Reaktywacja Rajdu Szlakami Tajnego Nauczania im. Zofii Oleksy. Młodzież oddała hołd bohaterom

FLESZ - 5-dniowy tydzień pracy odejdzie do lamusa?

W tym wyjątkowym wydarzeniu wzięło udział 116 uczniów oraz 11 opiekunów, którzy wspólnie wędrowali szlakiem ważnych wydarzeń historycznych.

Ogółem na trasy marszu wyruszyło jedenaście drużyn, których przystankami były domy – ośrodki tajnych kompletów z czasów II wojny światowej. Mowa o miejscowościach Ujanowice, Żmiąca, Jaworzna, Krosna, Strzeszyce i Sechna oraz cmentarzach gdzie spoczęli nauczyciele tajnego nauczania.

- Młodzież wzięciem udziału w rajdzie pragnęła oddać hołd cichym bohaterom, nauczycielom tajnego nauczania, którzy już w październiku 1939 r. stworzyli konspiracyjny system nauczania i ryzykując własnym życiem w okresie okupacji walczyli słowem o zachowanie polskości. Do dziś żyją uczniowie tajnych kompletów, którzy wspominają nauczycieli z okresu okupacji. To właśnie te opowieści o miejscach, ludziach i wydarzeniach chcemy przybliżyć młodzieży, aby znała historię swego regionu, pamiętała o niej – powiedziała Wiesława Szarek, dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ujanowicach, organizatora tego wyjątkowego wydarzenia.

Młodzież odwiedziła m.in. gościnne progi budynku ZSP w Ujanowicach, gdzie po posileniu się tradycyjnym bigosem rajdowym miała okazję odwiedzić miejscowy kościół i wziąć udział w mszy świętej w intencji zmarłych profesorów i uczestników tajnych kompletów.

- Ksiądz proboszcz Wiesław Dzięgiel wygłosił kazanie, w którym zachęcał młodzież do przekraczania mostów i czerpania z tradycji, z przeszłości tego, co wartościowe, dobre, cenne i godne uwagi, aby łączyć pokolenia: przeszłe z teraźniejszymi i odważnie kroczyć w przyszłość – dodaje dyrektor Szarek.

Zgodnie z tradycją pod pamiątkową tablicą oraz kamiennym obeliskiem upamiętniającymi niezłomną postawę nauczycieli w trakcie okupacji złożono biało-czerwone kwiaty. Pamięć cichych bohaterów uczestnicy rajdu uczcili minutą ciszy.

Kolejnym istotnym elementem imprezy była tzw. wieczornica. Za jej organizację odpowiadali uczniowie z ZSP w Ujanowicach. Wydarzenie przygotowano pod kierunkiem nauczycielek Sylwii Puch oraz Katarzyny Stach. Patriotyczne pieśni wykonał chór młodzieżowy. Nie zabrakło scenek rodzajowych czy filmów o nauczycielach i uczniach tajnego nauczania.

Młodzież wzięła udział w konkursach wiedzy o tajnym nauczaniu, piosenki turystycznej, znajomości zasad udzielania pierwszej pomocy i wyposażenia apteczki. Trzy pierwsze miejsca w powyższych kategoriach zajęły grupy Sokoły Kamionka Mała, Sokoły Jaworzna oraz Wędrowcy Ujanowice.

Tajne nauczanie zwane też tajnymi kompletami m.in. w czasie II wojny światowej było bezwzględnie zwalczane przez ówczesne władze niemieckie. W latach 1939-1945 z tego powodu zamordowano ok. 8,5 tys polskich nauczycieli. Nauczanie miało formę nielegalnych zajęć i wykładów, które odbywały się często w domach prywatnych.

Kim była Zofia Oleksy? Jak informuje przewodnik „Szlakiem tajnego nauczania” urodziła się 1 lutego 1905 roku w Żmiącej, a zmarła 21 września 1966 roku. Uczęszczała do miejscowej szkoły powszechnej. Po wybuchu I wojny światowej kontynuowała naukę na prywatnych kursach powadzonych przez Ludwika Zelka, absolwenta Seminarium Duchownego, który podjął się przygotowania gromadki dzieci do egzaminów gimnazjalnych. Po wojnie rozpoczęła naukę w gimnazjum w Nowym Sączu. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości w 1924 roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Pracowała jako nauczycielka w Nowym Targu, następnie w Seminarium Nauczycielskim i w II Liceum Ogólnokształcącym w Nowym Sączu. Prócz pracy nauczycielskiej współpracowała z redakcjami pism młodzieżowych „Wiatr od Tatr” i „Zew gór”. Jej dewiza: „Daremnie żyje ten, kto nikomu nie służy” miała swoje odzwierciedlenie w życiu. Na początku II wojny światowej, gdy władze okupacyjne zamknęły szkoły średnie w Nowym Sączu wróciła do rodzinnej wsi i zaczęła organizować tajne nauczanie, które było jednym z pierwszych w Polsce. Zofia Oleksy w Ruchu Oporu działała pod pseudonimem „Sosna”, prowadziła kurs dla dziewcząt i pisała teksty do tajnej prasy. Po wojnie odpowiadała za organizację Samorządowego Koedukacyjnego Gimnazjum w Ujanowicach, gdzie przez trzy lata była dyrektorem. Spoczywa na cmentarzu w Ujanowicach.