także przyjętych wcześniej uchwał antysmogowych, towarzyszy zamęt informacyjny, a wręcz dezinformacja. My przedstawiamy fakty i obalamy mity. Oto odpowiedzi na pytania najczęściej zadawane przez Małopolan oraz pojawiające się wątpliwości dotyczące nowego POP.

Małopolski Sejmik uczynił kolejny krok w kierunku uchwalenia nowego Programu Ochrony Powietrza (POP) dla naszego regionu. Podczas wznowionej sesji Sejmiku większość uczestników dyskusji opowiedziało się za działaniami zapisanymi w konsultowanym od stycznia projekcie POP. Dokument pomoże przyspieszyć działania antysmogowe we wszystkich gminach - także, a może zwłaszcza tych, które nie zrobiły w tym zakresie zbyt wiele. A o tym, że warto działać, świadczą suche dane: po likwidacji ponad 40 tys. kopciuchów w regionie, w tym ponad 20 tys. w Krakowie, średnie stężenie pyłu PM10 pomiędzy sezonem zimowym 2014-2015 a ostatnim sezonem 2019-2020 spadło w Małopolsce o 30 proc., natomiast w Krakowie aż o 45 proc.!

Tematy związane z pandemią koronawirusa i zwalczaniem jej skutków w Małopolsce pochłonęły lwią część poniedziałkowej sesji małopolskiego Sejmiku – w efekcie nie starczyło czasu na zaprezentowanie nowej wersji Programu Ochrony Powietrza. Ma do tego dojść w środę. Kierunek działań zarysowany w nowym POP poparła uczestnicząca zdalnie w sesji Sejmiku wicepremier Jadwiga Emilewicz, minister rozwoju. Zapewniła, że będą pieniądze na termomodernizację i wymianę starych źródeł ciepła, na czym wszyscy Małopolanie skorzystają co najmniej potrójnie: oddychając czystym powietrzem, oszczędzając pieniądze i zyskując komfort.

Życie prawie 1500 Małopolan rocznie można uratować realizując w pełni uchwałę antysmogową dla Małopolski – wyliczyli eksperci Europejskiego Centrum Czystego Powietrza. Tymczasem działaczy Krakowskiego Alarmu Smogowego i bratnich organizacji działających w miastach i gminach naszego regionu coraz bardziej niepokoją zabiegi przeciwników walki ze smogiem, próbujących wykorzystać pandemię koronawirusa do odsunięcia w czasie zapisów chroniących życie i zdrowie mieszkańców.

Zakazu palenia węglem, i to jak najszybciej, domaga się coraz więcej oddolnych ruchów mieszkańców z całej Małopolski. Ludzie mają dość smogu niszczącego zdrowie ich i ich bliskich, w tym dzieci, a zarazem są coraz bardziej świadomi tego, że głównym źródłem zanieczyszczeń jest spalanie węgla w kotłach w domach jednorodzinnych. Tak wynika m.in. z badań przeprowadzonych właśnie w Oświęcimiu, w którym mieszka mnóstwo górników i byłych górników, a także z najświeższych apeli kierowanych do władz województwa przez mieszkańców Krzeszowic. Antywęglowy ruch okazuje się całkowicie ponadpartyjny i apolityczny – a napotyka dziś na opór jedynie ze strony lobby związanego z kopalniami i składami węgla.

W piątkowy poranek smog daje się we znaki mieszkańcom Krakowa oraz Małopolski Zachodniej. W stolicy województwa według portalu Airly dochodzi miejscami do przekroczenia dopuszczalnych norm stężeń pyłów PM10 200-300 procent, a pyłów PM2,5 nawet o 500 procent. Podobna sytuacja jest także na zachodzie województwa. W Chrzanowie i Oświęcimiu normy stężenia pyłów PM10 są przekroczone o 400-500 procent, a pyłów PM2,5 nawet o tysiąc procent!

Gęsty smog spowił Kraków i jego okolice oraz Małopolskę Zachodnią. W stolicy województwa według portalu Airly dochodzi miejscami do przekroczenia dopuszczalnych norm stężeń pyłów PM2,5 o 300, a nawet 600 procent. Tragicznie jest też w rejonie Wieliczki i powiatu Myślenickiego.

Smog atakuje. Najgorzej jest na północ od Krakowa i w Małopolsce Zachodniej. Przekroczenia dopuszczalnych norm stężeń pyłów np. w rejonie Oświęcimia sięgają nawet 600 procent. Jednakże zieloną wyspą jest Andrychów, gdzie nie ma przekroczeń norm. Na północ od Krakowa mam 200-400 procent. W samej stolicy Małopolski lepiej, ale nie doskonale 150-200 procent.

Początek roku 2020 pod względem jakości powietrza jest fatalny. W całym regionie oddycha się ciężko. Źle jest w Krakowie, na Podhalu i w Małopolsce Zachodniej. W powiecie oświęcimskim normy przekroczone są nawet o 1500 procent!

Na mapie serwisu Airly dla Małopolski ciężko dziś szukać miejsc, gdzie nie ma przekroczeń norm stężeń toksycznych pyłów PM 2,5 i PM 10. Najgorzej jest w Krakowie, Wieliczce i Małopolsce Zachodniej (Oświęcim, Brzeszcze). Przekroczenie wahają się od 200 do ponad 400 procent normy. Zobaczcie dane z wybranych stacji pomiarowych.

Kilkanaście małopolskich gmin przez ostatnie trzy lata nie zrobiło nic, by uchronić swych mieszkańców, w tym dzieci, przez chorobami i przedwczesnymi zgonami spowodowanymi przez smog. Dokonania większości pozostałych samorządów są na tym polu marne. Co roku umiera z tego powodu ponad 3 tysiące Małopolan, chorują dziesiątki tysięcy. By to zmienić, musimy znacząco przyspieszyć likwidację trujących kopciuchów. Krakowski Alarm Smogowy sporządził najnowszy ranking samorządów, którym idzie to dobrze, oraz tych, które robią niewiele lub nie zrobiły nic.