Przez 13 lat archeolodzy i historycy przy okazji budowy zapory w Świnnej Porębie prowadzili badania na dnie przyszłego zbiornika. Teraz najważniejsze eksponaty, które wykopali z ziemi, znalazły swoje miejsce na stałej wystawie muzealnej. Można je już oglądać w muzeum w Suchej Beskidzkiej.
Wody Polskie, instytucja administrująca zbiornikiem w ubiegłym roku osuszyły go i oczyściły dno. W trakcie prowadzonych prac, oczyszczone zostało z zakrzaczeń stanowisko archeologiczne po XVIII lub XIX -wiecznym dworze, znajdujące się na wyspie na Zagórzu. To nie jedyne znaleziska i wcale nie najstarsze.
Jezioro Mucharskie. To historia przemijania. Kiedyś była tu ...
Badania archeologiczne związane z budową zbiornika wodnego Świnna Poręba, rozpoczęto w 2004 r. W toku prac rozpoznano 12 stanowisk archeologicznych w obrębie których odkryto pozostałości osadnictwa sięgające 12-10 tys. lat p.n.e.
Zabytki, które wówczas pozyskano, na wniosek Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, decyzją Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zostały przekazane suskiemu muzeum, które w ramach współpracy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego pod opieką naukową prof. dr hab. Pawła Valde - Nowaka, przygotowało pierwszą stałą ekspozycję archeologiczną w prezentującą wyniki wieloletnich badań archeologicznych i historycznych, ukazujących szeroką skalę bytowania człowieka w dolinie górnej i środkowej Skawy.
Odkryto tam ślady osadnictwa prehistorycznego oraz średniowiecznego. Rozpoznano m.in.: ślady kultury świderskiej ze schyłkowego paleolitu i uchwycono stosunkowo rzadkie materiały mezolityczne i neolityczne o cechach kultur pucharów lejkowatych i kultury badeńskiej, zespoły ceramiczne dwóch różnych wariantów kultury mierzanowickiej, a także ślady kolonizacji młodszych kultur z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza oraz wpływów rzymskich i średniowiecza.
Najstarsze ślady pobytu grup ludzkich odkryto podczas badań północno-zachodniej części masywu góry Upalenisko, na stanowiskach: Mucharz stan. 10, 11, 12 i 13. Znaleziono kilkaset krzemieni, z których ówcześni ludzie wykonywali niezbędne przedmioty (grociki, drapacze, rylce, narzędzia retuszowane i inne) wykorzystywane we wszystkich codziennych zajęciach. Prowadząc koczowniczy tryb życia, łowcy posługiwali się krzemiennymi grotami i ostrzami na polowaniu, przy obróbce skór, cięciu i ćwiartowaniu mięsa.
Do czasu podjęcia badań związanych z budową zbiornika, ślady wcześniejszego osadnictwa w dolinie rzeki Skawy były niemal nieznane. Tymczasem okazuje się, że wysokie skarpy i cyple nad Skawą były atrakcyjnym miejscem dla założenia obozowiska myśliwskiego już w starszej epoce kamienia czyli w okresie paleolitu.
