"Aktywny rodzic" w Krakowie: bezpłatny pobyt w żłobkach i więcej miejsc. Jakie terminy?

W Krakowie system opieki nad najmłodszymi mieszkańcami, w wieku do trzech lat, jest oparty na miejskich żłobkach oraz niepublicznych miejscach opieki dofinansowanych przez miasto. Na terenie Krakowa działa 367 takich placówek: 33 żłobki miejskie (22 samorządowe i 11 prowadzonych na zlecenie), 245 żłobków prywatnych, 18 klubów dziecięcych oraz 71 dziennych opiekunów. Jak informuje krakowski magistrat, w sumie w mieście dostępnych jest 11,9 tys. miejsc opieki, w tym ponad 3 tys. w miejskich żłobkach oraz 8,9 tys. w żłobkach niepublicznych - jednocześnie aż 99 proc. tych miejsc jest objętych dofinansowaniem miasta.

1 października wchodzi w życie ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka - "Aktywny rodzic". Zakłada ona, że podmiotom prowadzącym żłobki, w tym gminom, będzie wypłacane świadczenie "aktywnie w żłobku" w wysokości do 1500 zł miesięcznie na dziecko. W związku z tym została przygotowana uchwała Rady Miasta Krakowa w sprawie zmiany opłaty za pobyt w samorządowym żłobku, która zostanie przedstawiona radnym na sesji 11 września.

- Wskaźnik dzietności w Polsce spada, obecnie wynosi 1,25 i jest jednym z najniższych w Unii Europejskiej, dlatego i rząd i samorząd muszą robić wszystko, by wspierać rodziców. Jednym z postulatów mojej kampanii było wprowadzenie bezpłatnych żłobków dla dzieci w Krakowie. Rząd przygotował ustawę "Aktywny rodzic", która wchodzi w życie 1 października. Dzięki tej ustawie i po aktualizacji uchwały obowiązującej w Krakowie, możemy doprowadzić do sytuacji, w której dla rodziców nie będzie opłaty za pobyt dziecka w żłobku samorządowym. Co więcej suma ministerialnego dofinansowania i dopłaty udzielanej przez miasto do miejsc w prywatnych żłobkach sprawi też, jeżeli przedsiębiorcy utrzymają aktualne ceny, że 85 procent żłobków prywatnych także może być bezpłatnych. W tym miejscu chciałbym zaapelować do przedsiębiorców prywatnych, żeby nie wykorzystywali tej sytuacji i nie podnosili cen - mówił prezydent Krakowa Aleksander Miszalski podczas wtorkowej konferencji prasowej poświęconej planowym przez miasto zmianom w systemie opłat za żłobki.

Prezydent dodał, że pieniądze, które budżet miasta zyska dzięki programowi (około 30 mln zł), zostaną wykorzystane na dalsze rozwijanie systemu opieki nad najmłodszymi krakowianami.

Z kolei Maria Klaman, zastępczyni prezydenta Krakowa, wskazała, że program "Aktywny rodzic" to program prorodzinny, równościowy i propracowniczy, w ramach którego rodzice najmłodszych dzieci wybierają jedno z trzech świadczeń.

- My zachęcamy do wyboru świadczenia "aktywnie w żłobku", które umożliwia powrót rodziców do pracy i powierzenie opieki nad dzieckiem żłobkowi. Prosimy rodziców o złożenie odpowiednich dokumentów, jak tylko ZUS uruchomi taką możliwość, czyli 1 października - podkreśliła wiceprezydent.

Obecnie w Krakowie opłata za pobyt w żłobkach samorządowych wynosi 299 zł miesięcznie, a dzienny koszt wyżywienia to maksymalnie kwota 10 złotych. Aby efektywnie dla całego systemu opieki nad dziećmi do lat trzech wykorzystać możliwości wprowadzone na poziomie rządowym, miasto przygotowało projekt uchwały wprowadzającej zmianę opłaty za pobyt w samorządowych żłobkach. Zrównanie opłaty za samorządowe żłobki z wysokością świadczenia - czyli podniesienie jej do 1500 zł - umożliwi takie rozliczanie opłaty za żłobek, że rodzice nie będą płacić za pobyt dziecka w żłobku (pozostaną koszty wyżywienia, które nie mogą być pokrywane z rządowego świadczenia), a miasto zyska znaczące dodatkowe fundusze do wykorzystania na rozwój systemu opieki nad najmłodszymi mieszkańcami - na budowę nowych żłobków i wypłatę dotacji obniżającej opłaty w prywatnych żłobkach.

Po wprowadzeniu nowych zasad samorządowe żłobki nie będą pobierać opłat za pobyt od rodziców tych dzieci, którzy we właściwym terminie złożą do ZUS wniosek o świadczenie "aktywnie w żłobku". Ustawa wprowadza możliwość przyznania tego świadczenia od 1 października br.

Miesięczny średni koszt za pobyt dziecka w żłobku prywatnym, po odjęciu dotacji miasta, to kwota około 1200 zł (bez wyżywienia). Udzielana przez miasto dotacja wypłacana jest prywatnym placówkom w ramach dążenia do zbliżenia opłat w prywatnych żłobkach do cen obowiązujących w żłobkach samorządowych. Wynosi teraz 735 zł miesięcznie na dziecko (a w przypadku dziecka z niepełnosprawnością dodatkowo 1260 zł). To dla miasta koszt blisko 60 mln zł rocznie.

Jak zwracają uwagę magistraccy urzędnicy, dotacja miasta obniża cenę za prywatne żłobki i sprawia, że te placówki stają się bardziej dostępne, co ma przełożenie na ich ciągły rozwój i wzrost liczby miejsc. Dlatego, niezależnie od rządowego świadczenia, miasto nadal planuje udzielać dotacji prywatnym placówkom. Połączenie dopłaty miasta i świadczenia "Aktywny rodzic" (735 zł plus 1500 zł) sprawi, że łączna kwota dofinansowania w krakowskich prywatnych placówkach wyniesie ponad 2200 zł. Oznacza to, że przy zachowaniu obecnych cen, zdecydowana większość prywatnych żłobków także może być bezpłatna dla rodziców - kwota połączonych dofinansowań będzie bowiem wystarczająca do pokrycia aktualnej opłaty za pobyt w 85 proc. prywatnych placówek działających w Krakowie.

Ustawa wprowadza możliwość przyznania świadczenia "aktywnie w żłobku" od 1 października, nawet jeżeli wniosek w tej sprawie zostanie złożony do końca 2024 roku. Jak wskazuje krakowski magistrat, rodzice, którzy złożą wniosek w grudniu, otrzymają zwrot opłat za pobyt dziecka w żłobku poniesionych od października. Urzędnicy jednak zachęcają do składania wniosków już na początku przyszłego miesiąca.

By otrzymać świadczenie, trzeba wypełnić odpowiedni wniosek, który ZUS udostępni 1 października (wniosek będzie można złożyć online). ZUS zamierza przeprowadzić kampanię informacyjno-promocyjną dotyczącą nowych świadczeń, którą miasto z kolei planuje wesprzeć swoimi kanałami komunikacji. Informacji w tej sprawie będą udzielać także samorządowe żłobki.

Magistrat podkreśla, że miasto rozwija także infrastrukturę żłobkową. Korzysta przy tym z dostępnych form finansowania, takich jak rządowy program "Aktywny Maluch". Dzięki programowi w Krakowie pojawi się 1060 miejsc opieki (dzięki środkom z KPO), a dodatkowe 74 miejsca powstaną dzięki dofinansowaniu z funduszy europejskich (FERS).

Na lata 2023-2026 zaplanowano powstanie 12 nowych żłobków, modernizację i przebudowę żłobka samorządowego na os. Willowym 2 oraz utworzenie w lokalach miasta pierwszych miejskich dziennych opiekunów. W stosunkowo krótkim czasie dostępna liczba miejsc opieki nad najmłodszymi krakowianami zwiększy się o ponad 33 procent. W pierwszej kolejności inwestycje realizowane są w dzielnicach, w których nie ma miejskich żłobków i na obszarach, gdzie dodatkowe miejsca są najbardziej potrzebne.

Pierwszy żłobek, który powstał w ramach programu, rozpoczął działalność we wrześniu 2023 roku - to żłobek na os. Piastów (Mistrzejowice). Kolejne pojawią się przy ul. Jabłonkowskiej (Bronowice), Księcia Józefa (Zwierzyniec), Działowskiego (Dębniki), Wróblowickiej (Swoszowice), Krzemionki (Podgórze), Rybitwy (Podgórze), Wadowskiej, Lubockiej / Łuczanowickiej oraz Niebyłej (Wzgórza Krzesławickie), Drożyskiej i Karaszewicza-Tokarzewskiego (Nowa Huta). Natomiast nowe lokalizacje dziennych opiekunów to Łagiewniki oraz Wzgórza Krzesławickie.

W sklepach jest coraz drożej i nadchodzą kolejne podwyżki