Kraków. Rozebrany XIX-wieczny dom młynarza w Mogile składany na nowo. Będzie częścią muzeum cystersów

Małgorzata Mrowiec

21 czerwca 2022, 19:13

Tak chałupa wyglądała w ostatnich latach (2018 r.)

Zobacz galerię (10 zdjęć)

Dom młynarza z 1870 r., który stał przy ul. Klasztornej 11a, tuż za murem klasztoru cystersów w Mogile, został rozebrany końcem ubiegłego roku. Teraz drewniana chałupa ma wracać na swoje miejsce, po dezynfekcji i dezynsekcji drewna. W około 90 procentach powróci oryginał - na to pozwala stan zachowania obiektu; reszta zostanie zrekonstruowana. Czekają już przygotowane, naprawione i częściowo odtworzone, fundamenty, a składanie budynku na nowo ma się zacząć do miesiąca. W dawnym domu młynarza planowana jest ekspozycja poświęcone m.in. historii Mogiły.

Zobacz galerię(10 zdjęć)

- Po wielu komisjach fachowcy zajmujący się pracami przy budowlach drewnianych uznali, że prace konserwatorskie i naprawcze przy obiekcie pozostawionym na miejscu w całości nie dadzą odpowiedniego rezultatu (m.in. dolne drewniane belki były zgniłe i do wymiany) i dom długo nie przetrwa. Dlatego zapadła decyzja o rozbiórce i złożeniu budynku na nowo - tłumaczy nam ojciec Mateusz Kawa z opactwa cystersów w Mogile, kustosz Muzeum Kultury i Duchowości Cystersów.

Jak zwraca uwagę Antoni Łapajerski, miłośnik historii Nowej Huty, autor strony na Facebooku "Nowa Huta mniej znana", drewniany dom przy ul. Klasztornej 11a to jeden z ostatnich reliktów XIX-wiecznej zabudowy wsi Mogiła. Został dobudowany do młyna, który wcześniej należał do cystersów, a użytkowany był przez różnych młynarzy na zasadach dzierżawy, później na prawach wieczystej dzierżawy.

- Drewniana chałupa pochodzi z 1870 r., a zbudowana została przez młynarza z Wieliczki, Tomasza Pędrackiego, który po kilkunastu latach dzierżawy od Cystersów młyna "podklasztornego" zakupił go w 1856 roku. Do młyna dobudował dom, który był siedzibą kilku pokoleń mogilskich młynarzy. Po Salomei i Tomaszu Pędrackim w domu tym mieszkali i prowadzili młyn: Julia i Michał Żabińscy, Salomea i Karol Żabińscy, Apolonia i Józef Chwastkowie. Apolonia Chwastek młyn prowadziła do 1955 roku, a mieszkała tu do 1970 roku - wymienia Antoni Łapajerski.

Jak dodaje, niestety, w czasie użytkowania przez ostatnich właścicieli, drewniana nadbudowa młyna została rozebrana, a dom powoli popadał w ruinę. Z samego młyna zachowały się tylko relikty, w tym część turbiny, która go napędzała.

Nieruchomość niedawno wróciła do cystersów - zakupili ją w 2019 roku. Po uratowaniu i remoncie domu młynarza zakonnicy planują ten obiekt włączyć do niedawno powstałego w Mogile Muzeum Historii i Duchowości Cystersów. - Będzie tu dalsza część muzeum, z salami mówiącymi o historii Mogiły i tego miejsca - zapowiada o. Mateusz Kawa. To tutaj znajdziemy m.in. przypomnienie, że przed młynem obok klasztoru cystersów Wojciech Bogusławski ulokował akcję opery "Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale".

Remont XIX-wiecznego budynku w Mogile w zakresie: fundamentów, drewnianej konstrukcji ścian i dachu oraz koniecznych prac instalacyjnych ma dofinansowanie przyznane przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Na tegoroczny etap remontu wynosi ono 452 tys. 890 zł (co stanowi prawie 72 proc. kosztów przedsięwzięcia).