https://gazetakrakowska.pl
reklama
MKTG SR - pasek na kartach artykułów

Meteoryt prosto z Kosmosu. Spadł miesiąc temu, już można go zobaczyć na ekspozycji na krakowskim Ruczaju

Małgorzata Mrowiec
Okaz najnowszego polskiego meteorytu, który spadł zaledwie miesiąc temu w okolicach miejscowości Drelów w województwie lubelskim, można zobaczyć w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jak opisują specjaliści z CEP, to fragment ciała niebieskiego (meteoroidu), pochodzącego z pasa planetoid między Marsem i Jowiszem, które rozpadło się w atmosferze i spadło w postaci deszczu meteorytów.

Deszcz meteorytów spadł na wieś Drelów i okolicę w północnej części województwa lubelskiego 18 lutego. Już w pierwszym tygodniu po tym wydarzeniu fascynaci Kosmosu odnaleźli w tym rejonie kilkanaście pochodzących z niego odłamków. Do dziś liczba takich znalezisk jeszcze znacząco wzrosła.

- Świeże meteoryty są cennym materiałem badawczym, a także pożądanym eksponatem. W celu szybkiego i precyzyjnego określania miejsc spadku wiosną 2024 powstała z inicjatywy badaczy i  poszukiwaczy meteorytów sieć bolidowa Skytinel, czyli system kamer patrolujących niebo nad Polską w poszukiwaniu przelatujących meteorów - zwraca uwagę dr Bartłomiej Kajdas, kustosz działu geologicznego CEP UJ.

Już 55 fragmentów z kosmicznego deszczu

Poprzedni zaobserwowany i opisany meteoryt w Polsce spadł w Antoninie w Wielkopolsce w 2021 r., ale znany jest wyłącznie z jednego znalezionego okazu. Natomiast 18 lutego tego roku, o godzinie 18.04 w wielu miejscach we wschodniej części kraju można było zaobserwować jasny bolid (bolidy to jasne rozbłyski na niebie, powstające gdy meteoroidy, czyli odłamki ciał kosmicznych spalają się, przecinając ziemską atmosferę) na niebie. W trakcie przelotu przez atmosferę meteoroid rozpadł się na wiele mniejszych kawałków i jako niewielki deszcz meteorytów spadł w okolicach wsi Drelów.

- Tego dnia w rejonie spadku nie było śniegu, ale temperatura powietrza była ujemna. Zmrożona gleba zatrzymała więc spadające kamienie na powierzchni. Dzięki sprzyjającej pogodzie i nagraniom z kamer sieci Skytinel już cztery dni później udało się znaleźć pierwsze trzy fragmenty skały z kosmosu. Od tej pory naukowcy, pasjonaci i kolekcjonerzy przeszukują pola i łąki w elipsie spadku najnowszego polskiego meteorytu. Na razie - do 17 marca 2025 r. - znaleziono 55 fragmentów meteorytu o łącznej masie około 3,6 kg - relacjonuje dr Bartłomiej Kajdas.

Największy znany okaz - tzw. masa główna o masie 517 g - został znaleziony 23 lutego 2025. Z kolei najmniejsze znalezione okazy ważą niewiele ponad 1 g. Udało się znaleźć jeszcze siedem innych okazów, których masa przekracza 100 g i ponad 40 okazów o masie do 50 g. Poszukiwania meteorytów w tym rejonie wciąż trwają, ale nowe znaleziska są coraz rzadsze.

Spadł z nieba, zobaczysz go w Krakowie

Już w miesiąc po upadku meteorytu "Drelów" na ekspozycji w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ - przy ul. Gronostajowej 5 na krakowskim Ruczaju - można zobaczyć ten najnowszy polski meteoryt. Prezentowany jest tu fragment znaleziony 5 marca pomiędzy wsiami Drelów i Ostrówki przez Patryka Kosałkę i Oliwię Winnik.

Pokazywany w CEP UJ meteoryt waży 40,85 g i jest fragmentem dużego, ważącego pierwotnie około 130 g okazu, który pękł na dwie części, uderzając w Ziemię. Dzięki temu widoczne jest bardzo jasne, prawie białe wnętrze meteorytu, wyraźnie kontrastujące z czarną skorupą obtopieniową, czyli warstewką stopionej skały, która powstała w wyniku tarcia podczas przelotu przez atmosferę. Jego druga, większa część, idealnie pasująca do fragmentu prezentowanego na ekspozycji Centrum, została znaleziona dzień później.

Analizy i klasyfikacja meteorytu jeszcze trwają, zajmują się nimi m.in. badacze z Uniwersytetu Śląskiego. Wiadomo już jednak, że meteoryt, noszący roboczą nazwę "Drelów", zaliczany jest do grupy chondrytów (meteorytów kamiennych). Charakteryzuje się też niską zawartością żelaza metalicznego w składzie.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Uroczystości w Gnieźnie. Hołd dla pierwszych królów Polski

Polecane oferty
* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera
Wróć na gazetakrakowska.pl Gazeta Krakowska