Pochody pierwszomajowe w Krakowie z lat 70. i 80. Uczestniczyły w nich dziesiątki tysięcy ludzi [ZDJĘCIA]

Maciej Miezian z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa przypomina, że w Krakowie pierwszomajowe marsze zaczęły się pod koniec XIX wieku, gdyż miasto było wtedy silnym ośrodkiem partii socjalistycznych, takich jak np. Polska Partia Socjalistyczna.

- Nawet Lenin podczas wizyty w Krakowie uczestniczył w pochodzie pierwszomajowym. Ta tradycja utrzymywała się prze okresu II Rzeczypospolitej, a po wojnie w pochodach brały udział tysiące mieszkańców m.in. z zakładów pracy i szkół – mówi Maciej Miezian.

Historyk dodaje, że w czasach PRL-u marsz formował się w okolicy ronda Mogilskiego.

- Ludzie z transparentami szli ul. Lubicz do ul. Basztowej, gdzie przy placu Matejki była trybuna. Tam były przemówienia, a później tłum szedł w stronę ul. Sławkowskiej. Najwięcej uczestników było z zakładów pracy, gdzie sprawdzano listę obecności na marszu. Podobnie było z uczniami ze szkół. Dostawało się transparenty do wymachiwania i tak szło się przez miasto – mówi Maciej Miezian.

W stanie wojennym pochody zaczęły przybierać formy wieców, a w 1986 r. doszło do kompromitacji tej uroczystości.

- Władze, wiedząc o katastrofie w Czarnobylu, do której doszło 26 kwietnia, nie odwołały marszu mimo zagrożenia radioaktywnego. Pochody zmarły śmiercią naturalną pod koniec lat 80. – dodaje historyk.

Międzynarodowe Święto Pracy zostało ustanowione przez Drugą Międzynarodówkę w 1891 r. dla upamiętnienia wcześniejszego o pięć lat protestu robotników w Chicago, krwawo stłumionego przez policję. W II Rzeczpospolitej obchody 1 Maja, organizowane przez Polską Partię Socjalistyczną, stanowiły wyraz protestu przeciwko systemowi. Po wojnie – przeobraziły się w propagandowy rytuał, mający legitymizować system.

Formalnie 1 Maja stał się ustawowym świętem państwowym dopiero w roku 1950, jednak od roku 1945 dla wszystkich było oczywiste, że dla rządzących rocznica ta ważniejsza jest niż wszystkie inne. Uroczystości obowiązkowo odbywały się w całym kraju: poczynając od Warszawy, gdzie na trybunie ustawiało się całe kierownictwo partyjno-rządowe, aż po wsie i małe miasteczka.