W Tarnowie zmarł generał Zdzisław Baszak - niezłomny żołnierz Wojska Polskiego i Armii Krajowej, uczestnik akcji III Most, strażnik pamięci

Paweł Chwał

28 listopada 2024, 10:52

Zobacz galerię (7 zdjęć)

Nie żyje Zdzisław Baszak. Był ostatnim żyjącym uczestnikiem bitwy pod Pszczyną, a także oficerem AK, który brał udział w spektakularnej akcji "III Most". Długoletni prezes (w ostatnich latach pełnił tę funkcję honorowo) Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej-Okręg Tarnów i twórca Izby Pamięci AK. Odszedł na wieczną wartę w czwartek (28 listopada) nad ranem w wieku 104 lat. Jego pogrzeb odbędzie się w poniedziałek (2 grudnia).

Wojenne losy młodego żołnierza spod Tarnowa

Zdzisław Baszak urodził się w Woli Gręboszowskiej 8 lipca 1920 roku. Ukończył Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie, a przed wybuchem II wojny światowej przeszedł szkolenie w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Piechoty. W wojnie obronnej 1939 roku dowodził plutonem ckm w 16. Pułku Piechoty, walcząc m.in. pod Ćwiklicami na przedpolach Pszczyny i Hutą Różaniecką. Po kapitulacji 6. Dywizji Piechoty dołączył do konspiracji, angażując się w działania Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Obwodzie "Drewniaki" Dąbrowa Tarnowska w Inspektoracie Tarnów "Tama".

Był oficerem ds. sabotażu i dywersji. Zorganizował małe, ale dobrze uzbrojone oddziały specjalne. Należeli do nich najlepiej wyszkoleni, uzbrojeni i wypróbowani żołnierze. Baszak razem z nimi przeprowadził wiele brawurowych akcji, m.in. przejęcia magazynu broni w Woli Rogowskiej i Przybysławicach czy rozbrojenia Niemców ze Stüzpunktu w Demblinie.

Najtrudniejszą akcją, w której brał udział, była operacja "III Most" w Wał Rudzie. Baszak, ps. "Pirat" został zastępcą dowódcy osłony prowizorycznego lądowiska "Motyl", na którym wylądował brytyjski samolot "Dakota". Załoga miała odebrać fragmenty niemieckich rakiet V-2 stanowiących tajną broń Hitlera. Trwająca ponad godzinę akcja zakończyła się sukcesem i znacząco wpłynęła na losy pogrążonej w wojnie Europy

Po wojnie aresztowany przez UB, spędził kilka lat w więzieniu.

Świadek historii i zaangażowany działacz na rzecz pamięci o AK

W latach 90. organizował struktury Okręgu Tarnów Światowego Związku Żołnierzy AK, tworząc m.in. Izbę Pamięci - Muzeum AK w Tarnowie i organizując wiele uroczystości patriotycznych na Ziemi Tarnowskiej. Jako prezes honorowy kierował tarnowskimi strukturami Związku aż do śmierci.

W 2007 roku został awansowany do stopnia pułkownika, a w 2021 roku - podczas obchodów Dnia Polskiego Państwa Podziemnego odebrał nominację generalską. Odznaczony m.in. Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Armii Krajowej. Dwa lata temu odebrał tytuł Honorowego Obywatela Gminy Gręboszów.

Pogrzeb generała Baszaka odbędzie się w poniedziałek na cmentarzu komunalnym w tarnowskim Krzyżu o godzinie 11.