- Miło mi powiedzieć, że obraz Jana Matejki jest najdrożej sprzedanym obrazem w historii polskiego rynku aukcyjnego. To dla mnie ogromna przyjemność, że mogłem w tym uczestniczyć - komentuje Juliusz Windorbski, prezes DESA Unicum, który prowadził w czwartkowy wieczór aukcję dzieł sztuki w Warszawie.
„Zabicie Wapowskiego” Jana Matejki ostatni raz przed zaginięciem było pokazywane w 1883 roku na wystawie jubileuszowej autora na Wawelu. W połowie lat 30. XX wieku dzieło znika. Sensacją było odnalezienie obrazu w 2012 roku w Ameryce Południowej przez krakowski salon Connaisseur. Obraz pochodzi z pierwszej, krytycznej fazy twórczości Matejki i wiąże się z rodzącym się wtedy w Galicji rewizjonistycznym nurtem historiografii. Dzieło odnosi się do wydarzenia z 1574 roku, kiedy to w ramach uroczystości koronacyjnych Henryka Walezego odbył się turniej rycerski. Kopię zatkniętą przez Samuela Zborowskiego podjął dworzanin Jana Tęczyńskiego. Zborowski, znany awanturnik, uznał to za obrazę i zaatakował samego Tęczyńskiego. W obronie kasztelana stanął podkomorzy Andrzej Wapowski, jednak ugodzony przez Zborowskiego zmarł na miejscu.
Obraz przedstawia scenę, w której świadkowie wydarzenia domagają się od króla sprawiedliwości. Zgodnie z ówczesnym prawem nieuzasadnione zabicie szlachcica powinno być karane śmiercią. Tymczasem Zborowski jako wpływowy magnat został skazany jedynie na banicję. Matejko bohaterem swojego płótna uczynił proszącego o sprawiedliwość Tęczyńskiego. W centrum ideowym swojej pracy umieścił więc obywatela walczącego o praworządność.
WIDEO: Magnes. Kultura Gazura - odcinek 7
Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, NaszeMiasto
Follow https://twitter.com/dziennipolski
