„Europejski tydzień odkrywania cmentarzy” to przypadająca co roku na przełomie maja i czerwca inicjatywa Association of Significant Cemeteries in Europe (ASCE) – międzynarodowego stowarzyszenia powstałego w Bolonii w listopadzie 2001 r. i będącego siecią, która sprawują opiekę nad najważniejszymi nekropoliami Europy i przypomina, że cmentarze stanowią istotną część kulturowego dziedzictwa ludzkości oraz że powinniśmy o nie dbać, bo właśnie dzięki nim poznajemy swą przeszłość i uczymy się historii.
Członkami stowarzyszenia są rady miejskie, zarządy cmentarzy, departamenty ochrony dziedzictwa kulturowego, uniwersytety, stowarzyszenia kulturalne, rady kościelne i organizacje miłośników cmentarzy z kilkunastu państw Europy. Na prestiżowej liście ASCE, obok ponad 80 innych europejskich nekropolii, znajdują się m.in. dwa podgórskie cmentarze: Stary i Nowy. Zostały na nią wpisane – dodajmy, że jako pierwsze i jak dotąd jedyne w Polsce – w 2009 roku, dzięki inicjatywie krakowskiego Stowarzyszenia Podgorze.pl.
Stowarzyszenie co roku organizuje spacer po Starym Cmentarzu Podgórskim, podczas którego każdy może poznać historię i burzliwe dzieje najstarszej komunalnej nekropolii Krakowa. Przypomnijmy, została ona założona krótko po powstaniu miasta Podgórza – prawdopodobnie między 1768 a 1792 r. Przez ponad sto lat był to główny miejski cmentarz. Niestety, burzliwe dzieje historii odcisnęły na nim swe piętno. Cmentarz był dwukrotnie dewastowany.
Najpierw w 1942 roku, kiedy to Niemcy podczas budowy linii kolejowej spychaczami zrównali z ziemią około jedną czwartą powierzchni cmentarza, niszcząc znajdujące się tam nagrobki. Najbardziej jednak do degradacji nekropolii przyczynili się komuniści. W latach 70. ub. wieku, podczas rozbudowy ul. Telewizyjnej, bezpowrotnie zniszczono zabytkowy układ i charakter cmentarza. Do dziś przetrwało zaledwie 38 arów starej podgórskiej nekropolii, która w 1900 roku miała powierzchnię 1,5 ha, czyli ponad cztery razy większą niż obecnie.
O tym cmentarzu zwykło się mawiać: „Co epitafium, to hasło z encyklopedii”. Nic dziwnego, spoczywa tu bowiem wielu zasłużonych ludzi Podgórza – prezydentów, honorowych obywateli i innych, m.in. Emil Serkowski, Józef Chrystian Zoll, Władysław Eljasz-Radzikowski, Franciszek Maryewski, a także Wojciech Bednarski, Aleksander Kotsis, Jordan Stoyowski. I wreszcie to tu pochowany jest przywódca powstania krakowskiego Edward Dembowski, polski działacz lewicy niepodległościowej, pisarz, organizator konspiracji w Galicji, który przewodził powstaniu krakowskiemu w 1846 r. (zginął 27 lutego tego samego roku, gdy wojska austriackie ostrzelały patriotyczną procesję, którą prowadził).
O tym wszystkim będzie można posłuchać już we wtorek 29 maja. Organizowane przez Stowarzyszenie Podgorze.pl wydarzenie odbędzie się w dwóch częściach. Najpierw – o godz. 17 w Muzeum Podgórza przy ul. Limanowskiego 51 – zaplanowano prezentację unikalnych zdjęć nieistniejącej już części cmentarza oraz opowieść o jego historii i najbliższym otoczeniu. Spotkanie to poprowadzi Jarosław Żółciak. Następnie przyjdzie czas na spacer po Starym Cmentarzu Podgórskim (zbiórka o godz. 18.30, przed bramą nekropolii). O niezwykłych życiorysach osób tam spoczywających opowie Adam Sasinowski.
ZOBACZ KONIECZNIE:
Polub nas na Facebooku i bądź zawsze na bieżąco!
WIDEO: Poważny program - playlista 3 odcinków
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?