Zmiany klimatu to nasze „dzieło”. Najwyższy czas na zmianę nawyków

Ponad trzy czwarte Polaków twierdzi, że dba o środowisko i że zależy im na kondycji planety. 78 proc. uważa, że stan, w jakim znalazła się Ziemia, jest poważny, ale jednocześnie tylko 20 proc. z nas jest gotowych do zmiany stylu konsumpcji, która wymaga większych wyrzeczeń.

– Nie zdajemy sobie sprawy, że nasze codzienne wybory mają ogromy wpływ na kondycję planety. Nie potrafimy podejmować właściwych decyzji, bo nie wiemy, co tak naprawdę się liczy i od czego zacząć – przyznaje Sylwia Majcher, ekoedukatorka, autorka pięciu bestsellerowych książek dotyczących niemarnowania żywności i bycia eko. – Jestem jednak optymistką i wierzę, że dzięki dobrej edukacji to się uda zmienić – dodaje.

Jeszcze 50 lat temu nasz ślad ekologiczny był bliski zeru, a teraz zmagamy się z powodziami, huraganami, suszą... Po raz pierwszy też naukowcy mówią wyraźnie o tym, że to właśnie my – ludzie jesteśmy odpowiedzialni za zmiany klimatu. I tylko my możemy podjąć wyzwanie i coś zmienić. Nikt inny tego za nas nie zrobi.

Wielu z nas myśli jednak: „Nawet, jeśli będę żył bardzo ekologicznie, to cóż to da? To tylko kropla w morzu potrzeb. Sam jeden przecież nic nie zmienię, więc po co się starać?”. To założenie z gruntu błędne! Bo suma działań pojedynczych ludzi da ogromny efekt.

Co więc robić? Przede wszystkim ograniczyć rozbuchaną i bezmyślną konsumpcję w różnych dziedzinach życia. Za przykład może tu posłużyć choćby odzież. Kupujemy jej stanowczo za dużo i wyrzucamy za szybko, choć wcale się jeszcze zużyła, a jedynie po prostu przestała być modna. Efekt? Co sekundę na wysypisko trafia ciężarówka ubrań, których już nie nosimy.

Przemysł tekstylny jest jednym z najbardziej zanieczyszczających środowisko. – Nawet jeśli przestałby on całkowicie produkować odzież i zostałyby zamknięte wszystkie fabryki, to i tak każdy z nas miałby co na siebie włożyć jeszcze przez najbliższe pół wieku. Nie trzeba byłoby kupować ubrań, jest ich wystarczająco dużo – wskazuje Sylwia Majcher.

Problemem są nie tylko odpady tekstylne, ale również m.in. te z tworzyw sztucznych. Nie będzie przesadą twierdzenie, że dosłownie zalewają one świat. Ich ilość w ostatnich kilkudziesięciu latach wzrosła niesamowicie. Dla przykładu: w 1950 roku było to 2 mln ton, a w 2019 r. – już 368 mln ton! Co minutę do oceanu trafia ciężarówka odpadów z tworzyw sztucznych. 60 proc. śmieci w naszym Bałtyku to właśnie plastiki.

Mamy również problem ze śmieciami w lasach. Jest ich tak dużo, że aby je wywieźć, Lasy Państwowe potrzebują tysiąca wagonów kolejowych. Co roku płacą za to z naszych podatków 20 mln zł. W ciągu dekady te wszystkie zebrane w lasach śmieci mogłyby wypełnić po brzegi Stadion Narodowy.

Każdy z nas w 2020 roku wyprodukował średnio 342 kg śmieci – o 10 kg więcej niż rok wcześniej. A przecież można by tę ilość znacznie zredukować, ograniczając konsumpcję oraz przykładając się bardziej do recyklingu i segregacji odpadów. – Na szczęście uczymy się segregować śmieci. W ubiegłym roku ilość odpadów zbieranych selektywnie wzrosła do 11,3 mln ton – podaje ekoedukatorka.

Świat i pogarszający się stan klimatu możemy również zmienić poprzez swoje własne talerze. Co roku do śmieci trafia aż 5 mln ton żywności. Ponad połowa z tego marnuje się nie w restauracjach, nie w przetwórstwie, nie w transporcie, lecz w naszych domach. Wszystko przez to, że robimy za duże zakupy, brak nam pomysłów na wykorzystanie zakupionych produktów, a ponadto źle przechowujemy żywność. A przecież marnowanie jedzenia to nie tylko strata pieniędzy. Musimy pamiętać, że do produkcji żywności zużywa się ogromne ilości wody i energii, co nie pozostaje bez wpływu na klimat.

Jedną z najbardziej energochłonnych gałęzi przemysłu spożywczego jest produkcja mięsa. W ostatnich 50 latach wzrosła ona aż pięciokrotnie. A przecież ograniczenie spożycia mięsa, a tym samym przysłużenie się środowisku, nie jest takie trudne. Wystarczyłoby, żeby każdy z nas zrezygnował z jednego czy dwóch kotletów tygodniowo, by przyniosło to korzyść naszej planecie.

Co jeszcze każdy z nas może zrobić dla klimatu? Ograniczyć zużycie energii we własnym domu, czyli np. nie przegrzewać pomieszczeń. A obecnie saunę robi sobie z mieszkań ponad połowa Polaków. Tymczasem wystarczy zmniejszyć temperaturę w domu o zaledwie jeden stopień, by ograniczyć emisję gazów cieplarnianych aż o milion ton. – By zobrazować, jak to dużo, wystarczy przykład: do pochłonięcia takiej ilości gazów cieplarnianych potrzeba 15 mln drzew – wylicza Sylwia Majcher. I dodaje: – Obniżenie temperatury w domu to mały gest, a jakże ważny dla naszego zdrowia, klimatu, no i także dla portfela, bo można dzięki temu zaoszczędzić na rachunkach nawet do 8 procent.

Jak widać, wszystko zależy od naszych postaw, od naszych codziennych decyzji i od naszej chęci zmiany nawyków. W myśl hasła „Klimat tworzą ludzie”, każdy z nas może aktywnie zaangażować się w ochronę środowiska. Nie jest to zresztą hasło przypadkowe. Stanowi ono myśl przewodnią kampanii edukacyjno-informacyjnej „Nasz Klimat”, którą właśnie rozpoczęło Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Jej głównym celem jest promowanie ekologicznych postaw i nawyków wśród Polaków, budowanie wrażliwości społecznej w zakresie dbania o stan środowiska oraz uświadamianie ludziom konsekwencji zmian klimatu i globalnego ocieplenia.

– Ochrona klimatu to nie tylko podejmowanie instytucjonalnych inicjatyw, ale również codzienne budowanie przez nas wszystkich nawyków, które mają pozytywny wpływ na środowisko. Jesteśmy przekonani, że metodą małych kroków możemy wypracować wspólną troskę o środowisko. Poprzez tę kampanię chcemy pomóc wszystkim obywatelom, którzy zastanawiają się, jak mogą się włączyć w działania dla klimatu

– podkreśla wiceminister klimatu i środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński.

Kampania „Nasz Klimat” jest prowadzona wielokanałowo: za pośrednictwem m.in. mediów tradycyjnych (telewizja, prasa drukowana, radio) oraz internetu (bannery, media społecznościowe – Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, podcasty i serwisy VOD). Ministerstwo podjęło również współpracę z blogerami i influencerami, którzy na co dzień poruszają zagadnienia związane z klimatem i ochroną środowiska.

W telewizji każdy może obejrzeć spoty pokazujące, jak niewiele trzeba, by wdrożyć ekologiczne nawyki w swoim życiu. Wspomniane wcześniej hasło przewodnie – „Klimat tworzą ludzie” – jeszcze mocniej podkreśla rolę zaangażowania jednostki w działania na rzecz ochrony klimatu. Głównym bohaterem spotów jest aktor Paweł Orleański, ponadto wzięli w nich udział także pracownicy ministerstwa.

Edukację ekologiczną warto rozpocząć jak najwcześniej, dlatego bardzo istotnym elementem kampanii „Nasz Klimat” są pakiety edukacyjne dla szkół podstawowych, będące uzupełnieniem scenariuszy lekcyjnych „Przyjaciele klimatu”. Stworzone we współpracy z metodykami, nowoczesne materiały pozwolą na wsparcie nauczycieli w przygotowaniu zajęć lekcyjnych budujących świadomość i wiedzę na temat działań proekologicznych. Z materiałów mogą skorzystać zarówno nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, jak i starszych klas. W pakietach znalazły się tak ciekawe formy jak quizy, zagadki, grafonotatki, gry zespołowe, rymowanki czy krzyżówki. Co ważne, w dużej mierze można na tych materiałach pracować online – są wśród nich np. interaktywne PDF-y.

Warto również wspomnieć o szkołach ponadpodstawowych. Od kilku tygodni realizowana jest m.in. VideoOlimpiada. To konkurs na najlepszy film edukacyjny związany z tematyką ochrony klimatu. Jego uczestnicy mają za zadanie stworzyć materiały filmowe, w których znajdą się odpowiedzi na pytania, w jaki sposób na co dzień możemy chronić klimat oraz jak edukować najbliższych o konieczności dbania o klimat.

Istotnym elementem kampanii „Nasz Klimat” są również działania skierowane do gmin. Dlatego Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało specjalny pakiet materiałów informacyjno-edukacyjnych, które pomogą samorządowcom w przekazywaniu mieszkańcom wiedzy o zmianach klimatu w przystępny sposób.

Pakiet dla gmin jest podzielony na dwie części: informacyjną i graficzno-edukacyjną. W pierwszej znajdziemy przede wszystkim informator dla władz gminy i pracowników administracji, który w przejrzysty sposób przybliża najważniejsze zagadnienia związane ze zmianami klimatu. Prócz tego w części informacyjnej pakietu znalazły się przykłady dobrych praktyk realizowanych w Polsce i innych krajach.

Natomiast graficzno-edukacyjną część pakietu stanowią materiały do wykorzystania on-line, a także te profesjonalnie przygotowane do druku. Są to m.in.: animacje o odnawialnych źródłach energii, bannery internetowe przybliżające tematykę retencji wody, naklejki z zasadami segregacji odpadów czy broszury informacyjne.

W graficzno-edukacyjnej części pakietu znajdziemy również inne przydatne materiały, które każda gmina może w łatwy sposób zaadaptować na własne potrzeby. To np. tapeta na pulpit z kalendarzem, prezentacja z listą eko-miejsc w gminie (do uzupełnienia według potrzeb i możliwości danej gminy), a także szablon dobrych praktyk, w którym można wpisać różne gminne eko-przedsięwzięcia (jak np. zakup autobusów hybrydowych, oświetlenie LED w parku, nowe kosze itp.).

Kluczowym elementem kampanii jest również strona internetowa www.naszklimat.gov.pl. Można tam m.in. znaleźć porady dotyczące tego, jak być bardziej eko i jak działać na rzecz klimatu, a także pobrać materiały edukacyjne i pakiety dla gmin.

Kampania „Nasz Klimat” potrwa do października 2022 r.

POBIERZ DODATEK "EKOLOGIA"