Smog zabija. By skutecznie się przed nim obronić, trzeba wymieniać piece

- Nie jesteśmy świadomi zagrożenia, jakim jest smog. Ten temat nie dotyczy tylko Krakowa czy Warszawy. Gorlice, jak i cała Małopolska również są w obszarze zagrożenia - z przekonaniem mówi Kamila Pakuła, eko-doradca Urzędu Miejskiego w Gorlicach.

Nad Polską unosi się zatrute powietrze zawierające drobiny toksycznego pyłu. Może powodować choroby oskrzeli i płuc, a jego długie wdychanie może doprowadzić do powstania choroby nowotworowej. Smog to wypadkowa wielu czynników. Jest zimno i ludzie palą w piecach, czym się da. A w większości piece mają stare.

Dwie stacje, a jednak dane nie są miarodajne

W Gorlicach działa stacja pomiarowa przy ulicy Krasińskiego. Ostatnie dane z niej pochodzące, dotyczą stężenia pyłu PM10, ale z listopada. Stacja Polskiej Akademii Nauk w Szymbarku nie daje prawdziwego obrazu zagrożenia. Jest umiejscowiona w terenie pozamiejskim, bada stężenie dwutlenku siarki i ozonu w powietrzu.

Dane pochodzące ze stacji przy Krasińskiego pokazują, że w Gorlicach występują przekroczenia norm. W listopadzie odnotowała trzy takie dni. Mniej optymistyczne są dane z października. Wtedy średnie przekroczenie norm wyniosło 164 proc., a maksymalne nawet 214 procent dopuszczalnych wartości.

Stan zagrożenia możemy śledzić poprzez strony internetowe, na których można znaleźć prognozy faktycznego stanu zanieczyszczenia powietrza w Gorlicach i całym naszym powiecie. Dane, jakie możemy znaleźć na stronie www.smog.imgw.pl, nie napawają optymizmem.

Wczoraj Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Gorlicach wydało ostrzeżenie o zanieczyszczeniu powietrza - wystąpiło przekroczenie 24-godzinnego dopuszczalnego poziomu pyłu PM10 powyżej 200 mikrogramów/m sześcienny - czyli II stopień zagrożenia.

- Te pyły są szkodliwe dla całego organizmu. Im te cząstki są mniejsze, tym gorzej - podkreśla Kamila Pakuła. - Najmniejsze cząstki pyłu wnikają przez płuca do krwiobiegu, a z krwią do wszystkich narządów. Nie narażamy się więc jedynie na choroby płuc. To początek długiej listy skutków zdrowotnych - tłumaczy dalejgorlicki eko-doradca.

Uchwała antysmogowa ratunkiem

By się ratować, konieczne jest choćby wymienianie starych pieców na nowe, ekologiczne. W tym kierunku podążają zapisy tzw. Uchwały antysmogowej, która ma zostać uchwalona przez małopolski urząd marszałkowski 23 stycznia. Jej zapisy zaczną obowiązywać na terenie całego województwa małopolskiego od lipca tego roku. Działania i obostrzenia w stosunku do urządzeń grzewczych oraz jakości paliw przełożą się na poprawę jakości powietrza, którym oddychamy. Uchwała ma uniemożliwić w najbliższej przyszłości kupno pieców niespełniających żadnych norm oraz zobowiązać nowych nabywców pieców do zakupu urządzeń wysokosprawnych, które będą oszczędzały nie tylko nasze płuca, ale także paliwo.

W Gorlicach już wcześniej, nie czekając na zalecenia, podjęto działania mające poprawić jakość powietrza. Jedną z takich ważnych inwestycji był projekt likwidacja niskiej emisji w mieście poprzez modernizację systemów grzewczych. Ten był realizowany w Gorlicach w ubiegłych latach, za co miasto otrzymało nawet tytuł ekoLidera.

- Chodziło o to, aby nie narażać gorliczan na negatywne oddziaływanie pyłów i benzo(a)pirenu - dodaje Kamila Pakuła. - Udało się to osiągnąć dzięki likwidacji kotłów węglowych. Zostały one zastąpione ogrzewaniem gazowym lub tym z miejskiej sieci ciepłowniczej - informuje.

W tym roku w budżecie miasta przeznaczono 20 tys. zł na dofinansowanie wymiany kotłów na proekologiczne.

- Nabór wniosków będzie ogłoszony na stronie internetowej urzędu miejskiego w Gorlicach, jak tylko zostanie zatwierdzony regulamin udzielania dotacji - informuje eko-doradca.

Związek gmin pomoże wymienić piece

Gorlice to oczywiście niejedyny winowajca zanieczyszczenia powietrza w powiecie. Swoje dokładają też pozostałe gminy. Ilość tzw. „kopciuchów” jest w nich zdecydowanie większa niż mieście.

- Gdy tylko ogłoszono wstępny nabór do programu, od razu zgłosiliśmy chęć wymiany pieca - opowiada Daniel Powałka z Moszczenicy. - Ten, który mamy teraz nie spełnia chyba żadnych norm. Teraz intensywnie przeglądamy katalogi i już wybraliśmy piec, który nie tylko będzie ekologiczny, ale też zapewni nam ciepło w zimie.

Dom pana Daniela jest docieplony i ma wymienione wszystkie okna.

- Nie boję się audytu energetycznego, myślę, że nasz dom spełni wszystkie kryteria - dodaje.

Ograniczenia niskiej emisji na terenie Związku Gmin Ziemi Gorlickiej to cel programu, który ma kosztować 4 993 120,00 a dotacja to 4 047 152,00 złotych. Przewodniczący związku, wójt gminy Lipinki, Czesław Rakoczy, twierdzi, że są duże szanse, by wniosek z naszego powiatu został zrealizowany.

- Bardzo się do tego przygotowujemy i kolejnym etapem będą szkolenia dla mieszkańców - opowiada. - Oczywiście bezpłatne. Wiem również, że została już wyłoniona firma, która będzie robić audyty energetyczne budynków - dodaje wójt Rakoczy.

Jeśli wszystko będzie przebiegać zgodnie z założeniami, to końcowym efektem będzie wypłacenie mieszkańcom pieniędzy. Kwota, jaka będzie dostępna dla jednego domu to nawet osiem tysięcy złotych.

- Założenie jest takie, że ludzie sami kupią sobie piece, a związek, poprzez gminy, im potem zwróci pieniądze - opowiada Czesław Rakoczy. - To będzie maksymalnie 350 zł/kW mocy pieca.