Reprywatyzacja po krakowsku. Czy prokuratura zawiodła?

Zajęcie się sprawą kontrowersyjnych przejęć kamienic w naszym mieście wymusił na Ministerstwie Sprawiedliwości poseł PO Bogusław Sonik. To też pokłosie afery reprywatyzacyjnej, jaka wybuchła w Warszawie. Prokuratura już w marcu ma sprawdzać czy w Krakowie nie doszło do złamania prawa przy zwrotach kamienic, gminnych i tych z nieustalonym statusem prawnym. Śledczy skontrolują też sprawy, w których urzędnicy i mieszkańcy zgłaszali do prokuratury krakowskiej zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa, a które kończyły się odmową wszczęcia postępowania lub umorzeniem.

Ponadto skontrolowane mają być też sprawy cywilno-administracyjne, czyli procesy sądowe, na podstawie których przejmowano nieruchomości oraz działania i decyzje urzędników w tych kwestiach.

- Reprywatyzacja spowodowała, że setki dotychczasowych mieszkańców musiały opuścić swe mieszkania, które zajmowali na podstawie przydziałów otrzymanych po wojnie. Chodzi o los tych ludzi, wielomilionowe kwoty, a także kwestię uczciwości środowiska prawniczego - opisuje Bogusław Sonik. - Problemy często zaczynają się bowiem w momencie, gdy lokatorzy występują o wykup mieszkań. Wtedy zjawiają się budzący wątpliwość spadkobiercy majątku. Choć lokatorzy zgłaszają sprawy do organów ścigania, są wobec sądów bezbronni, bo mówi im się, że nie są stroną postępowania, bo nie są właścicielami - tłumaczy problem poseł PO.

Mieszkańcy zgłaszali sprawy do prokuratury, ale ta często nie kwapiła się do podjęcia działań. Od 2005 roku na 117 spraw dotyczących Krakowa i nieprawidłowości przy przejmowaniu mienia prowadzonych przez prokuraturę, 73 zakończyły się odmową wszczęcia śledztwa, a 36 umorzono. Tylko w trzech sprawach skierowano akty oskarżenia, a pięć nadal jest prowadzonych. Postępowania dotyczyły aż 15 nieruchomości!

W latach 1999-2004 podobnych spraw było 274. Teraz badane będą jednak te od 2005 roku, bo nie nastąpiło w nich przedawnienie karalności czynu.

Możliwe, że po wynikach kontroli umorzone sprawy zostaną podjęte na nowo.

Poseł Sonik wymusił działania Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratury Generalnej interpelacjami złożonymi w Sejmie. Początkowo udzielono mu wymijającej odpowiedzi, ale zebrał przypadki, w których lokatorzy zgłaszali mu, iż mogło dojść do złamania prawa. Pokazał też przykłady kamienic, za których przejęcie państwo wypłaciło byłym właścicielom odszkodowania, a mimo to zostały one zagarnięte przez ich spadkobierców lub osoby podające się za nich.

Podszywanie się pod dawnych właścicieli lub ich potomków lub fałszowanie testamentów to przykłady wielu sposobów na przejęcie nieruchomości.

Niestety, jeśli zagrabione mienie zostało później sprzedane komuś innemu, jego odzyskanie będzie niemal niemożliwe. Prokuratura może jednak ukarać winnych.

W kontrolę reprywatyzacji miał też włączyć się wojewoda małopolski. W minionym roku zapowiedział powołanie komisji weryfikacyjnej do takich spraw. Niestety, Urząd Wojewódzki nie potrafił nam udzielić odpowiedzi, co w tej sprawie się dzieje.