"Z dniem 1 września 2024 roku rozpoczynamy jubileusz 700-lecia Parafii św. Mikołaja w Krakowie na Wesołej. To wspaniała okazja nie tylko do świętowania, ale także do ożywienia wiary i pogłębienia wiedzy z historii tego niezwykłego miejsca, poświęconego Bogu już w XI wieku, kiedy wzniesiono tu pierwszą kaplicę drewnianą" - poinformował ks. kan. Józef Gubała, proboszcz Parafii św. Mikołaja w Krakowie.
Rok Jubileuszowy potrwa tam do 31 sierpnia 2025 roku. W ramach obchodów jubileuszu zaplanowano m.in. cykl wykładów popularno-naukowych, które będą wygłaszane począwszy od października, w drugą niedzielę miesiąca o godz. 16. Na Rok Jubileuszowy przygotowano fównież koncerty. Parafianie wyruszą też na pielgrzymki.
Najstarsza wzmianka o kościele św. Mikołaja pochodzi z XI wieku
Pierwotną świątynię romańską w miejscu obecnego kościoła św. Mikołaja wzniesiono – przy ówczesnym szlaku prowadzącym z Krakowa w kierunku Rusi – w XI lub pierwszej połowie XII wieku. Kościół był początkowo przydzielony benedyktynom tynieckim. Świadczy o tym bulla papieża Grzegorza IX z 1229 roku. Kościół został określony wtedy jako „capella” (kaplica).
W dokumencie odpustowym arcybiskupa jerozolimskiego Bazylego z 1298 r. nazwany był „ecclesia Sancti Nicolai prope civitatem Cracoviensem”. W 1327 r. miał już status parafialnego; w XV w., zgodnie ze świadectwem Jana Długosza w Liber beneficiorum, do parafii należały wsie Prądnik, Grzegórzki, Dąbie, Głębinów, Łęg, Rybitwy, Rakowice, przedmieście za Bramą Mikołajską oraz posiadłość zwana Hanusbork. Prawdopodobnie już w XIV w. powstała tu szkoła parafialna, w której nauczano chłopców posługi liturgicznej oraz podstaw czytania i pisania.
W 1456 r. opat Maciej Skawinka i konwent benedyktynów tynieckich przekazali kościół św. Mikołaja wraz z prawem patronatu i uposażeniem Uniwersytetowi Krakowskiemu. Celem tej donacji było wsparcie Uniwersytetu, ale również zapewnienie zakonnikom kształcenia się.
Druga połowa XV i XVI wiek, mimo pożaru kościoła w 1527 r., to dla parafii okres rozkwitu i rozwoju fundacji parafialnych. Po przejęciu przez Uniwersytet kościół został znacząco powiększony w 2. połowie XV w. oraz ponownie w 1. połowie XVI w. W 1529 r. Zofia (Regina) Tarnowska herbu Leliwa, zakonnica z klasztoru bernardynek przy kościele św. Agnieszki, ufundowała przy kościele mansjonarię wraz z uposażeniem i domem przeznaczonym na mieszkanie dla siedmiu mansjonarzy.
W 1578 r. powstał przy kościele szpital dla ubogich. Wzniesiony został naprzeciwko kościoła, po przeciwległej stronie drogi. Już w XVI w. był to budynek murowany, piętrowy. W jego wnętrzu znajdowały się dwa ołtarze. Przed 1599 r. założono tu także Bractwo św. Anny.
Najbardziej dramatyczny okres w dziejach parafii i kościoła św. Mikołaja przypada na 2. połowę XVII w. W lipcu 1652 r. po ulewnych deszczach wylała Wisła i kościół został zalany wodą. Kilka lat później, w czasie potopu szwedzkiego kościół, probostwo i inne budynki kościelne zostały obrócone w zgliszcza. W 1656 r. Szwedzi spalili kościół, a następnie zburzyli jego mury, aby uniemożliwić oblegającym okupowane miasto prowadzenie stąd ostrzału artyleryjskiego.
Świątynia zaczęła podnosić się z ruiny prawdopodobnie zaraz po opuszczeniu miasta przez Szwedów, ale nową księgę parafialną, świadczącą o udzielaniu sakramentów założono dopiero w 1662 r. Odbudowa świątyni z uwagi na ogrom zniszczeń trwała długo. Dwa ołtarze konsekrowano już w 1662 r., ale cały, wzniesiony niemal od nowa kościół konsekrował biskup Mikołaj Oborski dopiero w 1682 r.
Na początku XX wieku wprowadzono znaczące zmiany w wyglądzie kościoła. Dobudowano drugą nawę boczną od strony południowej, a do prezbiterium – również od strony południowej – dostawiono nową zakrystię z przedsionkami. Autorem projektów przebudowy był architekt Aleksander Biborski.
W prawej nawie bocznej znajduje się konfesja błogosławionej Hanny Chrzanowskiej, składająca się z relikwiarza oraz pentaptyku. Kościół jest sanktuarium Hanny Chrzanowskiej.
Dekret Penitencjarii Apostolskiej udzielającej Odpustu zupełnego z okazji Jubileuszu 700-lecia Parafii św. Mikołaja, podpisany w Rzymie w budynku Penitencjarii Apostolskiej, przez bp Krzysztofa Józefa Nykiela, biskupa tytularnego Velii.:
"Penitencjaria Apostolska, dla pomnożenia pobożności wiernych i zbawienia dusz, mocą uprawnień udzielonych jej w szczególny sposób przez Najświętszego w Chrystusie Ojca i Pana naszego Franciszka, z Bożej Opatrzności Papieża, zważywszy na zanoszone niedawno prośby przez Jego Ekscelencję Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego, Metropolitę Krakowskiego, razem z Proboszczem Parafii św. Mikołaja w Krakowie, na siedemsetną rocznicę erygowania wspomnianej Parafii, z niebiańskich skarbców Kościoła łaskawie udziela Odpustu zupełnego pod zwykłymi warunkami (sakramentalna Spowiedź, Komunia eucharystyczna i modlitwa w intencjach Ojca Świętego), którego mogą dostąpić od dnia 1 września 2024 roku do 31 sierpnia 2025 roku (a także mogą ofiarować na sposób wstawiennictwa za dusze w czyśćcu cierpiące) ci wierni chrześcijanie, którzy z sercem prawdziwie skruszonym i poruszeni miłością, nawiedzą kościół parafialny Św. Mikołaja w formie pielgrzymki i tam będą uczestniczyć pobożnie w nabożeństwach związanych z jubileuszem, lub przynajmniej wobec relikwii bł. Hanny Chrzanowskiej przez pewną ilość czasu oddadzą się pobożnym rozmyślaniom, zakańczając je odmówieniem Modlitwy Pańskiej, Symbolu Wiary i wezwawszy wstawiennictwa Matki Bożej, św. Mikołaja i bł. Hanny Chrzanowskiej. Starsi, chorzy i wszyscy, którzy z poważnej przyczyny nie mogą wyjść z domu, również będą mogli uzyskać Odpust zupełny, wzbudziwszy w sobie nienawiść do wszelkiego grzechu i postanowienie spełnienia, jak najszybciej to będzie możliwe, trzech zwyczajnych warunków, o ile dołączą się duchowo do jubileuszowych celebracji i ofiarują miłosiernemu Bogu swoje modlitwy oraz cierpienia, a także niewygody swojego życia. Aby zatem dostęp do osiągnięcia Bożego zmiłowania przez klucze Kościoła mógł być łatwiejszy z powodu pasterskiej miłości, ta sama Penitencjaria usilnie prosi, aby Proboszcz i kapłani, mający odpowiednie upoważnienia do słuchania spowiedzi, oddali się sprawowaniu Sakramentu Pokuty hojnie i z gotowością. Dokument obecny jest ważny przez cały rok jubileuszu parafialnego. Bez względu na wszelkie inne postanowienia, nawet przeciwne".
4 czerwca 1989. Wybory, które zmieniły Polskę
