Kraków. Zaciekła walka o pomnik AK. Zwolennicy "Wstęgi pamięci" oprotestowują dalsze konsultacje

WIDEO: Jerzy Bukowski, rzecznik Porozumienia Organizacji Kombatanckich i Niepodległościowych w Krakowie

Autor: Małgorzata Mrowiec

Większość z około 80 osób, które przyszły w poniedziałek wieczorem na otwarte spotkanie w Muzeum AK stanowili zwolennicy dotychczasowej wersji uczczenia AK - wzniesienia "Wstęgi pamięci" na Bulwarze Czerwieńskim obok Wawelu.

Przypominają, że sprawa dawno została przesądzona, Rada Miasta podjęła stosowne uchwały, co było poprzedzone dwukrotnymi konsultacjami, dalej - obok Wawelu został wmurowany i poświęcony kamień węgielny oraz złożone ziemie z pól bitewnych Armii Krajowej.

Dlatego gdy w poniedziałek urzędnicy chcieli przedstawić raport z nowych konsultacji - które odbywają się zgodnie z decyzją radnych miasta z marca, którzy wtedy anulowali też wcześniejsze uchwały mówiące o budowie pomnika AK u stóp Wawelu - próbowano wręcz storpedować tę prezentację.

"Hańba!", "Chcemy pomnika, nie informacji", "Wojna krócej trwała!" - padały okrzyki i przypominano, że sprawa z budową pomnika ciągnie się od ośmiu lat.

Magdalena Doksa-Tverberg, dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Urzędu Miasta ostatecznie zaprezentowała raport, zawierający analizę opinii i propozycji złożonych w czerwcu przez krakowian. Wpłynęły 303 wypełnione formularze, 288 spełniało kryteria. 204 osoby uznały, że Armia Krajowa powinna być uczczona pomnikiem. 120 osób optowało za "Wstęgą pamięci", natomiast 168 - przeciwko tej koncepcji pomnika i jego lokalizacji.

W 60 ankietach poparto z kolei uczczenie akowców - np. obeliskiem lub okazałym głazem - w miejscu po pomniku Koniewa. Inne zaproponowane przez mieszańców lokalizacje pomnika to np. plac Inwalidów, ulica Retoryka, park Jordana, Planty, Błonia czy otoczenie Muzeum AK.

W 29 formularzach mieszkańcy zaproponowali zamiast pomnika - utworzenie parku, w tym np. na terenie po motelu Krak przy rondzie Ofiar Katynia. Inne zgłoszone pomysły na uczczenie żołnierzy AK to np. posadzenie drzewa, doposażenie oddziału Szpitala Uniwersyteckiego, cykliczny bieg imienia AK, aleja pamięci z drzew, gra terenowa lub trasa turystyczna poświęcona Armii Krajowej.

- W każdej wsi polskiej pomniki AK stoją w centralnym miejscu, nam tu się proponuje na zadupiu albo może w kanałach! Żebyśmy się spotykali w krzakach, gdzie menele siedzą! Stawiam wniosek: żadnego panelu! Kamień węgielny stoi, ziemia jest poświęcona - mówił jeden z uczestników burzliwej dyskusji Jacek Smagowicz, krakowski działacz opozycji antykomunistycznej.

Nawiązano też do istniejącego obok Wawelu pomnika psa Dżoka. - Przy Wawelu jest miejsce dla pieska, a nie ma dla Armii Krajowej?! - pytał jeden z uczestników spotkania.

Oprócz pełnych emocji wystąpień zwolenników "Wstęgi pamięci" na Bulwarze Czerwieńskim pojawiły się też dwa odmienne głosy.

Janusz Baster, który pisze o AK i oprowadza wycieczki jej szlakiem, zwrócił uwagę na istniejący na tym samym bulwarze pomnik Czynu Zbrojnego Żołnierzy Polski Walczącej przy ul. Powiśle. Jego zdaniem nie jest wystarczająco rozpropagowany, wyeksponowany, choć był wznoszony jako pomnik AK, tyle że w czasach PRL, kiedy nie mógł tak zostać nazwany. Oprócz zwrócenia uwagi na ten pomnik Janusz Baster złożył propozycję, by nazwać tę część bulwaru Skwerem Armii Krajowej.

Kolejny głos był z kolei za pomnikiem w miejscu po Koniewie, gdzie jest zaplecze zieleni, ławki i cień, co może być przydatne podczas urządzanych w takim miejscu uroczystości.

Rekomendacjami dla przyszłego panelu obywatelskiego pozostają też propozycje ujęte w raporcie z konsultacji. Sam panel ma zostać zorganizowany na przełomie listopada i grudnia. Na razie magistrat jest na etapie wyłaniania jego realizatora, jak dotąd zgłosił się jeden oferent. Do udziału w panelu zostanie wylosowanych 60 osób i 10 rezerwowych. Wezmą one udział w trzech spotkaniach roboczych i będą pracować nad wskazaniem najlepszego sposobu uczczenia żołnierzy AK na terenie Krakowa. Panel ma się zakończyć do końca tego roku.