23 czerwca 1949 roku rozpoczęła się budowa Nowej Huty, miasta tworzonego od podstaw. Już pięć lat później w nowej dzielnicy wznoszono teatr - a właściwie jego pierwszy budynek, bo tak zakładał pierwotny projekt.
Dzisiejsza ul. Obrońców Krzyża, przy której znajduje się budynek Teatru Ludowego w 1954 roku, gdy wbito pierwszą łopatę pod teatr nosiła nazwę Majakowskiego. Budynek zaprojektowało małżeństwo architektów Janusz i Marta Ingardenowie oraz Jan Dąbrowski. W założeniach dzisiejszy Teatr Ludowy miał być sceną kameralną nowohuckiego teatru, który według planów miał powstać po południowej stronie Placu Centralnego i w czasie budowy występował pod nazwą Teatr Kameralny.
Większy budynek - Teatr Wielki miał stanąć w samym centrum, przy pl. Centralnym. Jego pojemność przewidywano na ponad tysiąc miejsc, a scena miała być dostosowana do inscenizacji monumentalnych i operowych. Ostatecznie nigdy nie powstał.
Teatr Kameralny miał pomieścić ok. 400 osób.
8 marca 1955 ówczesny minister kultury i sztuki Włodzimierz Sokorski podpisał decyzję o utworzeniu w nowym budynku zawodowego Teatru Ludowego pod dyrekcją Krystyny Skuszanki i Jerzego Krasowskiego, scenografem został Józef Szajna. Pierwszy zespół liczył 37 osób.
Oficjalnie działalność scena zainaugurowała 3 grudnia 1955 roku spektaklem "Krakowiacy i górale" Bogusławskiego w reżyserii Wandy Wróblewskiej. Recenzję z przedstawienia dla "Echa Krakowa" napisał Sławomir Mrożek. „Na zakończenie niech mi wolno będzie wzruszyć się, że przyszło mi pisać recenzję z pierwszego przedstawienia pierwszego teatru zawodowego w pierwszym mieście socjalistycznym, i ucieszyć się, że przyszło mi pisać pozytywnie. Naprawdę, zły teatr - to smutek i klęska dla recenzenta. Najmłodszemu teatrowi życzę w imieniu Redakcji, wszystkiego dobrego". W spektaklu zagrali, m.in. Franciszek Pieczka i Witold Pyrkosz.
Dziś Teatr Ludowy zaprasza na spektakle nie tylko do swojej głównej siedziby, ale także na mieszczącą się na Rynku Głównym Scenę Pod Ratuszem oraz do Teatralnego Instytutu Młodych tuż obok gmachu głównego.
