Partnerem tegorocznej edycji BMW Art Club jest Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Punktem wyjścia dla projektu SEN MASZYNY studia NOVIKI są halucynacje AI. To zjawisko, które polega na generowaniu przez algorytmy odpowiedzi lub wyników, które nie mają podstaw w danych, którymi zostały zasilone. Przybierają różne formy: mogą to być na przykład odniesienia do nieistniejących książek realnych autorów, informacje bez pokrycia w faktach, zaskakujące, surrealistyczne obrazy albo szczegółowe opisy spotkania Joyce’a z Leninem w Szwajcarii w 1916 roku w Cafe Odéon, które nigdy nie miało miejsca.
Halucynacje algorytmów często traktowane są jako błąd systemu, technologiczny glitch. NOVIKI w ŚNIE MASZYNY przyglądają się temu zjawisku porównując je do ludzkiego śnienia.
- Badając relację ludzkiej świadomości i sztucznej inteligencji, NOVIKI zabierają głos w kluczowej debacie cywilizacyjnej współczesności. Tradycyjne zdobycze techniki służyły do konstruowania instrumentów pozwalających człowiekowi szybciej się przemieszczać, sprawniej się komunikować, wydajniej produkować, dokładniej widzieć, precyzyjniej liczyć. Sztuczna inteligencja jest pierwszą technologią, która w niedalekiej przyszłości może razem z nami myśleć, a nawet współodczuwać. Możliwe, że już teraz może tworzyć i śnić – mówi Stach Szabłowski, kurator „BMW Art Club. Przyszłość to sztuka”.
SEN MASZYNY zbudowany jest z trzech dopełniających się elementów.
Esej filmowy
Przestrzeń wystawiennicza MOS, ul. Rajska 12, poziom -1
Esej filmowy SEN MASZYNY przybiera postać multimedialnej, immersyjnej wystawy, wypełniającej przestrzeń wystawienniczą MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego. NOVIKI połączyli sekwencje nakręcone na planie filmowym z halucynacjami algorytmów. Nie jest to obraz stworzony przez sztuczną inteligencję, a film o niej samej, zrealizowany przy wykorzystaniu jej potencjałów. Inteligentne systemy przetwarzania danych są jednocześnie bohaterem filmu i przedmiotem badań artystów.
Narracja eseju ma strukturę podróży, która odbywa się zarówno w przestrzeni fizycznej, jak i w rzeczywistości snu. Płynną tożsamość ma także narrator/narratorka filmu - postać, która prowadzi nas przez wątki rozwijane w ŚNIE MASZYNY. Wśród nich znajdziemy zarówno Teatr im. Juliusza Słowackiego, potraktowany jako metafora fabryki snów, jak i ogród – miejsce kreacji tworów przekraczających granicę między tym co biologiczne, a technologiczne.
W realizacji eseju filmowego wzięli udział aktorki i aktorzy Teatru: Lidia Bogaczówna, Marta Konarska, Daniel Malchar i Antek Sztaba. W zdjęciach filmowych wykorzystane zostały również zabytkowe wnętrza gmachu Teatru, który stał się jednym z bohaterów opowieści.
Ogród i doświadczenie dźwiękowe
Plac Świętego Ducha 4
W samym centrum Krakowa, zaraz przy Teatrze im. Juliusza Słowackiego, ukryty jest ogród wyśniony przez sztuczną inteligencję. Był tam od lat, zamknięty i niedostępny. Teraz, zrewitalizowany dzięki BMW we współpracy z artystami, architektami zieleni i inteligentnymi algorytmami, otwarty jest dla gości codziennie od 10:00 do 21:00 przy placu Świętego Ducha.
Ogród stał się oazą oferującą przeżycie artystyczne w formie doświadczenia dźwiękowego i wytchnienie od miejskiego zgiełku. Do jego aranżacji NOVIKI zaprosili Kubę Kuleszę – agrocybernetyka związanego z interdyscyplinarnym kolektywem eksperckim Grupa Robocza, który zajmuje się teorią oraz praktyką projektowania opartego na synergii elementów technologicznych i naturalnych. Projekt ogrodu przygotowała architektka zieleni – Anna Gałecka-Drozda.
– Ogród to organizm w ciągłym procesie, z czasem nabierze wigoru, zrobi się jeszcze bardziej bujny. Najpiękniejszy stanie się w czasach polskiego babiego lata czy zachodniego Indian Summer, kiedy zieleń będzie przepalona, zakwitną trawy, które tu zasadziliśmy. Choć kierunek jego rozwoju zależy od pogody i od użytkowników ogrodu – mówi Kuba Kulesza, projektant i koordynator prac w ramach rewitalizacji ogrodu.
Rozszerzona rzeczywistość
AR Spot przy wejściu do Teatru
Elementem łączącym marzenia senne maszyny z eseju filmowego z realnym doświadczeniem w ogrodzie przy placu Świętego Ducha staje się rozszerzona rzeczywistość. Dzięki niej uczestnicy wydarzenia będą mogli zobaczyć swoje twarze przetworzone przez halucynujące AI.
Przedmiotem przekształcenia staje się w pełni elektryczna limuzyna BMW i7 prezentowana w artystycznej formie przygotowanej przez NOVIKI.
- Celem BMW Art Club jest pokazywanie wzajemnej relacji sztuki współczesnej i nowych technologii. Technologia od zawsze pomaga nam kształtować rzeczywistość, a sztuka pozwala nam ją zrozumieć i zbudować z nią emocjonalne więzi. W tym roku w artystyczny sposób ukazujemy przenikanie się tych dwóch porządków. A także to, że technologia, paradoksalnie, może nam pomóc zbliżyć się do natury, zamiast nas od niej izolować – mówi Kacper Studencki, Dyrektor Marketingu BMW w Polsce.
Kolektyw artystyczny przyszłości
NOVIKI to studio powołane przez duet absolwentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Katarzynę Nestorowicz i Marcina Nowickiego. W swojej praktyce twórczej łączą sztuki wizualne z badaniami nad wpływem technologii na kulturę. Regularnie współpracują z renomowanymi instytucjami artystycznymi i naukowymi (m.in. z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Nowym Teatrem, Het Nieuwe Instituut w Rotterdamie, Królewską Akademią Sztuk Pięknych w Hadze, Chelsea College of Arts, St. Andrews University, National Taipei University of Technology w Tajwanie). Są zaangażowani w prace międzynarodowych zespołów badawczych, takich jak Traces and Technology, prowadzony w ramach programu TRACTS, czy SPACE-Gov, międzysektorowy projekt mający na celu rozwój sieci ekspertów w zarządzaniu przestrzenią kosmiczną.
- Nasza praktyka często opiera się na pracy zespołowej. Włączenie do niej sztucznej inteligencji traktujemy jako rozwinięcie tej filozofii współpracy. W kontekście AI nie używamy już terminu „narzędzie”, coraz częściej określamy ją jako partnera w procesie twórczym; poszerzającego horyzonty, dającego zupełnie inną perspektywę. W ŚNIE MASZYNY ta współpraca odbywa się na każdej płaszczyźnie: w pracy z zespołem aktorskim Teatru im. Juliusza Słowackiego czy przy projektowaniu ogrodu przy placu Świętego Ducha – mówią NOVIKI, Katarzyna Nestorowicz i Marcin Nowicki.
W przygotowanie SNU MASZYNY zaangażowane były osoby z pogranicza wielu dziedzin. Zespół aktorski Teatru im. Juliusza Słowackiego wystąpił w eseju filmowym i nadał marzeniom sennym ludzką postać. Architekci zieleni stworzyli projekt rewitalizacji ogrodu, estetycznie nawiązujący do stylistyki i wątków eseju filmowego. Programiści i technologowie zadbali o najwyższą jakość technologiczną całego projektu. Algorytmy sztucznej inteligencji halucynowały o każdym elemencie doświadczenia.
Muzykę oraz sound design SNU MASZYNY zrealizowała Zoi Michailova, artystka audio, kompozytorka i DJ-ka na scenie klubowej występująca jako Facheroia. Michailova związana jest z queerowo-feministycznym kolektywem KEM oraz Centrum Sztuki Włączającej Teatr 21. Ma na koncie współpracę z czołowymi instytucjami sztuki (m.in. Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski, Muzeum Sztuki Nowoczesnej) i festiwalami (Warszawa w Budowie, Ephemera, Malta Festival Poznań).
Esej filmowy w przestrzeni wystawienniczej MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego oraz ogród i doświadczenie dźwiękowe przy placu Świętego Ducha są dostępne codziennie do 31 sierpnia 2024 roku w godzinach od 10:00 do 21:00.
BMW jako organizator udostępnia bezpłatnie wszystkie elementy wydarzenia.
Więcej informacji o „BMW Art Club. Przyszłość to sztuka” znajduje się na stronie:
