Wicemarszałek Tomasz Urynowicz podkreśla, że w wyniku społecznej presji temat jeszcze kilka lat temu nieobecny w programach lokalnych polityków awansował do grona najważniejszych. O zmianie mentalności świadczy też wielka popularność uruchomionego przez Urząd Marszałkowski systemu ekointerwencji. Województwo go rozwija, by korzystało się zeń jeszcze wygodniej.
Nie tylko Kraków
Marian Paszcza, były wójt gminy Czernichów, potwierdza, że wśród jego sąsiadów i znajomych masowo rośnie zainteresowanie innymi niż węgiel źródłami energii. – Ludzie sami domagają się doprowadzenia sieci gazowej, wielu myśli o panelach fotowoltaicznych i innych źródłach odnawialnych – mówi.
Przypomnijmy, że od początku września obowiązuje uchwała antysmogowa dla miasta Krakowa wprowadzająca zakaz palenia węglem i drewnem na terenie miasta. - To krok milowy ku poprawie jakości powietrza na obszarze miasta. Jestem dumny z tego, że Kraków jako jedyne miasto w Polsce wdrożył takie rozwiązanie – komentuje Tomasz Urynowicz dziękując wszystkim mieszkańcom, którzy w ostatnich latach zmienili stare piece na źródła ekologiczne. Dodaje, że nasz region stał się w tym obszarze pionierem, na naszych rozwiązaniach opierają się inne województwa – oraz władze centralne.
W Krakowie zlikwidowano ponad 45 tys. palenisk węglowych, do wymiany pozostało jeszcze około 4 tys. Wicemarszałek zwraca uwagę na problemy, z powodu których te paleniska nadal istnieją: niskie dochody, zły stan techniczny budynków, nieprzeprowadzone postępowanie spadkowe, brak zgody współwłaściciela nieruchomości, nieuregulowany stan prawny nieruchomości; czasem chodzi o zwykły brak woli. Tomasz Urynowicz nie ma złudzeń, że z identycznymi problemami trzeba będzie się zmierzyć w trakcie realizacji zapisów uchwały antysmogowej w pozostałych częściach Małopolski.
Szansa dla przedsiębiorców
Od połowy 2017 r. wszyscy budujący domy mają obowiązek instalowania nowoczesnych, minimalizujących powstawanie smogu, źródeł ciepła. Węgiel jest dopuszczalny, ale wolno go spalać jedynie w automatycznych kotłach spełniających wymagania tzw. ekoprojektu. Nie wolno wykorzystywać mułów, flotów i miałów węglowych (węgla o zawartości ziaren 0-3 mm powyżej 15 proc.) oraz drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20 proc. Drewno musi być sezonowane co najmniej 2 lata.
Małopolanie posiadający starsze kotły na węgiel lub drewno, muszą je wymienić do końca 2022 r. (kotły klasy 3 lub 4 - do końca 2026 r.).
To wszystko stanowi wielkie wyzwanie dla mieszkańców i przedsiębiorców oraz samorządu województwa, który robi wszystko, by zapewnić sprawne finansowanie kilkuset tysięcy niezbędnych inwestycji (czyli „marchewkę”, przy wsparciu środków unijnych – regionalnych i centralnych, zwłaszcza z rządowego programu Czyste Powietrze), a zarazem sprawną egzekucję przypisów (czyli „kij”, oparty na efektywnych kontrolach, karach oraz obywatelskich ekointerwencjach).
Z drugiej strony jest to wielka szansa na rozwój zupełnie nowych biznesów. Wielu małopolskich przedsiębiorców już ją wykorzystuje.
Olbrzymim – i wciąż rosnącym - zainteresowaniem cieszy się fotowoltaika. Pomagają rządowe i samorządowe dotacje do instalacji oraz ulgi podatkowe, zachętą jest system rozliczania energii oddawanej do sieci przez prosumenta, gdy ten ma je za dużo, i pobieranej, gdy mu jej potrzeba (np. w nocy lub zimą); znaczenie ma też to, że panele tanieją i można je nabyć przy wsparciu korzystnie oprocentowanych pożyczek.
Renesans przeżywają instalacje gazowe, a to dlatego, że ceny dobrego węgla mocno wzrosły – i zapewne będą rosły, bo Polska importuje już aż jedną czwartą swego zużycia (głównie z Rosji, ale też, jak wyszło na jaw przy okazji protestu Greenpeace – z Mozambiku). Gaz stał się cenowo konkurencyjny, a zapewnia dużo wyższy komfort.
Na mnóstwo zamówień mogą liczyć także firmy produkujące kotły i kominki najnowszej generacji (o sprawności ponad 80 proc.) – każdy Małopolanin, który wykorzystuje dziś starsze urządzenie, musi przed 1 stycznia 2023 roku nabyć i zamontować nowe. Alternatywa jest montaż instalacji redukujących emisję pyłu, co z pewnością rozkręci koniunkturę na elektrofiltry itp.
