Kraków w latach 80. to był inny świat! Tak wyglądało miasto u schyłku PRL. Za chwilę miała rozpocząć się nowa epoka

GROM

31 marca 2025, 10:57

Zobacz galerię (29 zdjęć)

Na początku 1989 roku w Krakowie wciąż stał pomnik Lenina (zniknął w grudniu tego samego roku), potęgą był Pewex (na wolnym rynku sobie nie poradził), były ulice Koniewa, Bohaterów Stalingradu i Rewolucji Październikowej, ale czuć już było wiatr zmian. W marcu w mieście pojawiły się pierwsze kantory, bo obrót dewizami stał się legalny. Czerwcowe wybory były czasem święta, choć poprzedzały je burzliwe wiosenne demonstracje m.in. przeciwko rozmowom opozycji z komunistami i ustaleniom Okrągłego Stołu. Pamiętacie tamten Kraków?

Tak wyglądał Kraków pod koniec lat 80.

Zobacz galerię(29 zdjęć)

W 1989 roku w Krakowie rządzą miejska Rada Narodowa i prezydent Tadeusz Salwa (ustąpi po protestach w styczniu 1990). Miasto składa się z czterech dzielnic (Śródmieście, Krowodrza, Nową Huta i Podgórze), powierzchnię ma podobną do dzisiejszej i ok. 750 tysięcy mieszkańców.

Administracyjnie w miasto, jakie znamy dzisiaj, Kraków zmieni się na początku 1990 - dzięki ustawie o samorządzie terytorialnym, która była jednym z kluczowych i najważniejszych aktów prawnych przyjętych w sejmie po 1989 roku.

Istnieje województwo krakowskie, ale to zmieni się dopiero w 1998 roku.

Największymi muzycznymi przebojami roku są "Kochać inaczej" zespołu De Mono i "Like a Prayer" Madonny. Światowe premiery mają filmy "Powrót do przyszłości II" i "Stowarzyszenie umarłych poetów".

Nastroje w Krakowie? Pełne oczekiwania i nadziei, ale jednak mniej spokojne niż na zdjęciach, które prezentujemy w galerii - z zasobów Cyfrowego Thesaurusa Muzeum Historyczne Miasta Krakowa. Wiosna 1989 była pod Wawelem dość gorąca i pełna protestów. Do rozruchów doszło m.in. w lutym podczas manifestacji Niezależnego Zrzeszenia Studentów, łącznie ze szturmem na V LO, gdzie akurat przebywał minister edukacji.

"To był historyczny moment". Znani krakowianie wspominają wybory 4 czerwca 1989 roku

- Oto wreszcie spełniło się coś, o czym marzyliśmy, ale nigdy nie sądziliśmy, że to się może stać - mówi prof. Jacek Popiel o wyborach sprzed 35 lat. Muzyk Andrzej Sikorowski o 4 czerwca mówi, że jest...

Piotr Tymczak

Wybory 4 czerwca 1989 w Krakowie

Część środowiska studenckiego, skupiona głównie wokół ruchu Wolność i Pokój, Federacji Młodzieży Walczącej i KPN, niechętnie patrzyła na rozmowy w Magdalence, a później negocjacje okrągłostołowe, ale gorące protesty dotyczyły też obecności Armii Czerwonej w Polsce. W maju pod radzieckim konsulatem milicja i ZOMO użyły siły wobec manifestantów.

4 czerwca 1989 roku przeszedł jednak do historii jako moment wielkiej zmiany.

Choć wybory były kontraktowe i nie w pełni demokratyczne, to okazały się wielkim sukcesem środowiska Solidarności. Mandaty poselskie z jej list zdobyli w Krakowie: Józefa Hennelowa, Jan Rokita, Edward Nowak, Mieczysław Gil i Jerzy Zdrada. Senatorami zostali: Roman Ciesielski (dostał ponad 81 proc. głosów!) i Krzysztof Kozłowski (ponad 71 proc.).

W sumie w Krakowie Solidarność uzyskała 83 proc. głosów.

Kraków tuż przed wyborami w czerwcu 1989 roku. Obwieszczenie wyborcze na Rynku. Archiwum

Ulotka informacyjna Solidarności. Archiwum

Prof. Chwalba: Od 4 czerwca 1989 Polska stopniowo wkraczała w świat wolności

4 czerwca 1989 roku to dzień, który zmienił Polskę. O znaczeniu pierwszych częściowo wolnych wyborów w Polsce, ich wpływie na upadek komunizmu, nadziejach i obawach liderów Solidarności, a także o tym...

Anita Czupryn