Poznajemy zamki i pałace regionu

Nicole Makarewicz

4 sierpnia 2016, 20:52

Kunsztowny Pałac Żeleńskich wyróżnia się na tle krajobrazu Grodkowic

Już w sobotę w „Gazecie Krakowskiej” czwarty zeszyt z serii „Zamki, pałace i zespoły parkowe”. Tym razem przyjrzymy się bliżej urokliwym zabytkom w powiecie wielickim, miechowskim oraz proszowickim.

Choć turystyczny prym w Wieliczce wiedzie kopalnia soli, to warto również odwiedzić miejsce będące niegdyś siedzibą zarządu kopalń, czyli Zamek Żupny. Jest to najcenniejszy zabytek na powierzchni Wieliczki. Zaczęto go wznosić najpewniej już w XIII stuleciu.

Nie przypadkowo miejsce to znalazło się na liście zabytków UNESCO. Znajduje się tam Muzeum Żup Krakowskich z niezwykle bogatym księgozbiorem oraz wielkim zbiorem kartograficznym saliny.

Wyjątkowość tego zamku związana jest z jego wielofunkcyjnością. Były tam nie tylko mieszkania dla urzędników żupnych, sąd i więzienie, kuchnia żupna, ale również kaplica i magazyn. Zamek był więc cenrtrum, wokół którego koncentrowało się życie lokalnej społeczności.

Wewnątrz warto zwiedzić „Izbę Grodzką”. Sala powstała, gdy Kazimierz Wielki doceniając znaczenie przemysłu solnego zdecydował, że co roku w wielickim zamku będzie gościł dwór. Było też to miejsce, w którym kupcy dobijali targów solnych.

Również niewielkie Grodkowice mają sie czym pochwalić. Z Pałacu Żeleńskich można dostrzec nie tylko Puszczę Niepołomicką i Pogórze, ale nawet Trzy Korony w Pieninach. Powstał na zlecenie Władysława Żeleńskiego, kompozytora i ojca Tadeusza Boya-Żeleńskiego.

Historia tego miejsce jest burzliwa. Pierwszy pałac stał tam już w XV wieku. Po śmierci Stanisława Żeleńskiego, dziedzica Lucjanowic, jego syn Marcjan zdecydował się na zbudowanie w miejscu starego budynku pałacu na wzór dworu w Lucjanowicach. W 1903 roku budynek został jednak rozebrany. Nowa rodowa siedziba powstała według projektu Teodora Talowskiego.

Co ciekawe, obecnie w parku dworskim znajduje się krzyż żelazny z napisem: „Boże przebacz im bo nie wiedza co czynią”. Upamiętnia on zamordowanie podczas rabacji galicyjskiej w 1846 r. Marcjana Żeleńskiego.

W kolejnym zeszycie będzie można przeczytać o zamku w Wiśniczu, Dębnie i Melsztynie, czy pałacu w Brzesku-Okocimiu.

Co i kiedy?
Kolejne zeszyty pojawią się w kioskach razem z „Gazetą Krakowską” w następujących terminach: