KL Plaszow nie jest już częścią Muzeum Krakowa. Miejsce pamięci zostało odrębną instytucją

FLESZ - Podatek cukrowy dobija polskich producentów

Muzeum KL Plaszow zostało odrębną instytucją kultury. Od początku tego roku jej pracownicy oraz dorobek badawczy przestali funkcjonować w strukturach Muzeum Krakowa, a stali się częścią nowej samorządowej instytucji kultury: Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942–1945).

Nowy właściciel, te same mury

Nowe muzeum zostało instytucją kultury Gminy Miejskiej Kraków, współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Nadal jednak będzie zarządzane przez Muzeum Krakowa - na mocy umowy z Gminą Miejską Kraków. Reprezentować je będzie Monika Bednarek – starszy kustosz Muzeum Krakowa, wieloletnia kierownik Trasy Pamięci Muzeum Krakowa z oddziałem Fabryka Emalia Oskara Schindlera, specjalistka z historii Krakowa w czasie okupacji niemieckiej. Siedzibą Muzeum KL Plaszow zostanie Fabryka Emalia Oskara Schindlera, a więc oddział Muzeum Krakowa.

Przeszłość i przyszłość KL Plaszow

Samorządową instytucję kultury powołano zgodnie z uchwałą Rady Miasta Krakowa z 14 października ubiegłego roku, zaczęła natomiast funkcjonować 1 stycznia 2021. Jej pełna nazwa brzmi „Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow w Krakowie. Niemiecki nazistowski obóz pracy i obóz koncentracyjny (1942–1945)”, ale instytucja ma prawo używać skróconej nazwy „Muzeum KL Plaszow” lub „MKLP”.

Jej głównym zadaniem w pierwszych latach ma być kontynuowanie działań badawczych, edukacyjnych i popularyzatorskich oraz realizacja inwestycji, dzięki której miejsce pamięci KL Plaszow zyska zaplecze.

Muzeum ma być także odpowiedzią na apele podnoszące problem obecnego korzystania z tych terenów i głosów, że obecny „parkowo-rekreacyjny” sposób traktowania tej przestrzeni nie spełnia wymogów należnych miejscom pamięci. "Utworzenie i funkcjonowanie Muzeum będzie godnym i właściwym miejscem, by zachować pełną pamięć o ofiarach KL Plaszow" - napisano w uzasadnieniu uchwały.

- Poprzez utworzenie Muzeum chcemy rozpocząć nowy rozdział wspólnej pracy nad zachowaniem pamięci o tym niezwykle ważnym dla naszej historii miejscu śmierci i cierpienia. Wierzę, że obowiązek pamięci, do którego obliguje nas posiadana wiedza o historii KL Plaszow, zostanie przez nas wypełniony w sposób godny i właściwy – mówił jeszcze w październiku prezydent Jacek Majchrowski.

Muzeum – Miejsce Pamięci KL Plaszow ma powstać na gruntach należących do Gminy Miejskiej Kraków, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz Skarbu Państwa i objąć obszar około 40 hektarów, który od 2002 r. jest wpisany do rejestru zabytków prowadzonego przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a także przyległy teren o powierzchni około 3 hektarów.

Projekt upamiętnienia zakłada pozostawienie terenu dawnego obozu w możliwie niezmienionym i autentycznym stanie, umieszczenie tablic informacyjnych i oznaczeń ważnych miejsc. Natomiast obok – przy ul. Kamieńskiego miałby powstać nowy budynek muzealny tzw. memoriał (ukryty pod ziemią), a także parking dla kilku autobusów i park. Plan zakłada także wyremontowanie Szarego Domu, budynku należącego przed wojną do Towarzystwa Pogrzebowego Chewra Kadisza, który w czasie okupacji został zamieniony na siedzibę SS i włączony do terenu obozu.

Zapowiadane prace mogą potrwać około pięć lat.

Przetrzymywano tu Żydów, mieszkańców Krakowa, ofiary pacyfikacji

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Plaszow został założony w październiku 1942 r. Początkowo funkcjonował jako obóz pracy (Zwangsarbeitslager) i był przeznaczony dla ok. 4 tys. więźniów – Żydów ze zlikwidowanego w marcu 1943 r. krakowskiego getta. Muzeum Krakowa podaje dokładnie, że wówczas obóz zajmował 12 ha gruntów dawnych cmentarzy żydowskich gmin krakowskiej i podgórskiej. W latach 1943–1944 osadzono tu Żydów z likwidowanych gett w Bochni, Tarnowie, Wieliczce, Rzeszowie, Przemyślu oraz z obozu w Szebniach. W lipcu 1943 r. Niemcy utworzyli obóz pracy wychowawczej dla Polaków. Przetrzymywano w nim mieszkańców Krakowa oraz ofiary pacyfikacji miejscowości podkrakowskich.