150-latka z długą listą wybitnych absolwentów. Jubileusz SP nr 4 im. Romualda Traugutta

Historia SP nr 4 w Krakowie sięga 1871 roku. Wtedy to - jak przypomina szkoła, opisując swoją historię - zapadła decyzja Cesarsko-Królewskiej Rady Szkolnej Okręgowej Miejskiej pod przewodnictwem prezydenta Krakowa Józefa Dietla, by "z klas równoległych CK II Szkoły Głównej im. św. Barbary umieszczonych (…) w odrestaurowanych przez gminę m. Krakowa lokalnościach spalonego pałacu biskupiego powołać w 1871 r. prowizoryczną szkołę 4-klasową".

Proces tworzenia szkoły trwał do 1873 roku. Początkowo mieściła się ona w częściowo odbudowanej po wielkim pożarze Krakowa z 1850 r. części Pałacu Biskupiego u zbiegu ulic Wiślnej i Franciszkańskiej.

W roku szkolnym 1873/74 w czterech klasach uczyło się 212 chłopców. Nauczano religii z historią biblijną, języka polskiego, tj. czytania, gramatyki, ortografii, wyrażania się ustnie i pisemnie, rachunków, kaligrafii, śpiewu i rysunków. Do programu włączono też gimnastykę, ale z braku odpowiednich warunków lokalowych nie ćwiczono.

"Z powodu restauracji Pałacu Biskupiego szkołę od 1 września 1879 r. przeniesiono do budynku przyszpitalnego przy placu Św. Ducha. W 1881 r. szkoła zyskała nową, wybudowaną przez gminę m. Krakowa, dwupiętrową siedzibę przy ul. Smoleńsk 7, gdzie znajduje się do dziś. Wkrótce nastąpiły dalsze zmiany. Rada Szkolna Krajowa specjalnym reskryptem z 14 lipca 1883 r. przekształciła szkołę w "6-klasową pospolitą męską", a 24 sierpnia 1897 r. w "3-letnią wydziałową męską połączoną z 4 klasami pospolitymi". Poszerzono też program szkoły wprowadzając naukę języka niemieckiego, geografii z historią, historii naturalnej, tj. przyrody, fizyki, geometrii. Znacznie zwiększyła się też liczba uczniów (z 326 uczniów w 1882 do 686 w 1900 r.). W roku 1902/03 klasy były bardzo liczne - nawet do ok. 70 uczniów. W takim tłoku trudno było zapewnić właściwe warunki do nauki, czego konsekwencją był fakt, że blisko 1/3 uczniów nie otrzymywała promocji do wyższych klas. Niewielką pomocą było prowizoryczne umieszczenie w 1898 r. części klas przy ul. Jagiellońskiej, skąd od 30 września 1903 r. przeniesiono je do nowego drewnianego baraku przy ul. Wygoda, z którego szkoła korzystała aż do 1939 r." - czytamy na stronie krakowskiej podstawówki.

Do roku 1893 szkoła funkcjonowała jako 4-klasowa, od 1893 r. była 6-klasowa, od 1896 roku - 7-klasowa, a od 1906 r. - 8-klasowa. Jednocześnie szkoła od 1887 r. była także wieczorową szkołą przemysłową.

Warto wiedzieć, że w 1911 r. powstała tu drużyna harcerska (jedna z najstarszych w Krakowie), od 1923 r. nosząca imię Romualda Traugutta.

W budynkach przy ulicach Smoleńsk i Wygoda, z trudem mieszczących około 500 uczniów, szkoła działała do września 1939 roku. Wtedy to Niemcy zajęli budynki na szkołę niemiecką, a dzieci polskie uczyły się w zastępczych pomieszczeniach przy ul. św. Gertrudy.

Od stycznia 1945 roku szkoła wznowiła naukę w poprzednich budynkach jako Szkoła Podstawowa nr 4. Natomiast w grudniu 1958 r. przystąpiono do dobudowy nowej części szkoły na działce przy ul. Smoleńsk 5, a jednocześnie podjęto przebudowę starego budynku. Prace zakończono w 1960 roku. Barak przy ul. Wygody został zburzony.

1 września 1963 r. do szkoły przyjęto pierwsze dziewczęta. W 1970 r. szkoła uroczyście otrzymała patrona: Romualda Traugutta.

Do wybitnych absolwentów szkoły-jubilatki należą m. in. malarz Władysław Pochwalski (ukończył w 1874 r.), lekarz i malarz Stanisław Eliasz Radzikowski i jeden z symbolicznych uczestników Wesela Wyspiańskiego Ludwik de Laveaux (1879 r.), księgarz Adam Krzyżanowski oraz historyk sztuki Julian Pagaczewski (1884 r.), historyk Franciszek Klein (1885 r.), piłkarz krakowskiej Wisły Stanisław Pajor (1894 r.), filozof Roman Ingarden (1903 r.), pisarz Karol Bunsch (1908 r.), poeta Jalu Kurek, prof. UJ - historyk Józef Mitkowski (1922 r.), artysta grafik Tadeusz Pietsch (1926 r.), historyk prof. Aleksander Krawczuk (1934 r.), aktor Gustaw Holoubek (1935 r.).

Praca zdalna zdała egzamin na rynku pracy