Oświęcim. Muszą wzmocnić wzgórze, by ochronić zamek z basztą

Wzgórze zamkowe w Oświęcimiu, na którym stoi średniowieczna baszta i XVI-wieczny zamek muszą zostać wzmocnione. Prace rozpoczną się jeszcze w tym roku.

Problemy z rozwarstwieniem wzgórza zaczęły się wkrótce po powodzi w 2010 roku. – Wtedy u jego podnóża od strony Soły pojawiły się szczeliny od 10 do 15 centymetrów – przypomina Bogusław Sobala, przewodniczący Rady Osiedla Stare Miasto.
Było poważne zagrożenie, że wzgórze może się osunąć. – Sytuację pogarszał fakt, że kilka lat wcześniej wycięto tutaj część drzew, których korzenie stanowiły naturalną siatkę ochronną przez erozją wzgórza – dodaje szef Rady Osiedla Stare Miasto.

Wówczas częściowo zostało ono zabezpieczone, ale okazuje się, że potrzebne są szybko dalsze wzmocnienia. – To miejsce, wieża i zamek są symbolami naszego miasta. Nie wyobrażam sobie, żeby coś im mogło zagrażać – mówi Ewa Pyrek, mieszkanka Oświęcimia.

Sześć lat temu w miejscach, gdzie istniało największe zagrożenie osunięcia, czyli od strony Soły wprowadzono do ziemi specjalne kotwy i maty przeciwerozyjne. Teraz prace mają objąć kolejną część wzniesienia, co wiąże się także z planami oddania do zwiedzania dla turystów podziemnych tuneli.

– Przewidujemy zastosowanie 400 gwoździ gruntowych o długości od 2,5 do 15 metrów – przedstawia szczegóły planowanych prac Iwona Stępień, wiceprezes firmy Soley z Balic, która wygrała przetarg na zabezpieczenie oświęcimskiego wzgórza.
W wywiercone od góry dziury wprowadzone zostaną stalowe żerdzie, za pomocą których do środka wpuszczona zostanie następnie zaprawa cementu z wodą, której parametry wytrzymałościowe zbliżone są betonu.

Niezależnie od tego planowane jest również położenie stalowej siatki, która będzie zapobiegać obsunięciom ziemi.
Ponadto w sąsiedztwie istniejącego muru u podnóża wzniesienia od strony ul. Dąbrowskiego wykonana zostanie specjalna ukryta konstrukcja oporowa. – Ta część muru okalającego wzgórze zamkowe pochodzi jeszcze z okresu przedwojennego – zaznacza Wioletta Oleś, dyrektor Muzeum Zamek w Oświęcimiu.

Roboty przygotowawcze mają rozpocząć się jeszcze w tym roku. Zasadnicza część będzie wykonana już w przyszłym. – Metoda, którą chcemy tutaj zastosować jest bardzo skuteczna. W ten sam sposób zabezpieczaliśmy kopiec Kościuszki w Krakowie – dodaje Iwona Stępień z firmy Soley. Koszt planowanych prac to ponad 2,2 mln zł.

Cały projekt poza pracami zabezpieczającymi wzniesienie obejmuje również przygotowanie do zwiedzania podziemnych tuneli przecinających wzgórze. Tunele powstały w pierwszej połowie XX wieku. Jeden z nich jest dziełem austriackich zaborców, a drugi powstał podczas niemieckiej okupacji miasta w latach 40. Prace w tunelach będą polegały m.in. na odtworzeniu otworów wejściowych i połączeniu ich z istniejącym wokół wzgórza układem dróg publicznych.

Muzeum Zamek planuje ulokować w ich wnętrzu trasę historyczną, która przybliży wydarzenia w mieście z okresu pierwszej wojny światowej w mieście. Do zwiedzania mają być udostępnione w drugiej połowie 2019 roku.
Koszt całego projektu wyniesie ponad 4 mln zł, w tym jest dotacja uzyskana przez miasto z funduszy unijnych w wysokości 1,3 mln zł.

- Historyczna budowla na zamkowym wzgórzu składa się z XIII-wiecznej wczesnogotyckiej wieży obronnej i XVI-wiecznego budynku.
Grubość ścian wieży u podstawy wynosi ok. 4 metrów. Z najstarszego okresu zachowały się dwa piętra. W latach 1929–1931 na miejscu starszej zabudowy wybudowano łącznik między wieżą a skrzydłem zamkowym. Badania wskazują, że znaczną część fortyfikacji zabrała zmieniająca przez wieki swój bieg rzeka Soła.

- W latach 2007 – 2010 oświęcimski zamek wraz z basztą był remontowany.
Samą wieżę podwyższono wówczas o dwa i pół metra i odtworzono gotyckie sklepienia. Na szczycie wieży znalazł taras widokowy o powierzchni 70 metrów kwadratowych. Średniowieczny obiekt wzmocniono w 35 miejsach stalowymi prętami. Został również położony nowy dach.
- Wcześniej prace archeologiczne i konserwatorskie były prowadzone na zamku już w latach 80. ubiegłego wieku.
Prace, które prowadziło Przedsiębiorstwo Robót Górniczych, objęły także zabezpieczenie wzgórza. Wtedy m.in. wybudowany został mur oporowy od strony ul. Zamkowej.

WIDEO: Co Ty wiesz o Krakowie odcinek 27

Autor: Gazeta Krakowska, Dziennik Polski, Nasze Miasto