1300 zł dla każdego w Polsce? Bezwarunkowy dochód podstawowy już jest w Polsce! Na czym polega i gdzie się pojawia?

Bezwarunkowy dochód podstawowy to stosunkowo nowe rozwiązanie w polityce socjalnej państwa. Ma ograniczyć biurokrację stale rosnącą przy coraz wieszej ilości przyznawanych świadczeń, a obywatelom dać większą pewność posiadania stałego dochodu. Prace nad programem przyhamowała pandemia, a później rosnąca inflacja i groźba recesji w gospodarce. Na czym jednak polega bezwarunkowy dochód podstawowy i skąd jego fenomen?

Przez brak jakichkolwiek warunków należy tutaj rozumieć otrzymywanie comiesięcznej „wypłaty” niezależnie od tego, czy dana osoba pracuje i uzyskuje jakieś zarobki, czy też nie posiada żadnego źródła dochodu - mówi Mariusz Rutke, analityk finansowy oraz wykładowca Uniwersytetu WSB Merito Chorzów, cytowany w jednym z naszych materiałów.

Bezwarunkowy dochód podstawowy ma zapewnić minimum środków do życia każdemu obywatelowi - także dzieciom. Gdyby nie pandemia, wysoka inflacja i zaczynający się według wszelkich sygnałów kryzys gospodarczy, nowe powszechne świadczenie społeczne miałoby szansę stać się faktem. Ważne jednak jest to, że nie rezygnuje się z takiego rozwiązania i prace nad nim są prowadzone, a w kilku powiatach - eksperymentalnie - wszystko już jest gotowe i gdy tylko zapadnie decyzja, wybrani Polacy 1300+ będą dostawać.

1300 zł dla każdego co miesiąc. To dużo czy mało? Sprawdź, ile powinien wynosić bezwarunkowy dochód podstawowy.

Jak wyjaśnia w rozmowie ze Strefą Biznesu dr Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego, bezwarunkowy dochód podstawowy to świadczenie, które charakteryzuje siedem cech:

• Jest to świadczenie bezwarunkowe, co oznacza, że powinno przysługiwać bez warunków związanych np. ze składkami, podejmowaną pracą.
• Jest to świadczenie powszechne, czyli ma przysługiwać wszystkim obywatelom albo mieszkańcom danego terytorium, a nie wybranej grupie.
• Jest to świadczenie indywidualne, skierowane do jednostek, a nie do rodzin czy gospodarstw domowych i powinno być niezależne o tego, w jaki sposób gospodarstwo domowe jest zbudowane, nie powinno różnić się wysokością.
• Ma to być świadczenie pieniężne, a nie przekazywane w formie dóbr, usług czy ograniczonych bonów do wykorzystania na konkretne usługi i towary.
• Powinno to być świadczenie regularne, najczęściej mówi się o wypłacaniu go co miesiąc.
• Wypłacane przez państwo lub mniejszą jednostkę (np. stan w Stanach Zjednoczonych) lub związek ponadnarodowy (ta cecha nie jest istotna w wypadku pilotażu).
• Dochód podstawowy powinien być podstawowy, tzn. nie powinien być za niski, a odpowiednio wysoki, aby zapewnić realizację podstawowych potrzeb.

BDP to eksperyment społeczny, którego efekty są różne w różnych krajach. Główny wniosek wskazuje jednak na znaczną poprawę bezpieczeństwa wśród badanych, nawet jeśli inne warunki zarobkowe i społeczne się nie poprawiły.

Zastanawiasz się, kiedy w Polsce pojawi się bezwarunkowy dochód podstawowy? To już sie dzieje! Na razie nie ma jeszcze decyzji co do tego, kiedy i czy BDP stanie się powszechnym świadczeniem. Na ten moment wiemy już, że pilotażowo taki projekt będzie realizowany w części województwa warmińsko-mazurskiego. Według dotychczasowych planów kwota miesięcznego dochodu miałaby wynosić 1300 zł miesięcznie i objąć swoim zakresem kilka tysięcy osób. Jeśli eksperyment potwierdzi wszystkie założenia, być może następnym krokiem będzie wprowadzanie programu najpierw w najbiedniejszych regionach, a na końcu - w całym kraju.

Póki co zespół ekspertów przygotował program pilotażowy, który został wpisany do strategii regionalnej Stowarzyszenia Warmińsko-Mazurskich Gmin Pogranicza. Jest to 10 gmin położonych przy północnej granicy Polski. Strategia została zaakceptowana przez marszałka województwa.

• Czy 1300 zł dla każdego to dobre rozwiązanie?
• Ile powinien wynosić BDP?
• Jakie świadczenia moze zastąpić bezwarunkowy dochód podstawowy?
• Jak państwo sfinansuje BDP?

Prace nad eksperymentem trwają na całym świecie już od lat. Bardzo pomyślnie wypadły testy BDP w Finlandii, Francji, we Włoszech oraz w Wielkiej Brytanii. Pokazały one, że wiele krajów ma wszelkie warunki, aby bezwarunkowy dochód podstawowy wdrożyć już teraz. Są kraje, gdzie BDP zmniejszył bezrobocie, ale takze takie, gdzie ani nie poprawił, ani nie pogorszył sytuacji zawodowej badanych.

Eksperyment nie sprawdził się na przykład w Wielkiej Brytanii, gdzie system tradycyjnych transferów społecznych jest na tyle dobrze rozwinięty, że bezwarunkowy dochód podstawowy byłby wyłącznie krokiem wstecz.