Olkusz. Mijają 83 lata od pierwszego powietrznego zwycięstwa II wojny światowej. To wtedy nad Żuradą W. Gnyś zestrzelił niemieckie bombowce

Władysław Gnyś wraz z dowódcą 111/2 Dyonu Myśliwskiego, kapitanem Mieczysławem Medweckim wystartowali z lotniska polowego w Balicach.

Nad Morawicą ich samoloty zostały zaskoczone przez niemieckie bombowce Junkres Ju 87. Kapitan Medwecki został niestety zestrzelony. Władysławowi Gnysiowi udało się natomiast uciec.

Po uniku pilot zaatakował.

- Bombowce leciały jeden nad drugim, bardzo blisko od siebie. Gnyś zestrzelił tego na górze, a kiedy ten spadał zahaczył o ogon drugiego samolotu i pociągnął go za sobą – wspominał w jednym z wywiadów Mieczysław Karwiński, żołnierz Armii Krajowej z Olkusza.

Niemieckie bombowce spadły tuż obok siebie. Jeden z nich trafił w stodołę. Jak podają źródła historyczne, kiedy okoliczna ludność zbiegła się na miejsce, we wrakach wciąż wybuchała amunicja a w środku znajdowały się ciała pięciu niemieckich lotników. Zwłoki szóstego z nich znaleziono natomiast z rozwiniętym spadochronem na ściętym pniu drzewa nieopodal wraku.

Swoim czynem Władysław Gnyś zapisał się na kartach historii jako pierwszy pilot aliancki, który zwyciężył w walce powietrznej podczas II wojny światowej.

Pilot zmarł 28 lutego w 2000 roku. Został on pochowany obok swojej małżonki na cmentarzu w Osborn w Kanadzie.

Na jego cześć nazwano Szkołę Podstawową w Żuradzie. Mieszkańcy wsi pamiętają o wydarzeniach z 1 września do dziś. Dokładnie w 83. rocznicę pierwszego powietrznego zwycięstwa w czasie II wojny światowej w miejscowości odbędą się uroczystości upamiętniające oraz otwarcie wystawy poświęconej Władysławowi Gnysiowi.

4 czerwca 1996 roku natomiast decyzją Rady Miejskiej w Olkuszu pilotowi został nadany tytuł Honorowego Obywatela Miasta Olkusza.

O bohaterze nie zapomnieli także mieszkańcy Sarnowa (gmina Gniewoszów), w którym się urodził. W maju tego roku odsłonięto tam pomnik ku jego pamięci.

Zagrożenie konfliktem atomowym jest realne - Rozmowa Oleny Zborovskiej z Mroslavem Gaiem