Rodzice, którzy nie otrzymali pieniędzy, są zirytowani taką sytuacją. Tym bardziej że wakacje mijają, przygotowania do szkoły na finiszu, a 500 zł jak nie było, tak nie ma.
- Tyle było gadania o tym, że dzięki dodatkowemu zastrzykowi gotówki dzieci będą mogły gdzieś pojechać, że będą pieniądze na książki i zeszyty. Tymczasem ja musiałam wysłać syna i córkę na kolonie do Pyzówki za ostatnie pieniądze. Coś przecież muszą w wakacje robić - podkreśla Agnieszka Lis, która już cztery miesiące czeka na wypłatę zasiłku.
Papiery złożyła 12 kwietnia, tylko na drugie dziecko. Sytuacja rodziny nie jest bowiem na tyle zła, żeby musieli brać pieniądze też na pierwsze. Mąż Jerzy Roś, który jest znanym olkuskim archeologiem, pracuje w Niemczech. Pani Agnieszka jest przewodnikiem, pracuje na umowę-zlecenie. Czasem zajęć jest więcej, czasem mniej, a czasem nie ma w ogóle.
Mimo złożonych dokumentów do dziś nie otrzymała żadnej informacji w sprawie świadczenia. - Książki dla Krzysia musiałam już kupić. Na samą wyprawkę wydałam 500 zł. A to nie wszystko. Jeszcze trzeba kupić buty, białą bluzkę - wylicza pani Agnieszka. - Nie ukrywam, że jestem zaniepokojona tym faktem. Nie bardzo rozumiem, dlaczego tak długo trwa rozpatrywanie mojego wniosku. Nie mamy co prawda problemów finansowych, ale kokosów też nie zarabiamy. Te pieniądze bardzo by się przydały, szczególnie teraz, przed rokiem szkolnym - tłumaczy.
Nie wszystkie rodziny są w tak komfortowej sytuacji, że mają odłożone pieniądze. Czasem rodziny wyczekują 500 plus jak zbawienia. Bez tego nie mają na wakacje dla swoich pociech, więc te siedzą w domach. Na książki też niektórym brakuje.
Nierówno traktują dzieci
Zdaniem Agnieszki Lis to niesprawiedliwe, że inni rodzice już dostali pieniądze, a ona nie. - Obiecywano, że przy drugim i kolejnym dziecku wszyscy rodzice będą traktowani równo, bez względu na sytuację finansową. Tymczasem moje dzieci są w gorszej sytuacji, bo dla ich ojca nie ma w Polsce pracy - denerwuje się nasza rozmówczyni. Uważa, że problem w tym, iż chcąc być uczciwą, zaznaczyła we wniosku, że jeden z członków rodziny przebywa za granicą.
- I tu zaczęły się biurokratyczne schody... Dlaczego polskie władze muszą nas sprawdzać w „zagranicznych bazach”. Skoro złożyłam wniosek, to chyba jest oczywiste, że moje dzieci nie korzystają z zagranicznych zasiłków. Moim zdaniem wystarczyłoby zwykle oświadczenie ze strony rodziców - podkreśla kobieta.
Uzbroić się w cierpliwość
Pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej przyznają, że w takich sytuacjach procedura trwa o wiele dłużej, ponieważ nie rozpatrują ich lokalne ośrodki pomocy społecznej.
- Całą dokumentację przekazujemy do Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie - wyjaśnia Beata Cora, zastępca kierownika działu świadczeń rodzinnych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Chrzanowie. - Jeżeli rodzina już kiedyś ubiegała się o świadczenia rodzinne, cała sprawa toczy się szybciej. Gorzej jest, kiedy rodzina pierwszy raz stara się o zasiłek, wtedy sprawdzanie całej dokumentacji trwa długo - dodaje Beata Cora.
Mimo to pracownicy OPS-ów ostrzegają, by nigdy nie zatajać we wniosku prawdy. - Owszem, teraz nie weryfikujemy dokumentów, ale po 2-3 latach kłamstwo może wyjść i wtedy trzeba będzie oddawać świadczenia razem z odsetkami - wyjaśnia Wiesława Sochacka, kierownik działu świadczeń rodzinnych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Olkuszu.
W Olkuszu wniosków o zasiłek 500 plus (w sytuacji, gdy jeden z rodziców jest za granicą) wpłynęło 66, w Chrzanowie - 49. Dopiero w tym tygodniu zapadają pierwsze decyzje w tych sprawach. - W minioną środę dostaliśmy trzy - przyznaje Wiesława Sochacka. - Wkrótce zapewne będą spływać kolejne. Trzeba uzbroić się w cierpliwość - dodaje.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie wyjaśnia
Czemu trzeba tak długo czekać na wydanie decyzji? I jak się to odbywa?
Rodziny, w których jeden z rodziców pracuje za granicą, o wiele dłużej czekają na decyzję w sprawie wypłaty 500 plus niż kiedy cała rodzina jest w Polsce.
Jak się dowiedzieliśmy w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w Krakowie, wpłynęło do nich aż 11 tys. takich wniosków. Część jest bez niezbędnych dokumentów, o które dopiero trzeba wystarać się. Jak tłumaczą w ROPS, m.in. stąd opóźnienia. Poza tym w takich sytuacjach w pierwszej kolejności trzeba ustalić, kto jest właściwym organem do wypłacenia świadczenia - Polska czy inne państwo. Jeśli na przykład kobieta mieszkająca w Polsce z dziećmi nie pracuje i złożyła wniosek o przyznanie 500 plus, zwykle to instytucja zagraniczna, odpowiednik polskich Ośrodków Pomocy Społecznej, w pierwszej kolejności powinien wypłacić świadczenie. Dwa państwa zasiłku nie płacą. Wcześniej polski organ musi jednak sprawdzić, na jakiej zasadzie ojciec dziecka pracuje za granicą. Jeśli się okaże, że to tam powinien pobierać świadczenia, a ich nie pobiera, polscy urzędnicy przekazują dokumenty zagranicę. Strona zagraniczna może z jakichś powodów odmówić wypłacenia zasiłku, ale zwykle pozytywnie rozpatrują takie wnioski.
Przypadki, kiedy jeden rodzic przebywa z dziećmi w Polsce i nie pracuje, są najdłużej rozpatrywane.
Instytucja zagraniczna ma dwa miesiące na zakwestionowanie ustaleń ROPS i przekazanego do nich wniosku o wypłacenie świadczenia. Jeśli sprawa jest sporna, wtedy komisja europejska rozstrzyga, kto ma wypłacić zasiłek.
W ciągu kolejnych dwóch miesięcy powinien być odzew ze strony instytucji zagranicznej, która kontaktuje się już bezpośrednio ze świadczeniobiorcą.
Jeśli się nie skontaktuje, można interweniować, m.in. za pośrednictwem ROPS. Ośrodek pomaga pracownikom, którzy nie zawsze na tyle dobrze znają język kraju, w którym pracują, żeby połapać się w dokumentach.
Sprawa jest prostsza, jeśli rodzic pracuje w Polsce.
Wtedy tylko informujemy stronę zagraniczną o wydaniu rozstrzygnięcia, że przysługuje jej świadczenie w Polsce. Jeśli za granicą był wypłacany zasiłek rodzinny, zostaje on wstrzymany. Ustala się za to prawo do dodatku wyrównawczego.
Nie można brać jednocześnie zasiłku rodzinnego za granicą i zasiłku wychowawczego w Polsce, ponieważ przepisy unijne zakazują kumulacji takich świadczeń.
Obowiązkiem Polaka pracującego za granicą jest poinformowanie pracodawcy o tym, że np. jego żona stara się w Polsce o zasiłek 500 plus.
Czasem rodzina uznaje, że za granicą dostaje więcej pieniędzy, bo tam świadczenia są wyższe i nie składa wniosku o wypłatę 500 plus, żeby nadal dostawać pieniądze zagranicą.
W krakowskim ROPS było ok. 300 przypadków wycofywania wniosków. Najpierw rodzina chciała dostawać świadczenie w Polsce, ale kiedy dowiadywała się, że straci pieniądze z zagranicy, wolała wycofać wniosek o 500 plus.
Jednak nie we wszystkich krajach to przejdzie. Np. w Belgii zatrzymano wypłaty świadczeń rodzinnych, kiedy zaczęło funkcjonować w Polsce 500 plus. Instytucje żądają tam od pracownika informacji, czy w Polsce dostaje zasiłek rodzinny.
Jeśli ktoś chce uzyskać konkretne informacje, co się dzieje z jego wnioskiem, może kontaktować się z bezpośrednio z ROPS.
Można przyjść do siedziby ROPS przy ul. Lea 12 w Krakowie. Punkt obsługi klienta czynny jest od poniedziałku do piątku w godz. 9-14. Można też dzwonić: 12 639 15 21 lub 12 639 14 40. Ponieważ jest ogrom zapytań, czasem ciężko jest się dodzwonić. Trzeba próbować do skutku.
