Stanisław Wyspiański jakiego nie znacie. Nowa odsłona dzieł artysty w oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie

Dzieła Stanisława Wyspiańskiego z kolekcji Ziyada Raoofa to dwanaście prac, różnorodnych pod względem techniki i czasu powstania. Większość pochodzi z lat 1892-1893 – są to akademickie rysunki węglem i obrazy olejne (studia aktów) oraz portrety kobiet i mężczyzn powstałe w Paryżu, mieście, w którym w pełni objawiła się indywidualność młodego artysty. Dwie inne prace – przedstawiający postać mężczyzny (pastel z 1897 roku) oraz studium węglem popiersia aktorki Heleny Sulimy z 1901 roku – to portrety już w pełni dojrzałe, namalowane w rodzinnym Krakowie.

To już trzecia odsłona wystawy w muzeum, które znajduje się przy placu generała Sikorskiego 6 w Krakowie. Oddział MNK Wyspiański mieści się w Starym Spichlerzu – XVIII-wiecznym budynku, który na przestrzeni lat pełnił różne funkcje. Od grudnia 2021 roku jest miejscem prezentacji twórczości najwybitniejszego artysty Młodej Polski Stanisława Wyspiańskiego.
W muzeum prezentowanych jest blisko dwieście dzieł tego twórcy, z czego zdecydowana większość to prace pastelowe na podłożu papierowym.
Na parterze można zobaczyć portrety własne Wyspiańskiego, uzupełnione o wizerunki najbliższej rodziny – żony i dzieci, a także portrety przyjaciół, mecenasów i bliskich znajomych. Przestrzeń dopełniają widoki Krakowa: pejzaże tworzone z okna mieszkania przy ulicy Krowoderskiej i wnętrza ulic rodzinnego miasta.
Na pierwszym piętrze prezentowane są dzieła Stanisława Wyspiańskiego pogrupowane zgodnie z trzema najważniejszymi wątkami w jego twórczości, stąd te części wystawy noszą nazwy:

• „Żywioły”
• „Wawel – dramat królów”
• „Apollo-Chrystus”

W podziemiu budynku, w sali „Księgi moje” można zobaczyć m.in. księgozbiór Stanisława Wyspiańskiego, z jego odręcznymi notatkami, oraz pierwodruki wydań jego dramatów, a także utworów innych autorów, do których artysta wykonał okładki i ilustracje.
Obok, w przestrzeni „Metamorfozy”, można się zapoznać z teatraliami: plakatami do inscenizacji sztuk Wyspiańskiego, wybranymi zdjęciami i fragmentami filmów z najsłynniejszych inscenizacji oraz ekranizacji dzieł literackich artysty. Można również obejrzeć krótki film poświęcony artyście.

Stanisław Wyspiański był młodopolskim artystą. Urodził się 15 stycznia 1869 roku w przy ulicy Krupniczej 26. Całe swoje życie związał z Krakowem - w tym mieście mieszkał pod łącznie 10 różnymi adresami. Kochał dziedzictwo i tradycję Krakowa, dostrzegał problemy współczesnej epoki. Był uczniem Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Jego twórczość była wszechstronna: jako malarz wyspecjalizował się w tworzeniu secesyjnych obrazów techniką pastelu. Jako dekorator wnętrz zasłynął też stworzeniem między innymi polichromii i witraży do kościoła Franciszkanów w Krakowie (1895-1904). Sławę zdobył także jako twórca dramatów o historii i perspektywach społeczeństwa polskiego pod zaborami (Wesele, 1901; Wyzwolenie, 1903; Noc listopadowa, 1904). Dorobek Wyspiańskiego jako dramaturga przyczynił się do tego, że bywa on nazywany czwartym wieszczem polskim.
Od 1902 roku wykładał na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, był także członkiem krakowskiej Rady Miejskiej.
Utwory literackie Wyspiańskiego ekranizowali tacy artyści jak Andrzej Wajda, na deski teatru przenosił je Konrad Swinarski.

MNK Wyspiański
plac Generała Władysława Sikorskiego 6, 31-115 Kraków
mnk.pl/oddzial/mnk-wyspianski