Kraków. Panteon Narodowy za złamanie szyfru Enigmy [ZDJĘCIA]

Wybitni polscy matematycy, którzy jako pierwsi złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma, będą mieć symboliczny grób w Krakowie. Urny z ziemią z miejsc związanych ze śmiercią Mariana Re­jew­skiego, Jerzego Ró­życ­kie­go i Henryka Zygal­skiego złożone zostaną uroczyście w sarkofagu w podziemiach kościoła świętych Piotra i Pawła przy ul. Grodzkiej. Stanie się tak z inicjatywy Fundacji Panteon Narodowy. Przy okazji obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej chce ona przypomnieć, że „Polacy pokonali Hitlera również siłą umysłu”.

- Decyzja o umieszczeniu w panteonie sarkofagu z trzema urnami, z których żadna nie zawiera ludzkich szczątków, stanowi absolutny wyjątek. Nie ma żadnej możliwości, aby odnaleźć szczątki Jerzego Różyc­kie­go, a wybitność tego człowieka nie budzi żadnych wątpliwości. Stawiając mu grób, choćby symboliczny, spełniamy obowiązek państwa polskiego - tłumaczy Magdalena Ungeheuer-Fijałek, członek zarządu Fundacji Panteon Narodowy w Krakowie.

Kody niestraszne Polakom
Enigma była niemiecką przenośną elektromechaniczną maszyną szyfrującą, która wykorzystywała mechanizm obracających się wirników. Skonstruował ją Artur Scher­bius. Używano jej od lat 20. XX wieku.

Pierwszy raz jej kody udało się złamać w grudniu 1932 r. polskim kryptologom z Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Dokonania głównie właśnie Mariana Rejew­skie­go, Jerzego Różyc­kiego i Henryka Zygalskiego pozwoliły na dalsze prace nad dekodowaniem szyfrów stale unowocześnianych maszyn Enigma - najpierw w Polsce, a po wybuchu wojny we Francji i Wielkiej Brytanii.

- Z dzisiejszej perspektywy wiemy, że złamanie kodu Enig­my przez Polaków przyspieszyło prawdopodobnie o kilka lat zwycięstwo aliantów, tym samym ratując życie wielu milionów ludzi na całym świecie - mówiła w lipcu tego roku polska ambasador w Madrycie, Marzenna Adamczyk podczas uroczystości wręczenia urny z piaskiem z dna Morza Śródziemnego synowi Jerzego Ró­życ­kiego, Janowi Różyckiemu.

Matematyk zginął 9 stycznia 1942 r. koło Balearów wskutek tajemniczej katastrofy statku, podczas powrotu z Algieru do ośrodka dekryp­tażu Kadyks, ulokowanego w Państwie Vichy (uzależniona od Niemców część Francji).

26 lipca odbyła się podobna ceremonia w Londynie, gdzie ambasador Arkady Rzegocki wręczył symboliczną urnę z ziemią z Gardens of Remembrance w Chichester rodzinie Henryka Zygalskiego. Natomiast Dwódz­two Garnizonu Warszawa przekazało ziemię z grobu Mariana Re­jew­skiego na Powązkach jego córce, Janinie Sylwes­trzak 29 sierpnia.

Trzy urny w krypcie
Podczas dzisiejszej uroczystości w kościele świętych Piotra i Pawła w Krakowie obecni mają być najbliżsi członkowie rodzin kryptologów: Jan Różycki, Janina Sylwestrzak i siostrzenica Mariana Rejewskiego - Maria Bryschak. Przyjadą także przedstawiciele Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Cy­ber­przestrzeni (to elitarna jednostka kryptograficzna MON).

Już wczoraj gościł też w Krakowie sir Der­mot Turing, bratanek Alana Turinga, brytyjskiego kryptologa, który kontynuował dzieło Rejewskiego, Różyc­kiego i Zygalskiego. Autor książki „X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy” spotkał się ze studentami na Wydziale Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, był także gościem odbywającego się w Krakowie zjazdu z okazji stulecia Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Turing od lat podkreśla rolę, jaką Polacy odegrali w złamaniu szyfru Enigmy.

- To, co zrobili Polacy, było niesamowite, a jeszcze bardziej niesamowite jest to, że zdecydowali się podzielić swoją wiedzą z Brytyjczykami - zwykł mówić sir Dermot Turing.

WIDEO: Barometr Bartusia