Nowe zasady programu „Czyste Powietrze”. Jeszcze łatwiej sięgnąć po dotacje na wymianę "kopciucha", termomodernizację i fotowoltaikę 23.02

Wciąż jeszcze ogrzewasz swój dom starym „kopciuchem”, który emituje mnóstwo zanieczyszczeń, przyczyniając się do powstawania smogu? Jeśli tak, to jak najszybciej powinieneś się go pozbyć i zainwestować w nowoczesne, niskoemisyjne urządzenie grzewcze. Czasu na wymianę pieca zostało już bardzo niewiele – a to z powodu przepisów antysmogowych, które obowiązują w Małopolsce od lipca 2017 r.

Przypomnijmy, rzeczona uchwała antysmogowa wprowadziła szereg ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji grzewczych oraz wymagania dotyczące jakości stosowanych paliw. Nie wolno już instalować w domach kotłów, pieców lub kominków niespełniających żadnych norm. Zgodnie z obecnymi przepisami kocioł – zwłaszcza podczas pracy na niepełnej mocy – nie może emitować więcej niż 40 miligramów pyłów na metr sześcienny. Ograniczono również emisję toksycznych tlenków azotu, tlenku węgla i gazowych zanieczyszczeń organicznych.

Małopolanie, który jeszcze używają kotłów pozaklasowych bądź kotłów trzeciej lub czwartej klasy, muszą więc zmienić ogrzewanie. Kiedy? Najszybciej trzeba się pozbyć tych kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych – ich właściciele mają czas na likwidację „kopciuchów” tylko do końca 2022 roku. Natomiast kotły klasy 3 lub 4 trzeba wymienić do końca 2026 r.

Przepisy antysmogowe dotyczą też kominków. Wszystkie takie nowo instalowane urządzenia (również tzw. ogrzewacze pomieszczeń, piece kaflowe czy popularne „kozy”) muszą spełniać określone normy. Od 2023 r. dopuszczone będzie używanie tylko kominków spełniających wymogi lub takich, których sprawność cieplna wynosi co najmniej 80 proc. Kominki, które nie odpowiadają tym wymogom, trzeba więc będzie wymienić lub doposażyć je w specjalne filtry.

Warto się więc pośpieszyć, bo czasu na likwidację pozaklasowych „kopciuchów” zostało już niewiele – zaledwie 10 miesięcy. A co, jeśli kogoś nie stać na wymianę starego kotła? Na szczęście z pomocą przychodzi tu program „Czyste Powietrze” – i to w nowej odsłonie, z jeszcze bardziej korzystnymi zasadami.

To wiodący program dotacyjny w Polsce, który ruszył w 2018 roku. Dzięki niemu mieszkańcy, którzy wymieniają źródło ciepła, przeprowadzają termomodernizację domu lub montują mikroinstalację fotowoltaiczną, mogą liczyć na wsparcie finansowe w realizacji tych przedsięwzięć i refundację części poniesionych kosztów. Budżet programu „Czyste Powietrze” wynosi w sumie aż 103 mld zł.

Jego głównym celem jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery (to przede wszystkim stare piece węglowe emitują trujące substancje) oraz poprawa efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Dzięki programowi można uzyskać dofinansowanie na przedsięwzięcia termomodernizacyjne, na wymianę starego kotła węglowego na bardziej ekologiczny czy wymianę drzwi i okien oraz ocieplenie ścian czy stropów. Dodajmy, że dla Małopolan program ten jest głównym źródłem dotacji do wymiany pieców i termomodernizacji domów.

Dofinansowaniem w ramach „Czystego Powietrza” objęty jest również montaż instalacji odnawialnych źródeł energii (OZE), w tym m.in. paneli fotowoltaicznych. Ponadto na pieniądze mogą liczyć także ci, którzy zamierzają zamontować sobie pompę ciepła albo wentylację mechaniczną.

Program priorytetowy „Czyste Powietrze” przeznaczony jest dla właścicieli lub współwłaścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych albo wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą, których dochód roczny nie przekracza 100 tys. zł.

Jeśli zaś chodzi o wysokość możliwej do uzyskania dotacji, to mamy tutaj obecnie trzy poziomy dofinansowania – w zależności od dochodów osoby korzystającej z programu. Dwie pierwsze części „Czystego Powietrza” były dostępne już wcześniej i są dostępne nadal. Oto one:

1. Osoby z rocznym dochodem do 100 tys. zł są uprawnione do podstawowego poziomu dofinansowania. Próg dofinansowania wynosi tu do 50 proc. kosztów kwalifikowanych. Maksymalna wysokość dotacji, jaką można otrzymać, to 30 tys. zł. Tyle uzyskamy, jeśli np. zlikwidujemy stare, nieekologiczne źródło ciepła i zamontujemy pompę ciepła oraz fotowoltaikę. Przy samej wymianie źródła ciepła (np. na ogrzewanie gazowe) można natomiast liczyć na wsparcie do 20 tys. zł.

2. Mniej zamożni właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych są uprawnieni do tzw. podwyższonego poziomu dofinansowania. Dotyczy to osób fizycznych o dochodach miesięcznych do 1564 zł na osobę w przypadku gospodarstwa wieloosobowego lub do 2189 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Próg dofinansowania wynosi tu do 75 proc. kosztów kwalifikowanych. Maksymalna kwota dotacji, na jaką można liczyć, to 37 tys. zł. Otrzymamy ją wówczas, gdy wymienimy stare źródło ciepła na nowoczesne i zamontujemy fotowoltaikę.

Program „Czyste Powietrze” wciąż jest jednak rozwijany i ulepszany. Dlatego niedawno wprowadzono kolejne, jeszcze bardziej korzystne dla beneficjentów zmiany. Mianowicie 25 stycznia br. ruszyła kolejna część programu, w ramach której wnioski o dotacje mogą składać również osoby najuboższe. To właśnie one są uprawnione do trzeciego – najwyższego poziomu dofinansowania.

– Staramy się modyfikować ofertę programu tak, by był on dostępny dla jak największej grupy osób. Wychodzimy naprzeciw najuboższym obywatelom, zdając sobie sprawę, że bardzo często to właśnie ich domostwa wymagają najpilniejszego wsparcia – zarówno pod względem źródła ciepła, jak i np. termomodernizacji

– podkreśla pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. programu „Czyste Powietrze” Bartłomiej Orzeł.

Kto więc może skorzystać z najwyższego poziomu dofinansowania? Właściciele domów o dochodach miesięcznych do 900 zł na osobę w przypadku gospodarstwa wieloosobowego lub do 1260 zł w gospodarstwie jednoosobowym, a prócz tego również osoby, które mają ustalone prawo do zasiłku (stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego).

Próg dofinansowania zwiększono tu do aż 90 proc. kosztów kwalifikowanych. Maksymalna kwota dotacji, na jaką można liczyć przy tym najwyższym poziomie dofinansowania, to aż 69 tys. zł. Otrzyma ją beneficjent, który wymieni swoje stare, nieefektywne źródło ciepła i zamontuje panele PV (bez fotowoltaiki można uzyskać do 60 tys. zł dotacji).

Co istotne, liczbę transz rozliczeń i wypłat dotacji dla najwyższego poziomu dofinansowania zwiększono do pięciu (z trzech obowiązujących w pozostałych częściach).

Dodajmy, że rozwiązania dla osób o najniższych dochodach, przewidziane na 2022 rok, mają być rozszerzane. – Przymierzamy się do drugiego etapu prac obejmującego m.in. prefinansowanie wydatków oraz pomoc wnioskodawcom w przygotowaniu, realizacji i rozliczeniu inwestycji – zapowiada wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Paweł Mirowski.

Warto również wspomnieć, że w wyniku doświadczeń z dotychczasowego wdrażania „Czystego Powietrza” oraz postulatów zgłaszanych przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, organizacje branżowe i pozarządowe zmodyfikowano niektóre zapisy we wszystkich częściach programu i jego załącznikach.

Najważniejsze ze zmian, które wprowadzono, to m.in. uwzględnienie możliwości finansowania z „Czystego Powietrza”, gdy dofinansowanie łączy się z gminnymi programami osłonowymi, w których wnioskodawca nie staje się właścicielem kotła do zakończenia okresu trwałości, a także umożliwienie dłuższej realizacji projektu, gdy opóźnienie rozliczenia wynika z przesunięcia terminu przyłączenia gazu przez operatora.

Dodatkowo wśród istotnych zmian znalazły się: dopuszczenie kotłów dwupaliwowych na drewno i pellet (jako zgodnych z celami programu „Czyste Powietrze”) oraz doprecyzowanie wymagań dla przewodów kominowych w przypadku kotłów na paliwo stałe, ze względów bezpieczeństwa.

Więcej informacji o programie i możliwościach uzyskania dotacji: www.czystepowietrze.gov.pl.