Małże na straży jakości wody. Jak jej jakość jest kontrolowana?
Stały monitoring we wszystkich siedmiu ujęciach wody oraz na całej sieci jest prowadzone przez laboratorium akredytowane posiadane przez Wodociągi Chrzanowskie. Ponadto próbki wody z różnych miejsc pobiera do badań okresowo także Sanepid. Te badania pozwalają określić jakość wody dostarczanej przez chrzanowską spółkę.
Bardzo rzadko zdarzają się sytuacje, by jakiś parametr był przekroczony. Bezpieczeństwo dostaw wody jest dla nas absolutnym priorytetem, dlatego szukamy kolejnych innowacyjnych rozwiązań do zastosowania w praktyce. Trzymiesięczny test pozwoli nam zaznajomić się z tym systemem - podkreśla Łukasz Brzózka, prezes Wodociągów Chrzanowskich.
Od teraz już nie tylko pracownicy laboratorium, ale także małże słodkowodne z gatunku skójka zaostrzona stoją na straży jakości wody z ujęcia głębinowego w Czyżówce. Na tym najnowszym ujęciu rozpoczął się pilotażowy program, który potrwa trzy miesiące.
Dostarczana przez nas woda jest dobrej jakości i często zawiera więcej wartościowych składników niż wody źródlane kupowane w butelkach. System monitoringu jakości wody głębinowej działa bardzo dobrze, ale testowo uzbroiliśmy go także w nowych „naturalnych strażników”, czyli małże - dodaje Piotr Oleśkowicz, dyrektor ds. eksploatacji sieci w Wodociągach Chrzanowskich.
Małże są lepsze niż pracownicy laboratorium! W czym ich przewyższają?
Małże to wyjątkowo czułe organizmy, gdy tylko pojawi się w wodzie jakakolwiek substancja szkodliwa, w reakcji obronnej zamykają swoje muszle. Przy ujęciu wody w Czyżówce pracuje osiem osobników, a do każdego z nich został przytwierdzony elektromagnes współpracujący z sondami pomiarowymi, które rejestrują stopień otwarcia muszli, i ich naturalny biorytm, porównywalny do ludzkiego EKG. Ta innowacyjna forma monitoringu jakości wody ma jedną zasadniczą przewagę nad tradycyjnymi badaniami realizowanymi w laboratorium.
Przewagą tego systemu jest to, że jest on stały. Tradycyjne badania nie są wykonywane codziennie, natomiast małże kontrolują jakość wody 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. W przypadku pojawienia się zanieczyszczenia w wydobywanej wodzie monitoring odnotowuje zamknięcie się skorupy i pozwala natychmiast podjąć działania - tłumaczy Łukasz Brzózka.
Małże zostaną w Wodociągach Chrzanowskich na stałe?
Małże przy monitorowaniu wody będą pracowały trzy miesiące. Po tym czasie firma PROTE z Poznania, obsługująca system, dokonuje wymiany małży na nowe. Te obecnie pracujące w Czyżówce będą mogły przejść na zasłużoną emeryturę. Zostaną odtransportowane do jeziora, z którego wcześniej zostały pozyskane. Małże nie mogą zbyt długo pracować na jednym ujęciu, bo przyzwyczajają się do jakości, składu wody.
Innowacyjny system działa obecnie w Czyżówce, jednak w trakcie trwania programu pilotażowego planowane jest jego przeniesienie na inne ujęcie, by sprawdzić jego skuteczność także w innych warunkach. System ma zostać przetestowany także na ujęciu Żelatowa w Chrzanowie, gdzie woda jest twarda, bogata w substancje mineralne. To sprawia, że doskonale nadaje się do picia, nie służy natomiast domowym sprzętom, powodując osadzanie się kamienia.
Warto zaznaczyć, że Wodociągi Chrzanowskie to nie jedyna spółka wodna w Polsce, która zdecydowała się na wykorzystanie innowacyjnego rozwiązania. W ramach Systemu Biomonitoringu SYMBIO małże monitorują jakość wody pitnej już dla 15 milionów ludzi w całej Polsce. Czy zostaną one na stałe w Chrzanowie?
W ramach programu pilotażowego koszty systemu nie są wysokie. W przypadku, gdybyśmy chcieli wprowadzić go na stałe należy się liczyć z dużo większym wydatkiem, zbyt dużym jak dla nas. Będziemy jednak rozmawiać, być może uda nam się uzyskać satysfakcjonującą nas ofertę - podsumowuje prezes Wodociągów Chrzanowskich.
