Poradnik Strefy Biznesu. Jak uniknąć niechcianej umowy?

Podążając za treścią artykułu 353¹ kc. dowiadujemy się, że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania. W praktyce oznacza to swobodę związaną z zawarciem a także zakończeniem stosunku umownego pomiędzy stronami. Przepis ten, choć zawierający ograniczenia swobody takie jak: zgodność treści i celu stosunku prawnego z właściwością stosunku, ustawą, zasadami współżycia społecznego-  pozwala na nadużycia prawa co w konsekwencji prowadzi do zawarcia wielu umów, które są dla jednej ze stron niekorzystne.

Wielu konsumentów zawiera dziś tzw. umowy poza lokalem przedsiębiorstwa oraz umowy na odległość ( przykładowo umowy zawierane przez telefon, w mieszkaniu strony, zakupy w e-sklepie).
Praktyka prawników Kancelarii Prawnej Lex Patronum pokazuje, że bardzo często przedsiębiorcy starają się omijać ciążący na nich obowiązek informacyjny w zawieranych tego typu umowach, dążąc do uzyskania ustnej zgody konsumenta na związanie się umową ( przykładowo przez telefon).

Bezpieczeństwo konsumentów poza przepisami kodeksu cywilnego dodatkowo gwarantuje nowa ustawa o prawach konsumenta z 30 maja 2014r. która weszła w życie 25.12.2014r. jasno określając uprawnienia osoby chcącej odstąpić od umowy a także obostrzając warunki, które spełnić musi przedsiębiorca zawierający z nami umowę.

Rozdział czwarty przytoczonej ustawy informuje nas o przysługującym prawie odstąpienia od umowy. Przykładowo, gdy zawieramy umowę przez telefon możemy od niej odstąpić bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów w ustawowo określonym terminie 14 dni ( zgodnie z Art. 27 u.o.p.k: „ Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 33, art. 34 ust. 2 i art. 35”. Bieg terminu 14 dni do odstąpienia od umowy oblicza się zgodnie z art. 28 tejże ustawy).

Aby doszło do skutecznego zawarcia umowy przez telefon nie wystarczy ustne wyrażenie przez nas zgody. Dotychczas to właśnie zgoda ( łac. consensus) wyrażona przez stronę stanowiła wykorzystywaną przez przedsiębiorców podstawę do stwierdzenia, że pomiędzy stronami doszło do skutecznego zawarcia umowy.

Ustawa o prawach konsumenta nakłada na przedsiębiorcę obowiązek poinformowania konsumenta o celu rozmowy zgodnie z art. 20 ust. 1
„ Jeżeli przedsiębiorca kontaktuje się z konsumentem przez telefon w celu zawarcia umowy na odległość, ma obowiązek na początku rozmowy poinformować konsumenta o tym celu, a ponadto podać identyfikujące go dane oraz dane identyfikujące osobę, w imieniu której telefonuje”.

Samo zawarcie umowy przez telefon wymaga dziś utrwalenia jej treści: „Jeżeli przedsiębiorca proponuje konsumentowi zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy”.

Dodatkowo na przedsiębiorcy ciąży obowiązek informacyjny jasno określony w rozdziale trzecim ustawy, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa konsumentowi bardzo często wprowadzanemu w błąd.
Należy podkreślić, że przedsiębiorca musi dopełnić swojego obowiązku wobec konsumenta w sposób jasny i zrozumiały.

Dzięki wprowadzonej regulacji prawnej zarówno przepisy dotyczące umowy zawieranej na odległość jak i umowy zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa zostały ujednolicone. W praktyce oznacza to jasne zasady dla obu stron umowy.

Obowiązująca regulacja prawna ma dla konsumenta w XXI wieku ogromne znaczenie.
To jej prawa są dla nas podstawą przy zawieraniu umów przez internet, z przedstawicielami handlowymi w naszych mieszkaniach, z konsultantami sieci telekomunikacyjnych przez telefon, podczas prezentacji/ konferencji organizowanych w hotelach.

Wyrażając zgodę na zawarcie umowy na odległość bądź poza lokalem przedsiębiorstwa warto pamiętać, że nasze prawa gwarantują odpowiednie przepisy a ustawowo określone terminy pozwalają na odstąpienie od umowy.

Źródło: Lex Patronum