Pracujący tato, poznaj swoje prawa. Urlop ojcowski, wychowawczy, rodzicielski... sprawdź, co jeszcze ci przysługuje pracującym ojcom

Jakie prawa mają świeżo upieczeni ojcowie i ci, którzy ojcostwem cieszą się już od pewnego czasu? Warto znać przepisy i wiedzieć, na co w razie pojawienia się na świecie naszego dziecka możemy liczyć.

Świeżo upieczonemu ojcu przysługują też dwa dni zwolnienia z pracy, gdy urodziło mu się dziecko. I w tym przypadku pracodawca musi zwolnić na ten czas mężczyznę od pracy, oczywiście z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może też złożyć u swego pracodawcy pisemny wniosek z prośbą o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (etatu) w okresie, w którym mógłby z tego urlopu korzystać. Wniosek powinien złożyć u szefa na 21 dni przed dniem, od którego ma krócej pracować.

Pracodawca nie może bez zgody pracownika-ojca zatrudniać go w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej czy delegować go poza stałe miejsce pracy. Ograniczenia te dotyczą ojców opiekujących się dzieckiem niespełna 4-letnim. Jeżeli jednak oboje rodzice dziecka pracują, to z tych zwolnień może korzystać tylko jedno z nich.

Ojcom wychowującym dzieci przysługuje urlop ojcowski w wymiarze do dwóch tygodni. Mogą oni z niego skorzystać w jednej lub w dwóch częściach, z których każda nie może być krótsza niż tydzień, w dowolnie wybranym przez siebie momencie (kolejna część nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej). Czasu na to mają sporo, bo aż do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Pamiętajmy jednak, by tej granicy nie przegapić.

Również do 14 dni urlopu ma prawo tata, który dziecko przysposobił lub przyjął na wychowanie. Musi go jednak wykorzystać w ciągu dwóch lat liczonych od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego adopcję i do czasu aż dziecko ukończy 7 lat lub, gdy wobec takiego dziecka podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, 10 lat.

Urlopem ojcowskim tata z nikim się nie dzieli, to jego wyłączne prawo. Pracodawca jest zobowiązany udzielić urlopu ojcowskiego pracownikowi - ojcu, na jego pisemny wniosek złożony nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.

Każda mama ma prawo przerwać urlop macierzyński, z którego w tym czasie może skorzystać ojciec. Może on zrobić to po 8 tygodniach korzystania z urlopu przez matkę dziecka jedynie wtedy, gdy opiekuje się dzieckiem, bo matka jest w szpitalu. Prawo do zasiłku macierzyńskiego ma też mężczyzna, który zdecyduje się dziecko wychowywać i ojciec dziecka, gdy matka posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub o niepełnosprawności w stopniu znacznym, bądź gdy ubezpieczona matka umrze lub porzuci niemowlę - zasiłek przysługuje wtedy ojcu lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, o ile przerwą pracę, by opiekować się dzieckiem.

Może być i tak, że po wykorzystaniu macierzyńskiego, przez co najmniej 14 tygodni po porodzie, kobieta wróci do pracy, a pozostały czas pobierania zasiłku wykorzysta ubezpieczony ojciec dziecka.

Jeśli matka dziecka na dzień porodu nie jest ubezpieczona, ale podejmie pracę po urodzeniu dziecka, co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, ojciec dziecka może skorzystać z zasiłku macierzyńskiego przez okres zatrudnienia matki dziecka.

Występując o zasiłek macierzyński w przypadku skrócenia przez matkę dziecka pobierania zasiłku, ojciec dziecka powinien przedłożyć w ZUS: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (do ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty wystarczy kopia tego dokumentu potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo ZUS); zaświadczenie płatnika o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez matkę dziecka, o okresie przysługującego jej zasiłku oraz o jego stawce procentowej. Dokument musi zawierać: imię, nazwisko i PESEL ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL.

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik-ojciec ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 32 tygodni - w przypadku urodzenia przez matkę jednego dziecka przy jednym porodzie lub 34 tygodni - gdy dzieci przy jednym porodzie urodziło się więcej. Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom lub jednemu z nich. Udziela się go jednorazowo, ale można go też rozłożyć maksymalnie na cztery części.

Pracownik-ojciec zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego, żeby osobiście opiekować się dzieckiem. Urlop ten może trwać do 36 miesięcy i można z niego skorzystać do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat; można go podzielić maksymalnie na 5 części.

I mamie, i tacie, przysługują dwa dni zwolnienia od pracy w danym roku kalendarzowym w związku z wychowywaniem przynajmniej jednego dziecka do 14 lat. Można to wolne wykorzystać w dniach lub podzielić je na 16 godzin i wybrać je w godzinach. Za czas tego zwolnienia zachowuje się prawo do wynagrodzenia.

Program Mama 4 plus ma pomóc osobom, które wychowały przynajmniej czwórkę dzieci, ale nie zdołały wypracować najniższej emerytury. Świadczenie to ma zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia, aby wychowywać dzieci lub z tego powodu w ogóle nie podjęły pracy.

Mimo nazwy, z programu mogą również skorzystać ojcowie, jeśli spełniają określone warunki. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające może więc otrzymać matka, która ukończyła 60 lat oraz urodziła i wychowała lub tylko wychowała co najmniej czworo dzieci albo ojciec, który ukończył 65 lat oraz wychował co najmniej czworo dzieci, ponieważ matka dzieci zmarła, porzuciła je lub przez długi czas ich nie wychowywała. Co ważne, do liczby dzieci zalicza się również wychowywanie dziecka małżonka, dziecka przysposobionego (adopcja) oraz dziecka przyjętego na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (niezawodowej).

Żeby dostać świadczenie, trzeba udowodnić, że nie posiada się dochodu zapewniającego niezbędne środki utrzymania. Należy mieszkać w Polsce i mieć tutaj ośrodek interesów życiowych przez co najmniej 10 lat, a także posiadać polskie obywatelstwo lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich UE albo państw członkowskich EFTA i mieć prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce, lub zalegalizowany pobyt w Polsce.

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]