Waloryzacja rent i emerytur w 2013 r. miała charakter procentowy, podczas gdy w 2020 r. obowiązuje waloryzacja kwotowo-procentowa. 7 lat temu emerytury poszły w górę o 4%, ale waloryzacja rent i emerytur dawała inne kwoty niż obecnie. W tym roku oprócz wzrostu emerytur o 3,56% każdy emeryt ma zagwarantowaną podwyżkę o minimum 70 złotych. Dzięki temu rozwiązaniu 5,1 mln seniorów ze świadczeniem poniżej 1966,29 zł brutto dostanie więcej na konto.
Według dr hab. Hanny Kuzińskiej, ekspertki w dziedzinie finansów z Akademii Leona Koźmińskiego, waloryzacja rent i emerytów umożliwi seniorom poprawę standardu życia, jeżeli uda się zahamować wzrost inflacji powyżej 2,5%. Tylko w takiej sytuacji podwyżki odczują wszyscy emeryci, również ci ze świadczeniem powyżej 1900 zł brutto.
- Jeśli emerytura wynosząca 1000 zł wzrośnie nominalnie o 27%, to wynosząca 1100 zł odpowiednio o 15,45%. Jednak dla emerytury w wysokości 1200 zł wzrost wyniesie już tylko 5,83%. Inflacja w wysokości planowanej – czyli średnioroczny wzrost cen o 2,5% – pozwoli wszystkim emerytom zachować realną wartość emerytury i jeszcze o 1,06% będzie ona wyższa niż w 2019 r. – wyjaśnia ekspertka.
Trzynastka – ekstra emerytura już w tym roku. Co warto wiedz...
Kwotowa waloryzacja rent i emerytur jest najkorzystniejsza dla seniorów z najniższym świadczeniem emerytalnym. Dr hab. Hanna Kuzińska podkreśla, że przyjęta w 2020 r. kwotowo-procentowa waloryzacja rent i emerytur spłaszcza różnice dochodowe z tytułu emerytury. Dopiero od kwoty 1900 zł brutto emerytury rosną liniowo (proporcjonalnie) o wskaźnik 3,56%.
| Emerytura przed waloryzacją w zł | 1100 | 1200 | 1300 | 1400 | 1500 | 1600 | 1700 | 1800 | 1900 i więcej |
| Wzrost powaloryzacji w% | 15,45 | 5,83 | 5,38 | 5,00 | 4,67 | 4,38 | 4,12 | 3,89 | 3,56 |
| Waloryzacja ponad inflację w punktach procentowych | 12,95 | 3,33 | 2,88 | 2,50 | 2,17 | 1,88 | 1,62 | 1,39 | 1,06 |
Źródło: obliczenia własne dr hab. Hanny Kuzińskiej
- Przy inflacji średniorocznej nieprzekraczającej 2,5% przyjęty odsetek zwiększający emeryturę i rentę wynoszącą 1900 zł lub więcej jest wyższy od planowanej inflacji i wynosi 3,56%, czyli o 1,06 pkt proc. ponad inflację – podkreśla dr hab. Hanna Kuzińska.
Ekspertka ostrzega, że problem pojawi się, jeżeli inflacja przekroczy 3,5%. Wskaźnik inflacji powyżej dopuszczalnych w polityce pieniężnej wahań może sprawić, że po walaryzacji rent i emerytury świadczenia bogatszych seniorów stracą na wartości.
- Przykładowo, jeżeli średnioroczna inflacja wyniesie 4%, emerytury powyżej 1800 zł stracą na realnej wartości. Nie można tego wykluczyć wobec silnej presji na wzrost płac oraz wzrostu wydatków budżetowych o ponad 20 mld zł skierowanych do emerytów i rencistów, łącznie z tzw. trzynastką – mówi dr hab. Hanna Kuzińska.
Źródło: obliczenia własne dr hab. Hanny Kuzińskiej
Według danych GUS średnioroczna inflacja w 2019 r. wyniosła 2,3%. W styczniu 2019 r. miesięczny wzrost wskaźnika wyniósł 0,9%, ale rok do roku było to już 4,4%. Ekspertka z Akademii Leona Koźmińskiego przypomina, że według statystyk za 2018 r. najkorzystniejsza waloryzacja rent i emerytur, ta dla seniorów z minimalną emeryturą na poziomie 1200 zł, obejmie zaledwie 9,2% świadczeniobiorców, podczas gdy ponad 40% emerytów będzie pobierało świadczenie w przedziale od 1200 zł do 2200 zł, a 23% dostanie emerytury w kwocie od 2200 zł do 3000 złotych.
- Inaczej mówiąc, gdy emerytura jest niższa od przeciętnej, jest do niej kwotowo „podciągana”, a więc chroniona jest jej wysokość nie tylko z tytułu inflacji. Natomiast emerytury przeciętne i wyższe są powiększane głównie z tytułu prognozowanego wzrostu cen – tłumaczy dr hab. Hanna Kuzińska.
Trudno powiedzieć, jak duże podwyżki emeryci i renciści dostaną w kolejnych latach. Będzie to zależało od kolejnych waloryzacji rent i emerytur.
- Sposób waloryzacji rent i emerytur jest ustalany oddzielnie dla każdego roku, po wzięciu pod uwagę nie tylko inflacji, ale także zakresu ubóstwa, liczebności poszczególnych grup dochodowych czy relacji przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia – wskazuje ekspertka.
Emeryci nie tylko uważnie śledzą informacje na temat waloryzacji rent i emerytur, ale także czekają na tzw. trzynastkę, czyli dodatkowe, wypłacana raz do roku świadczenie w wysokości minimalnej emerytury. Trzynasta emerytura w 2020 r. wyniesie 981 zł na rękę, ponieważ będzie opodatkowana. Od trzynastki zostaną potrącone: podatek i składki zdrowotne za blisko 10 mln seniorów.
Waloryzacja rent i emerytur, płaca minimalna, dodatek stażow...
Jak podało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w ciągu ostatnich czterech lat świadczenia rentowo-emerytalne wzrosły o 36%. Od początku marca 2020 r. najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna i renta socjalna wzrosły z 1100 zł do 1200 zł, a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wyniosła 900 złotych. Dodatkowo rząd podniósł kryterium dochodowe dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji z 1600 zł do 1700 złotych.
Waloryzacja rent i emerytur w skali 10 miesięcy (od początku marca do końca grudnia) 2020 r. będzie kosztować ok. 9,2 mld złotych. Do tego dochodzi 11,7 mld zł na wypłaty 13. emerytur, które ruszą na początku kwietnia. Łącznie wydatki na seniorów wyniosą 21 mld złotych.
Kolejnym przedsięwzięciem realizowanym z myślą o osobach starszych jest program Senior+. W ramach programu domy i kluby Senior+ mogą liczyć na dodatkowy zastrzyk gotówki, a także powstają kolejne. Pod koniec 2019 r. w całej Polsce działało blisko 780 dziennych domów i klubów Senior+, a w 2020 r. może przybyć prawie 200 nowych placówek. Program pochłania rocznie 80 mln zł, przy czym wydatki na placówki dla seniorów w 2020 r. wyniosą 60,6 mln złotych.
