Karl Barry Sharpless - Noblista 2022
Karl Barry Sharpless, urodził się 28 kwietnia 1941 w Filadelfii (USA). Doktorat w 1968 na Stanford University w Kalifornii, USA. Profesor W.M. Keck w Scripps Research, La Jolla (USA).
To druga nagroda Nobla w dziedzinie chemii w historii KArla Narrego Sharplessa. W roku 2001 wraz Williamem Knowlesem i Ryojim Noyorim został nagrodzony za prace nad katalizą asymetryczną, pozwalającą uzyskiwać pożądane izomery – na przykład leki nasercowe.
Tegoroczni nobliści, Sharpless i Meldal położyli podwaliny pod funkcjonalną formę chemii, w której molekularne bloki budulcowe łączą się ze sobą szybko i wydajnie. Noblistka Bertozzi przeniosła chemię klik w nowy wymiar: zaczęła wykorzystywać ją w żywych organizmach do mapowania komórek. Jej bioortogonalne (czyli nie zakłócające naturalnych procesów zachodzących w komórce) reakcje przyczyniają się obecnie między innymi do bardziej ukierunkowanych terapii przeciwnowotworowych.
Źródło: PAP
Morten Meldal, trzeci noblista 2022 z dziedziny chemii
Morten Meldal urodził się 16 stycznia 1954 w Danii. Doktoryzował się w roku 1986 na Politechnice Duńskiej w Lyngby (Dania). Jest profesorem na Uniwersytecie Kopenhaskim w Danii.
Źródło: PAP
Nobel dla pisarki
Francuska pisarka otrzymała literacką Nagrodę Nobla 2022 za „odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz społecznych ograniczeń, jakim podlega jednostkowa pamięć”.
Jak podaje PAP, Akademii Szwedzkiej nie udało się wcześniej skontaktować z nową laureatką. Sama wyróżniona tłumaczyła, że od rana pracowała i choć telefon dzwonił cały czas, nie odbierała. Gdy wreszcie reporterowi szwedzkiej agencji TT udało się z nią skontaktować, na wieść o tym, że otrzymała Literacką Nagrodę Nobla, pisarka miała powiedzieć: „Nie! Naprawdę?”.
Annie Ernaux urodziła się w 1940 roku w robotniczej dzielnicy normandzkiego miasta Yvetot. Jej rodzice Alphonse i Blanche Duchesne byli sklepikarzami. Dzieciństwo i miejsce zamieszkania miało wpływ na jej późniejszą twórczość. Na Uniwersytecie w Rouen ukończyła studia w dziedzinie literatury współczesnej. Annie Ernaux przez długi czas pracowała jako nauczycielka języka francuskiego, kształcąc zarówno starsze, jak i młodsze dzieci. W późniejszy latach uczyła także studentów w Narodowym Centrum Kształcenia na Odległość.
Pisarka była wielokrotnie nagradzana. Tegorocznej laureatce Nagrody Nobla sławę przyniosły książki: „La place” i „Une femme”, które opisują życie i śmierć jej rodziców.
Więcej o twórczości noblistki przeczytasz tutaj
Źródło: PAP
Aleś Bialacki - Pokojowa Nagroda Nobla 2022
Laureatami Pokojowej Nagrody Nobla zostali białoruski opozycjonista Aleś Bialacki, rosyjska organizacja Memoriał i ukraińskie Centrum Wolności Obywatelskich.
Kim jest Alseś Bialacki?
Założyciel i przewodniczący najważniejszej białoruskiej organizacji praw człowieka Wiasna został w piątek laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. Wiasna została zdelegalizowana przez władze w 2003 r., ale nigdy nie przerwała działalności. 60-letni Bialacki jest więźniem politycznym - od lipca 2021 r. przebywa w areszcie pod sfingowanymi zarzutami.
Aleś Bialacki całe swoje życie walczy o prawa człowieka i swobodę na Białorusi; przyznanie mu Pokojowej Nagrody Nobla daje nam wiarę, że zwyciężymy - powiedział PAP białoruski opozycjonista, były ambasador Białorusi w Polsce Paweł Łatuszka.
Przypomniał, że Bialacki i jego centrum zajmują się m.in. zbieraniem danych o wszystkich ofiarach represji na Białorusi, dokumentowaniem przypadków łamania praw człowieka, a także dialogiem ze światowymi organizacjami obrony praw człowieka i wysiłkami na rzecz uwolnienia więźniów politycznych.
Norweski Komitet Noblowski przekazał w uzasadnieniu, że tegoroczni laureaci "są przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego w swoich ojczyznach. Przez wiele lat wspierali prawo do krytyki władzy i ochronę fundamentalnych praw obywateli". "Podjęli niezwykły wysiłek, aby udokumentować zbrodnie wojenne, przypadki łamania praw człowieka i nadużyć władzy. Wspólnie ukazują znaczenie społeczeństwa obywatelskiego dla pokoju i demokracji" - napisano.
Źródło: PAP
