W tym roku przypada 110. rocznica Bitwy pod Gorlicami, wydarzenia, które na trwałe wpisało się w historię regionu, Europy i świata. Dla mieszkańców powiatu gorlickiego to nie tylko fragment podręcznikowej wiedzy, ale żywa pamięć, tradycja i tożsamość. O znaczeniu obchodów, ich historii i tegorocznym programie rozmawiamy z Mirosławem Walągiem, starostą gorlickim.
- Każda rocznica Bitwy Gorlickiej to wyjątkowe wydarzenie. Czy mógłby Pan opowiedzieć, dlaczego jest ono tak ważne dla naszego regionu?
- Bitwa pod Gorlicami to jeden z najbardziej dramatycznych i przełomowych momentów I wojny światowej. Dla nas, mieszkańców tej ziemi, to również część lokalnej tożsamości. Obchody tej rocznicy to nie tylko wspomnienie o samej bitwie - to wyraz szacunku dla przeszłości, dla ofiar i bohaterów. I choć od tamtych tragicznych wydarzeń minęło już 110 lat, to jest to również ważna lekcja historii dla młodszych pokoleń. To lekcja, której głównym przesłaniem jest motto „Nigdy więcej wojny”. Jest to wezwanie do pokoju, do refleksji nad historią, do zapobiegania tragediom, jakie przynosi każda zbrojna konfrontacja. Takie przesłanie mają nieść gorlickie obchody 110. rocznicy Bitwy Gorlickiej.
- Skąd wzięła się tradycja corocznego organizowania obchodów?
- Z potrzeby pielęgnowania pamięci. Tradycja organizowania obchodów sięga wielu lat wstecz. Dzięki zaangażowaniu samorządów, lokalnych stowarzyszeń, grup rekonstrukcyjnych, szkół i pasjonatów historii - rocznica ta stała się ważnym punktem na mapie wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych naszego regionu. Uroczystości te mają charakter międzynarodowy. Każdego roku odwiedzają nas goście z różnych krajów, co pokazuje, że pamięć o tej bitwie jest żywa nie tylko lokalnie, ale również poza granicami Polski. Są z nami goście z Austrii, Niemiec, Węgier, Słowacji czy Ukrainy. Wszyscy przyjeżdżają, by wspólnie oddać hołd poległym i podkreślić wspólną, często burzliwą i trudną historię.
- Dlaczego akurat Bitwa pod Gorlicami zasługuje na taką uwagę?
- Tragiczne wydarzenia 1915 r. odcisnęły swoje piętno na losach Gorlic i mieszkańców dzisiejszego powiatu gorlickiego od Bobowej przez Staszkówkę, Łużną do Gorlic i od Ropy przez Sękową do Biecza. 2 maja 1915 roku rozpoczęła się wielka ofensywa wojsk państw centralnych przeciwko armii rosyjskiej. Bitwa pod Gorlicami uznana została przez historyków za największą na froncie wschodnim. Poległo w niej 20 tysięcy żołnierzy różnych narodowości - Polaków, Austriaków, Niemców, Rosjan, Węgrów... Dla wielu rodzin ta ziemia była miejscem ostatniego spoczynku ich bliskich. Bitwa ta przyczyniła się też do znacznych przemian politycznych i militarnych. To historia, która miała wpływ na kształt Europy. Dlatego warto o niej pamiętać i mówić o niej głośno.
- Co wyróżnia tegoroczne obchody na tle poprzednich?
- 110. rocznica to jubileusz szczególny. Tegoroczne obchody będą więc miały wyjątkowy charakter. Program obejmuje zarówno oficjalne uroczystości na cmentarzach wojennych nr 91 w Gorlicach, nr 118 „Patria” w Staszkówce i nr 123 „Pustki” w Łużnej, jak i wydarzenia towarzyszące: koncerty, rekonstrukcję historyczną bitwy, wystawy, warsztaty edukacyjne. Nie zabraknie także wieczornych spacerów historycznych oraz specjalnych atrakcji dla dzieci i młodzieży. Chcemy dotrzeć zarówno do pasjonatów historii, jak i do rodzin, które chcą spędzić ten czas w sposób wartościowy.
- Jakie emocje towarzyszą Panu osobiście podczas tych obchodów?
- To przede wszystkim duma - z mieszkańców, którzy co roku licznie biorą udział w wydarzeniach, z młodzieży zaangażowanej w przygotowania, ze wszystkich organizatorów i partnerów, którzy traktują te obchody bardzo poważnie. To także wzruszenie, kiedy widzę, jak wiele osób - niezależnie od narodowości - łączy pamięć o tej tragicznej historii. W takich chwilach widać, że historia może nas łączyć, a nie dzielić.
- Co chciałby Pan przekazać tym, którzy jeszcze zastanawiają się, czy wziąć udział w obchodach?
- To wyjątkowy moment, by wspólnie przeżyć coś ważnego, zrozumieć naszą historię i oddać hołd tym, którzy walczyli i ginęli na naszej ziemi. Pamięć to nie tylko obowiązek, to także wyraz naszej tożsamości i wdzięczności. Wierzę, że każdy, kto weźmie udział w tych obchodach, poczuje ich głęboki sens.
W tym kontekście warto przypomnieć, że Powiat Gorlicki przygotował również tradycyjne obchody Święta Konstytucji 3 Maja, które odbędą się - jak co roku - w Gorlicach. Program obejmuje m.in. uroczystą mszę świętą w intencji Ojczyzny, przemarsz pocztów sztandarowych, złożenie kwiatów przy Pomniku Niepodległości. Obchody mają charakter patriotyczny i integracyjny - łączą pokolenia i przypominają o wartościach, na których zbudowana jest nasza wspólnota. To kolejne ważne wydarzenie, przypominające nam o naszych korzeniach i wartościach.
Serdecznie zapraszam wszystkich mieszkańców powiatu oraz gości z kraju i zagranicy, młodszych i starszych, do udziału w majowych uroczystościach.
