Czy można powiedzieć, że media istnieją od zawsze?__
W pewnym sensie tak. Media, inaczej środki masowego przekazu, narodziły się z potrzeby komunikowania się ludzi, a ta istniała zawsze. I wszędzie tam, gdzie powstawały społeczności, gdzie rodziła się władza, czy rozwijał handel, rosła rola komunikowania. Bywało, że władcy sami organizowali system informacji, na mocy przywilejów.
Dziś media kojarzą się z prasą, radiem i TV, ale skoro istniały już przed wynalazkiem Gutenberga,
to gdzie szukać pierwowzoru gazety?__
Pierwsza gazeta ukazała się blisko 3,5 tysiąca lat temu, w Egipcie. Pisana była hieroglifami
na papirusie i zawierała złośliwe treści wobec faraona. Najstarsza europejska gazeta, wychodzące
w Rzymie "Acta Diurna", była powielana z deski na papirus. Najwcześniejsze z nich mówią o… korupcji wśród dziennikarzy.
A gdzie najwcześniej zastosowano czcionkę drukarską?__
W Niemczech, wydając gazety pełniące funkcję reklamową. Wynalazek druku skutkował głównie upowszechnieniem się książki, co nastąpiło w XVII wieku. Pierwowzoru współczesnej gazety informacyjnej można zaś doszukiwać się w wydaniu w 1493 r. broszury Kolumba o odkryciu Ameryki. Był tam tekst listu do króla i królowej Hiszpanii. W Polsce pierwszą gazetę wydano w epoce Zygmunta Starego. Zawierała opis kró -lewskich zwycięstw... po nie- miecku, by "opinia europejska" mogła
ją przeczytać.
W swej nowej książce sporo miejsca poświęca Pan partnerowi naszej gazety, londyńskiemu "The Times". __
Symbolami, z jakimi kojarzono Anglika, nawet w koloniach, były: whisky, cygaro i właśnie "The Times"! To zawsze była gazeta poważna, wyważona i zatrudniająca świetne pióra. W powodzi różnych gazet "The Times" nadal trzyma poziom, chociaż musiał wyjść naprzeciw czytelnikom i stać się dziennikiem bardziej popularnym.
Czego "Gazeta Krakowska" może uczyć się od partnera?__
Warto, żeby zachowała to, co cechuje ją obecnie: bezstronność polityczną. Dobra gazeta, jak "The Times", musi dążyć do obiektywizmu, przedstawiać różne racje. Wtedy jest opiniotwórcza,. Oczywiście musi mieć dobrych dziennikarzy, czyli kompetentnych i sprawnych warsztatowo.
A co przesądza o sukcesie?__
Cóż, na rynku prasowym już wszystko było. Mały format, duży format, gadżety, konkursy. Uważam, że najważniejszy jest kontakt gazety z czytelnikiem - gdy czytelnik znajduje w niej interesujące treści, gdy prosi o informacje i pomoc.
Jakie są słabości polskich mediów?__
Grzechem - głównie telewizji - jest zdominowanie przez politykę i polityków. To wyłącznie polska specjalność. Klejna słabość, to fakt, że w wielu gazetach pracują dziennikarze nadrabiający brak doświadczenia zapalczywością i pisaniem "pod tezę". W mediach pracuje też całe zatrzęsienie tzw. dziennikarzy śledczych - najczęściej napuszczanych przez polityków na ich przeciwników ideologicznych. Młodzi dziennikarze nie zdają sobie sprawy, jak mocną bronią są ich teksty. Dlatego taka broń nie powinna trafiać do nieodpowiedzialnych rąk.
A mocne strony?__
Nie do przecenienia jest rola dziennikarzy w polskich przemianach ustrojowych. Aż dziw, że do dziś brak poważnej publikacji na ten temat. Niedoceniany też jest fakt, że dziennikarze są blisko społeczeństwa. W świecie, w którym tak łatwo się zagubić, starają się ludziom wyjaśniać różne zjawiska i pytają władzę, w imieniu społeczeństwa, o różne niewygodne kwestie. Ludzie mają zaufanie do dziennikarzy, toteż prestiż zawodu rośnie. Dość powiedzieć, że ostatnio aż 28 osób ubiegało się
o jedno miejsce na studiach dziennikarskich na UJ.
Jaka jest przyszłość mediów tradycyjnych w świecie elektroniki? Przetrwają gazety?__
Być może w przyszłości jakiś wynalazek zmieni cały nasz system komunikowania. Gdy powstawało radio czy telewizja, wieszczono zmierzch prasy. Teraz sytuacja jest poważniejsza, gdyż Internet, jako pierwsze medium interaktywne, pozwala być odbiorcą, a w chwilę potem nadawcą. To istotne zagrożenie dla prasy. Ale też każdy szanujący się tytuł ma dziś wersję internetową, więc jakoś się broni.
Czy Polacy wnieśli istotny wkład w rozwój mediów?__
Na cmentarzu w Tarnowie spoczywa Jan Szczepanik, wynalazca-samouk, który opatentował telewizor, nazywając go elektroskopem. Do rozwoju Internetu przyczynił się urodzony w Grodnie Amerykanin Paul Baran. Powstały w 1821 roku "Kurier Warszawski" był pierwszą w Europie masową gazetą popularną. Podobne gazety powstały w Ameryce i Europie dopiero w latach 30. XIX wieku. Mam nadzieję, że to nie koniec polskich sukcesów.
