Przywracanie pamięci. Renowacja zabytkowych i wojennych grobów na krakowskich cmentarzach

W związku z przyznaniem przez Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa dofinansowań na przedsięwzięcia wieloletnie, ZCK zawarł umowy na prace remontowo-konserwatorskie obejmujące kilkadziesiąt zabytkowych pomników nagrobnych na cmentarzach Rakowickim i Podgórskim (Nowym). Restauracja części zabytkowych nagrobków i grobowców już się zakończyła, natomiast prace nad pozostałymi, podzielone na etapy, nadal trwają.

W ramach przyznanych przez SKOZK dofinansowań na lata 2022-2024 oraz 2023-2025 odnawianych jest 57 zabytkowych pomników nagrobnych na cmentarzu Rakowickim za łączną kwotę ponad 1,6 mln zł brutto.

Zabytkowe groby (nagrobki i grobowce) objęte pracami to m.in.:

• grobowiec Rodziny Niziołów
• grobowiec Katarzyny Stefańskiej, Wandy i Antoniego Roczmierowskich (I etap prac)
• grupa pomników nagrobnych na grobach: Jana Aussetza i Rodziny Zarzyckich
• grupa pomników nagrobnych: pomnik nagrobny na grobie Leona Leszczyńskiego, płyta nagrobna z grobu Rozalii Zaplatalskiej, pomnik nagrobny na grobie Józefa Taniaczkiewicza, pomnik nagrobny na grobie Honoraty Wilkoszewskiej
• grobowiec Rodziny Zawiłowskich
• grobowiec prof. Nikodema Napoleona Cybulskiego i rodziny Cybulskich
• grobowiec Rodziny Wodzickich.

Prace remontowo-konserwatorskie przy tych zabytkowych nagrobkach i grobowcach są prowadzone przy dofinansowaniu z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa (te dotacje rozdziela SKOZK) oraz z budżetu miasta. W tym roku zaplanowano na cmentarzu Rakowickim wykonanie na zlecenie ZCK - w ramach zadań dofinansowanych ze środków NFRZK - prac przy zabytkowych pomnikach nagrobnych na cmentarzu Rakowickim na łączną kwotę prawie 300 tys. zł brutto.

Na cmentarzu Rakowickim zrealizowano również prace renowacyjno-porządkowe przy wybranych zabytkowych pomnikach nagrobnych w ramach tzw. bieżącej konserwacji. Objęła ona:

• pomnik na grobie ułanów poległych na ulicach Krakowa w 1923 r.
• grobowiec ks. Stanisława Stojałowskiego.

Wartość prac przy tych pomnikach nagrobnych to 95 tys. zł brutto, a środki te pochodziły z budżetu miasta.

Dzięki umowom zawartym na lata 2022, 2023 i 2024 prowadzona jest restauracja zabytkowych pomników nagrobnych na Nowym Cmentarzu Podgórskim - za łączną kwotę ponad 250 tys. zł brutto. Odnawiane groby należą do: Rodziny Opławskich, Józefa Bliźnika, Aleksandra i Idy Grossmann, Józefa Huczyńskiego, Antoniny Góreckiej, Franciszka Winkowskiego. Koszt tegorocznych prac na cmentarzu Podgórskim to ok. 135 tys. zł brutto (ta konserwacja również odbywa się dzięki dofinansowaniu z NFRZK).

- Renowacja zabytkowych pomników nagrobnych prowadzona jest przez miasto systematycznie, oczywiście w miarę dostępnych i pozyskiwanych na ten cel środków. Będzie prowadzona nieprzerwanie co roku na wytypowanych zabytkowych nagrobkach i grobach wojennych. To spore koszty, ale tak jak w latach ubiegłych zabiegamy o środki z różnych źródeł, z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa czy od Wojewody Małopolskiego. Ważna jest tutaj współpraca, którą staramy się kontynuować, dbając przede wszystkim o wspólne dziedzictwo - podkreśla Andrzej Kulig, zastępca prezydenta Krakowa ds. polityki społecznej i komunalnej.

Jeśli chodzi o cmentarnictwo wojenne, w tym roku jest prowadzony remont konserwatorski pomnika nagrobnego wraz z ogrodzeniem na mogile zbiorowej powstańców styczniowych z 1863 r. na cmentarzu Rakowickim. Wartość prac wynosi 49 tys. 650 zł brutto. Prace zostały dofinansowane przez Wojewodę Małopolskiego z dotacji celowej z rezerwy ogólnej budżetu państwa.

"W listopadzie 2023 r. wykonane zostaną także roboty budowlano-montażowe nagrobków żołnierzy polskich pochowanych na cmentarzu Rakowickim. Prace będą polegały na rekonstrukcji w granicie Strzegom zniszczonych elementów trzech betonowych nagrobków na kwaterze 2. wojskowej wraz z osadzeniem na nowych fundamentach oraz uczytelnienie inskrypcji poprzez podmalowanie farbą na ośmiu nagrobkach żołnierskich na kwaterze 1. wojskowej. Wartość robót to 22 989,93 zł brutto" - informuje ZCK.

Te prace są finansowane ze środków gminy Kraków wydzielonych do dyspozycji dzielnic (Dzielnicy I Stare Miasto, Dzielnicy II Grzegórzki oraz Dzielnicy III Prądnik Czerwony).

Ponadto we wrześniu ZCK wyłonił wykonawcę prac konserwatorskich na Kwaterze Poległych w czasie I wojny światowej na cmentarzu Rakowickim. Wartość zadania - realizowanego w tym roku - wynosi 360 tys. 390 zł brutto. W ponad 37 procentach przedsięwzięcie to jest finansowane z programu rządowego "Groby i cmentarze wojenne w kraju" (środki Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzące z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego), a ponadto z dotacji Wojewody Małopolskiego, jak też z budżetu miasta.

ZCK przypomina jeszcze, że w grudniu zeszłego roku zakończone zostały prace remontowe i konserwatorskie na kwaterze żołnierzy I wojny światowej na cmentarzu Podgórskim (Nowym).