– Apeluję do wszystkich hodowców drobiu o zachowanie szczególnej ostrożności i przestrzeganie zasad bioasekuracji podczas obsługi drobiu, minimalizujących ryzyko przeniesienia wirusa rzekomego pomoru drobiu do gospodarstwa – mówi małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Lech Pankiewicz.
Sytuację związaną z zagrożeniem wystąpienia w województwie małopolskim chorób zakaźnych u zwierząt, m.in.: wysoce zjadliwej grypy ptaków, rzekomego pomoru drobiu, pryszczycy, ASF i choroby niebieskiego języka, omawiano podczas środowego (22 stycznia) posiedzenia Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego.
– Są to informacje istotne zarówno dla hodowców, jak i wszystkich osób związanych z sektorem rolnym. Należy zaznaczyć, że żadna z tych chorób nie jest groźna dla ludzi. Kluczowe znaczenie ma tu zwiększanie świadomości na temat tych chorób oraz szybkie i sprawne zwalczanie ich, gdy pojawi się zagrożenie – zaznacza wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Obok szefa Małopolski, w spotkaniu uczestniczyli: małopolski wojewódzki lekarz weterynarii Lech Pankiewicz, przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, zastępca małopolskiego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej bryg. Marcin Głogowski, małopolski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny Andrzej Hawranek, dowódca 11 Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej płk Marcin Siudziński, dyrektorzy wydziałów Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.
- Wszystkie służby zgłosiły gotowość do wsparcia działań Wojewódzkiej Inspekcji Weterynaryjnej, jeśli jednostka ta o to wystąpi – zaznaczają pracownicy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie.
Rzekomy pomór drobiu w Małopolsce i kraju. Dużo przypadków w 2025 roku
Rzekomy pomór drobiu (ang. Newcastle disease, ND) stanowi ogólnoświatowy problem dla branży drobiarskiej, powodując ogromne straty ekonomiczne w chowie i hodowli drobiu, co przekłada się na produkcję mięsa drobiowego. To choroba zakaźna ptaków, na zakażenie wirusem wrażliwe są zarówno ptaki domowe, jak i dzikie, a najbardziej drób, przede wszystkim kury domowe.
Występowanie tej choroby w Małopolsce potwierdzono 2 stycznia – ognisko w Wojniczu w powiecie tarnowskim oraz 9 stycznia (ognisko w Dąbrowicy w powiecie bocheńskim). Natomiast w skali kraju stwierdzono w 2025 roku już siedem ognisk tej choroby u drobiu i sześć ognisk u ptaków utrzymywanych w niewoli.
Czytaj także
Dla porównania - w całym roku 2024 potwierdzono w Polsce 21 ognisk ND u drobiu i osiem ognisk u ptaków utrzymywanych w niewoli (w tym jedno w Małopolsce).
Obszary zapowietrzone w Małopolsce. Są szczepionki przeciwko ND
8 stycznia 2025 małopolski wojewoda wydał rozporządzenie w sprawie zwalczania rzekomego pomoru drobiu na terenie powiatów tarnowskiego i brzeskiego oraz miasta Tarnowa. Na mocy tego dokumentu wprowadzony zostały obszary zapowietrzony ND i zagrożony tą chorobą. Obowiązują tam konkretne środki ostrożności, np.: nakaz utrzymywania drobiu lub innych ptaków w odosobnieniu (oddzielnie od innych zwierząt, w tym dzikich), w kurnikach lub innych zamkniętych obiektach budowlanych (lub innym zamkniętym miejscu w gospodarstwie).
Do podstawowych środków bezpieczeństwa biologicznego zapobiegających zakażeniu rzekomym pomorem drobiu należą
zabezpieczenie paszy i źródła wody przed dostępem zwierząt dzikich, w szczególności dzikiego ptactwa
karmienie i pojenie drobiu wewnątrz budynków inwentarskich
stosowanie odzieży i obuwia ochronnego dedykowanego wyłącznie do obsługi drobiu, stosowanie środków higieny, w tym mycie rąk wodą z mydłem przed wykonywaniem czynności związanych z karmieniem i pojeniem ptaków
wyłożenie mat dezynfekcyjnych w wejściach i wyjściach z budynków, w których utrzymywany jest drób, a także zapewnienia utrzymania skuteczności działania środka dezynfekcyjnego
Jeżeli hodowca drobiu zaobserwuje objawy kliniczne mogące wskazywać na zarażenie wirusem rzekomego pomoru drobiu, takie jak: zwiększona śmiertelność, apatia, spadek pobierania paszy i wody, duszność, wypływ wydzieliny z nosa i oczu, obrzęk głowy, biegunka, nagły spadek nieśności, tzw. „lanie jaj” (jaja mogą mieć bardzo cienką skorupkę bądź być zdeformowane) czy objawy neurologiczne (drżenia, skręt głowy i szyi, paraliż kończyn), powinien niezwłocznie poinformować lekarza weterynarii prywatnej praktyki lub powiatowego lekarza weterynarii.
Dodatkowo Małopolski Wojewódzki Lekarz Weterynarii informuje, że na rynku dostępne są szczepionki przeciwko rzekomemu pomorowi drobiu oraz zachęca do przeprowadzania szczepień.
Pryszczyca w Niemczech. Kontrole transportów zwierząt przywożonych do Polski
10 stycznia 2025 roku niemieckie służby weterynaryjne poinformowały o stwierdzeniu pierwszego od 37 lat przypadku pryszczycy: u trzech wołów domowych utrzymywanych hobbystycznie w gospodarstwie liczącym łącznie 14 zwierząt. Gospodarstwo znajduje się w odległości około 70 km od granicy z Polską, w gminie Hoppegarten, w powiecie Maerkisch-Oderland w Brandenburgii.
Władze Brandenburgii wprowadziły 72-godzinny zakaz przemieszczeń zwierząt (obowiązujący od 11 stycznia 2025). Wyznaczono obszary objęte ograniczeniami: zapowietrzony - w promieniu 3 km od ogniska oraz zagrożony - w promieniu 10 km wokół ogniska.
Czytaj także
Rozpoczęto dochodzenie epidemiologiczne w celu ustalenia źródła choroby. W promieniu kilometra uśmiercono wszystkie zwierzęta z gatunków wrażliwych.
W związku z sytuacją epidemiologiczną w Niemczech, na terenie województw graniczących z Niemcami wprowadzono rygorystyczne kontrole transportów zwierząt wjeżdżające na terytorium Polski. Kontrole są prowadzone przez Policję, Straż Graniczną, Inspekcję Transportu Drogowego, Krajową Administrację Skarbową, we współpracy z Inspekcją Weterynaryjną.
Pryszczyca (Foot and mouth disease – FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli, a także obowiązkową likwidację stad, w których stwierdzono zakażenie. Choroba nie jest groźna dla ludzi.
Ostatni przypadek FMD w Polsce stwierdzono w 1971 roku. Polska jest uznana przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (WOAH) - za kraj urzędowo wolny od tej choroby.
Inne groźne zakaźne choroby zwierząt w kraju i regionie
wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI): w 2024 roku na terenie naszego kraju – poza Małopolską - stwierdzono w sumie 50 ognisk HPAI u drobiu, 12 u ptaków utrzymywanych w niewoli oraz 55 u ptaków dzikich
afrykański pomór świń (ASF): w roku ubiegłym potwierdzono w Polsce 44 ogniska tej choorby u zwierząt hodowlanych oraz 2311 ognisk u dzików. Nie stwierdzono ognisk w Małopolsce
choroba niebieskiego języka (BT) – wirusowa choroba zakaźna przeżuwaczy, zarówno domowych, jak i dzikich. Dotyka bydło, owce i kozy, ale także sarny, jelenie, łosie i inne. Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynie poprzez: owady kłująco-ssące z rzędu muchówek (rodzaju kuczmany), krew, nasienie. W 2024 na terenie Polski stwierdzono siedem ognisk tej choroby (serotyp 3.), wszystkie u bydła. Nie stwierdzono ognisk w Małopolsce. W przypadku stwierdzenia zakażenia BTV, ustanawiany jest obszar w promieniu minimum 150 km od ogniska choroby. Zwierzęta zakażone nie podlegają obligatoryjnemu uśmierceniu, poza wyjątkami wynikającymi z przepisów o ochronie zwierząt
