Krakowianki, górale i czaple. Stulenie zabawki, które projektowali artyści [ZDJĘCIA]

FLESZ - Rząd wprowadza kolejne obostrzenia

Stowarzyszenie Warsztaty Krakowskie powołało do życia zespół pracowni rzemiosła artystycznego. Członkami stowarzyszenia byli artyści-projektanci, między innymi Wojciech Jastrzębowski, Zygmunt Lorec, Zofia Stryjeńska, Karol Stryjeński, Antoni Buszek, Józef Czajkowski, Kazimierz Młodzianowski. Twórcy, poszukując narodowego stylu wzornictwa, sięgali do sztuki ludowej. Oczarowani chłopską kulturą, nie próbowali jednak kopiować folkloru, tylko przetwarzali zaczerpnięte z niego motywy i formy.

Wychodzili z założenia, że sztuka powinna docierać do każdego i każdej sfery życia. Seryjności produkcji fabrycznej przeciwstawiali żywioł wyobraźni. Zaprojektowane przez nich zabawki dekorowały zatrudniane w Warsztatach Krakowskich dzieci. Wzory tkanin batikowych opracowywały dziewczęta z podkrakowskich wsi, wśród nich wyróżniające się talentem siostry Kogutówny - Józefa i Zofia. Zamiast podręczników do plastyki podsuwano im tkaniny sprowadzone z Jawy.

Wszystkie prace dekoracyjne wykonują podług własnych pomysłów dzieci i młodzież, pracujące i uczące się w Warsztatach Krakowskich. Hasłem Warsztatów jest wiara w powszechne twórcze zdolności dekoracyjne dzieci. Naukę sztuki dekoracyjnej zaczyna się od razu praktycznie, jak najwcześniej, kiedy wyobraźnia świeża i bogata, umysł ciekawy i ruchliwy, intencje czyste i bezinteresowne, wzrok ostry, palce giętkie i podatne, a powaga autorytetów nie hamuje śmiałości, nie zabija wdzięku”

- można przeczytać na ulotce reklamowej Warsztatów Krakowskich z 1918 roku.

Jedną z bardziej znanych autorek projektów ciekawych przedmiotów, zabawek, które stały się wręcz symbolem Krakowa, była malarka Zofia Stryjeńska. To ona zaprojektowała jedną z najbardziej popularnych krakowskich pamiątek - figurkę drewnianego smoka wawelskiego, przypominającą nieco jaszczurkę, z wijącym się ogonem. Produkowane przez krakowskich rzemieślników według tego wzoru smoki można było kupić jeszcze w latach 80., a do dziś w Sukiennicach można znaleźć podobne pamiątki z Krakowa.

Warsztaty Krakowskie na swoim koncie miały szereg nagród indywidualnych i zespołowych, m.in. Grand Prix w dziale zabawkarstwa zdobyte na Wystawie Sztuki Zdobniczej w Paryżu w 1925 roku.

W Muzeum Etnograficznym w Krakowie znajduje się jedyny w Polsce zbiór zabawek pochodzących z Warsztatów Krakowskich, a także przykłady powstałych w ich pracowniach tkanin batikowych, zdobionych batikiem przedmiotów z drewna czy wzorniki ornamentów.

Zabawek z Warsztatów Krakowskich, tych małych arcydzieł sztuki użytkowej - m.in. krakowianek, górali, indyków, pawi… - nie ma na wystawie stałej w Muzeum Etnograficznym. Ale zachęcamy do ich obejrzenia w galerii zdjęć.

Muzeum - które obecnie, w związku z galopującą pandemią i nowymi obostrzeniami działa online - zaprasza też do obejrzenia filmu pt. „Zabawki z Warsztatów Krakowskich” zrealizowanego w ramach programu „Kultura w sieci”. Film można znaleźć TUTAJ. Zostały do niego przygotowane karty z zadaniami - propozycje aktywności oraz zabaw, które można wykonać w domu całą rodziną.