W dawnych czasach herby były podstawowymi znakami służącymi do identyfikacji osób (zazwyczaj przynależących do stanu szlacheckiego) czy instytucji świeckich oraz kościelnych. Miały ogromne znaczenie, były tak ważne jak współczesne logotypy. Pełniły funkcję informacyjną, a niekiedy układały się nawet w spójny program ideowy. Często były bogato zdobione i dzięki temu ogromnie dekoracyjne.
- Umieszczano je na różnych przedmiotach – od królewskich tkanin czy złoconych solniczek przez krzyże relikwiarzowe po portrety trumienne. Pierwotnie herby były znakami rozpoznawczymi na polu bitwy. Ich barwną historię można będzie poznać na wystawie „Jaki znak Twój? Czyli o identyfikacji wizualnej w dawnych wiekach” – tak zaprasza Muzeum Żup Krakowskich na ekspozycję, która będzie prezentowana w Zamku Żupnym od 30 października 2024 do 2 lutego 2025.
Na wystawie pokazane zostaną eksponaty bardzo różnorodne. Można będzie podziwiać XVI-wieczny arras króla Zygmunta Augusta oraz jeden z najpiękniejszych polskich dokumentów – przywilej nobilitacyjny nadany przez króla Zygmunta III Wazę, zawierający portrety królów polskich. Inne perełki to m.in.: słynny róg Bractwa Kopaczy Wielickich z 1534 roku, złocona monstrancja gotycka z 1490 roku, epitafium lekarza wrocławskiego Sebalda Hubera z 1504 roku, haftowany złotą nicią pastorał (ze względu na technikę wykonania stanowiący unikat w skali światowej).
Nie zabraknie również prezentacji: monet z XIV wieku, pieczęci, pierścieni sygnetowych, ksiąg, dyplomów, map, ozdób stołowych (w tym solniczek z herbami), przedmiotów liturgicznych, portretów, przedmiotów związanych z organizacjami rzemieślniczymi.
. Ważną grupę obiektów stanowią militaria. Tutaj można wyszczególnić XVIII-wieczną chorągiew oddziału piechot - armii koronnej, która była wykorzystywana w trakcie wojny polsko-rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 Maja, a najpewniej także w czasie powstania listopadowego. Pokazany zostanie również niedostępny na co dzień obraz Jana Matejki przedstawiający pieczęć Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego z wizerunkiem św. Barbary. Jest on częścią projektu polichromii wnętrz kościoła Mariackiego – wyliczają wieliccy muzealnicy.
Obiekty prezentowane na wystawie „Jaki znak Twój” pochodzą między innymi z Muzeum Narodowego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius oraz Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Scenerią ekspozycji będzie zamek północny, dawne apartamenty wysokich rangą urzędników solnego przedsiębiorstwa, gdzie znajdują się niezwykłe polichromie, pochodzące z XVI-XIX wieku. Pomieszczenia te zostały udostępnione zwiedzającym kilka miesięcy temu, po raz pierwszy w historii, a na ściennych malowidłach można znaleźć także fragmenty herbów, w tym herbu Rzeczpospolitej z czasów panowania dynastii Wazów.
Wystawę „Jaki znak Twój? Czyli o identyfikacji wizualnej w dawnych wiekach” organizuje Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka przy współpracy wielickiej Kopalni Soli.
Polacy nieświadomi zagrożeń związanych z AI
