Wprowadzenie akcyzy na węgiel wymuszają na Polsce przepisy Unii Europejskiej (wchodząc do Wspólnoty wynegocjowaliśmy, że będzie on zwolniony z tej opłaty do końca r. 2011). Co prawda Magdalena Kobos, rzeczniczka ministerstwa finansów przekonuje, że sprawa nie jest jeszcze do końca przesądzona i resort prowadzi "prace analityczne" nad kwestią zwolnienia od akcyzy węgla i koksu, lecz na razie nie chce jeszcze przesądzać co z tego wyniknie. Pytani przez nas przedstawiciele spółek górniczych są jednak raczej sceptyczni. Nie kryją też, że wyższe koszty wydobycia przerzucą na klientów.
- My już nie mamy już gdzie ograniczać wydatków. Fedrujemy coraz głębiej, a to wymaga inwestycji oraz nakładów na bezpieczeństwo - mówi Zbigniew Madej, rzecznik Kompanii Węglowej, największej górniczej spółki w Europie.
Takie zapowiedzi budzą wściekłość wśród osób, które ogrzewają swoje mieszkania węglem. Agata z Chorzowa, aby przetrwać zimę potrzebuje około sześciu ton eko-groszku (tyle pochłania ogrzanie mieszkania jej oraz sąsiada).
- Już teraz płacę około 700 złotych za tonę. To bardzo drogo. Cena węgla zbliża się do ceny gazu, a teraz ma jeszcze wzrosnąć? To nie fair! Dlatego znajomi kupują czeski węgiel. Podobno jest gorszy od naszego, ale kosztuje tylko za 450 złotych - mówi Agata.
Na podobne rozwiązanie decyduje się coraz więcej osób. W ubiegłym roku do Polski sprowadzono ponad 10 mln. ton węgla z Czech, USA i Kolumbii, a przede wszystkim z Rosji. Rodzimi przedstawiciele branży odgrażali się wprawdzie, że wystąpią do Komisji Europejskiej o wszczęcie postępowania antydumpingowego, ale niewiele z tych pogróżek nie wynikło. Po tym, jak w przyszłym roku cena polskiego węgla wzrośnie import tego surowca z zagranicy jeszcze się nasili. Paradoksalnie może on być rozprowadzany za pośrednictwem autoryzowanych partnerów czołowych śląskich koncernów wydobywczych. Wojciech Jaros, rzecznik Katowickiego Holdingu Węglowego przyznaje bowiem, że żaden z około dwustu współpracujących ze spółką sprzedawców nie ma zakazu handlowania opałem pochodzącym od innych dostawców.
Jeśli akcyza na węgiel faktycznie wejdzie w życie, to już latem przed bramami kopalń będą ustawiać się długie kolejki kupców chcących zrobić sobie zapasy na całą zimę. Opału może jednak dla wszystkich nie starczyć. Węgiel dla odbiorców indywidualnych stanowi zaledwie 8-9 procent ogólnego wydobycia i nic w tej mierze się nie zmieni.
- Takie są nasze możliwości techniczne i technologiczne - wyjaśnia Zbigniew Madej.
Polski węgiel będzie mniej konkurencyjny
Rozmowa z Jerzym Markowskim, byłym wiceministrem gospodarki
Czy obłożenie węgla akcyzą automatycznie musi oznaczać wzrost jego ceny?
Nie ma innego wyjścia. Akcyza to nic innego jak kolejny podatek, więc producent musi go gdzieś odzyskać, a poszuka go w kieszeni kupującego.
Jakie będą tego skutki dla polskiej branży węglowej?
Nasz węgiel stanie się droższy, a zatem mniej konkurencyjny. W efekcie coraz więcej osób będzie sięgać po węgiel rosyjski lub czeski.
Nie ma możliwości, by obniżyć cenę polskiego węgla?
To bardzo trudne. Koszty eksploatacji rosną, gdyż kopalnie prowadzą wydobycie coraz głębiej. Do tego dochodzą nietrafione inwestycje, rosnące żądania płacowe, a ostatnio pojawił się też wątek podatku od wyrobisk. Nie dziwmy się więc później, że choć przychody ze sprzedaży węgla są ogromne, a tona tego surowca kosztuje około 150 dolarów, to kopalnie nie mają pieniądze na inwestycje.
W kontekście importu do Polski węgla pada czasem postulat wprowadzenia barier, które uczynią sprowadzanie go mniej atrakcyjnym. Czy to realne?
To się nie uda! Wspólnota sprowadza przecież węgiel ze Wschodu, więc my jako kraj członkowski nie możemy prowadzić w tej kwestii sprzecznej z tym polityki celnej.
Rozmawiał Michał Wroński
