Czy Gorlice będą miały program szczepień na raka szyjki macicy?

Możemy uratować życie kilku kobiet rocznie - mówi Borys Welz kierujący oddziałem ginekologiczno-położniczym w gorlickim szpitalu, specjalista ginekolog-położnik. - Wystarczy tylko wprowadzić powszechny program szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego - dodaje. Czy pomysł doktora Welza zostanie zrealizowany, zależy od lokalnych samorządów. Roczny koszt takiego programu w Gorlickiem, obejmującego wszystkie dziewczynki z danego rocznika, to licząc w cenach detalicznych około 500 tysięcy złotych. Ta kwota mogłaby być wielokrotnie niższa przy powszechności programu.

Każdego roku tysiące Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera. Dane dotyczące zachorowalności są przerażające, a statystyki śmiertelności wręcz drastyczne - codziennie z tego powodu umiera pięć Polek. Jednym z czynników powodujących raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego w skrócie HPV. Zarażenie kobiety tym wirusem powoduje powstanie stanów przednowotworowych.

Od około 20 lat stosowane są szczepionki mające chronić przed wspomnianym wirusem. Choć nie wiadomo jeszcze, jaka jest ich skuteczność, lekarze są optymistami. - Te szczepienia są stosowane w sumie od niedawna, ale możemy jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa domniemywać o ich skuteczności - dodaje. Silne przekonanie o skuteczności szczepień chroniących przed zagrożeniem wirusem legło u podstaw pomysłu doktora Welza, by takie właśnie szczepienia przeprowadzić na terenie naszego powiatu. Potrzebne są jednak pieniądze. Dr Welz pierwsze rozmowy przeprowadził z burmistrzem Rafałem Kuklą.

- Byłyby to bardzo sensownie wydane pieniądze - powiedział nam burmistrz Kukla. - Tego rodzaju schorzenia powodują zawsze tragedie, które negatywnie wpływają na całe rodziny, zapobieganie nim jest jak najbardziej właściwe - dodał. - Niestety, w tym roku budżetowym nie mamy zabezpieczonych środków na takie działanie, ale mogę obiecać, że w projekcie budżetu na 2016 rok postaram się umieścić odpowiednie zapisy - kontynuuje. - Wydaje mi się również, że może być jakaś szansa na pozyskanie na ten cel środków unijnych, już poleciłem pracownikom urzędu sprawdzenie, czy będą jakieś możliwości na choćby częściowe finansowanie zewnętrzne - kończy.

Od 80 do 90 proc. przypadków zachorowania na raka szyjki macicy jest wywołanych niektórymi typami wirusa HPV. Do zainfekowania HPV dochodzi w większości przypadków drogą kontaktów płciowych. Nie jest to jedyny czynnik, który może wywołać raka. Nie muszą to być nawet pełne kontakty seksualne. Wirus można przenieść nawet na rękach, po dotknięciu narządów płciowych.

W porównaniu ze średnią krajów Unii Europejskiej śmiertelność jest u nas wyższa aż o 70 proc. Jedną z przyczyn tak dużej śmiertelności w Polsce jest unikanie badań cytologicznych. - Moja wiedza podpowiada mi, że właśnie takie profilaktyczne działania są najlepszym rozwiązaniem - mówi Welz. - Obecnie zaniechano obowiązkowych badań okresowych, które kiedyś obejmowały wszystkie kobiety. Sprawia to, że zmalała wykrywalność zagrożeń ginekologicznych na wczesnych ich etapach - kontynuuje. - Skoro zabrakło jednego elementu, to musimy w jego miejsce wprowadzić inny - kończy.

Szczepienia chroniące przed zakażeniem wirusem HPV zalecane są dziewczętom w wieku 11-14 lat. Wykonuje się je powszechnie w Europie, Stanach Zjednoczonych i w Australii. W Polsce wiele samorządów finansuje takie szczepienia. Jednym z nich jest samorząd małej gminy Biała Piska w województwie warmińsko-mazurskim. Jak relacjonuje nam sekretarz tejże Krystyna Marcińczyk, gmina od wielu już lat prowadzi działania profilaktyczne. Mieszkanki mają możliwość bezpłatnego wykonania mammografii i cytologii. Gmina wprowadziła wiele programów prozdrowotnych. - Rozpoczęliśmy program szczepień dzieci przeciwko meningokokom.

W ubiegłym roku, do budżetu gminy wprowadziliśmy kolejny program, właśnie szczepienia przeciwko wirusowi HPV - mówi. - Mamy zabezpieczone na ten cel w budżecie 25 tysięcy złotych - relacjonuje Krystyna Marcińczyk. W tej chwili sporządzana jest lista chętnych. - Będziemy szczepić dziewczynki w wieku 14 lat - dodaje sekretarz. Dla zobrazowania: Biała Piska to gmina miejsko-wiejska zamieszkana przez 12 tysięcy osób, jej roczny budżet to około 50 milionów złotych.

Oczywiście rodzice sami mogą podjąć decyzję o szczepieniu. - W gorlickich aptekach sprzedawanych jest średnio pięć dawek szczepionki rocznie - mówi doktor Welz. - Jeśli przyjmiemy, że statystycznie na raka szyjki macicy zapada w naszym regionie cztery do sześciu kobiet, a umierają dwie, to chyba warto poświęcić środki na ten cel - dodaje Borys Welz. Barierą w powszechnym stosowaniu szczepionki może być cena. Jedna dawka najpopularniejszego na rynku preparatu to koszt około 350-410 złotych, a więc cały cykl szczepienia zamyka się kwotą od 1050 do 1230 złotych. Są to oczywiście ceny detaliczne, jakie musielibyśmy zapłacić, kupując preparat samemu w aptece.

Brodawczak jest groźny
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) to jeden z wirusów odpowiedzialnych za rozwój nowotworów. Jak wynika z badań, nie u wszystkich osób zakażonych onkogennym typem wirusa dochodzi do rozwoju raka. Osoby, które są bezobjawowymi nosicielami wirusa, mogą zarażać innych, u których wirus może wywołać groźną chorobę. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV, z których większość jest relatywnie nieszkodliwa, a zakażenie przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie. Zakażenie wirusami "wysokiego ryzyka", wśród których najgroźniejsze są typy HPV 16, 18, 31 i 45, jeśli przetrwają, mogą prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy lub innych nowotworów narządów moczowo-płciowych. Wirusy HPV 16 i 18 są odpowiedzialne za około 70% przypadków raka szyjki macicy.