Walka o strefę czystego transportu w Krakowie trwa. Apel 55 organizacji społecznych

- My niżej podpisani stanowczo apelujemy o jak najszybszą korektę założeń strefy czystego transportu w Krakowie z uwzględnieniem orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dn. 11 stycznia br. i sprzeciwiamy się żądaniom komitetu uchwałodawczego Kraków dla Kierowców. Wzywamy Państwa Radnych o odrzucenie przedłożonej przez ten komitet inicjatywy uchwałodawczej - czytamy w apelu do Rady Miasta Krakowa.

Krakowski Alarm Smogowy wskazał, że pomimo znacznej poprawy jakości powietrza w Krakowie na przestrzeni ostatnich 10 lat, która nastąpiła dzięki wprowadzeniu przez miasto zakazu palenia węglem i drewnem, stężenia zarówno pyłów jak i dwutlenku azotu wciąż znacząco przekraczają normy ustanowione przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Dla przykładu, roczne stężenie NO2 odnotowane w 2022 r. na stacji pomiarowej przy Alei Krasińskiego przekroczyło normy WHO prawie pięciokrotne i było najwyższe w kraju.

Anna Dworakowska z Krakowskiego Alarmu Smogowego zwraca uwagę, że transport odgrywa znaczącą rolę w zanieczyszczeniu powietrza w mieście: „70-80proc. zanieczyszczenia krakowskiego powietrza dwutlenkiem azotu można przypisać spalinom samochodowym. To dane z Programu Ochrony Powietrza. Kraków ma najwyższe stężenia tego zanieczyszczenia w całej Polsce. Normy Światowej Organizacji Zdrowia są przekroczone nawet czterokrotnie. Auta znacząco dokładają się też do zanieczyszczenia pyłem - przy ruchliwych ulicach nawet 45 proc. pyłu pochodzi z ruchu samochodowego” - dodaje Dworakowska.

- Zanieczyszczenia komunikacyjne mają negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców, w tym zdrowie dzieci. Długotrwałe oddychanie powietrzem o stężeniu NO2 większym o 10 µg/m3 powoduje wzrost ryzyka zachorowania na astmę nawet o 10-17 proc. Wysokie stężenia NO2 zwiększają również ryzyko wystąpienia ostrych infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci – 9 proc. dla stężenia wyższego o 10 µg/m3" – czytamy w apelu.

Aleksandra Piotrowska z Akcji Ratunkowej dla Krakowa mówi, że SCT jest przede wszystkim dla dzieci takich jak jej syn chorujący na astmę oskrzelową: “Jest szansą dla dzieci, których układy odpornościowe nie radzą sobie z ciągłym zanieczyszczeniem powietrza. Dla dzieci, które z powodu ciągłych nawracających infekcji muszą nadrabiać zaległości w szkole, które mierzą się ze skutkami ubocznymi sterydów, antybiotyków czy leków przeciwleukotrienowych” – tłumaczy Piotrowska.

Krakowski Alarm Smogowy poinformował również, że przyjęta w listopadzie SCT była wynikiem daleko posuniętego kompromisu między tym, co powinno być wprowadzone ze względu na ochronę zdrowia mieszkańców, a zadbaniem o interes osób poruszających się najbardziej emisyjnymi samochodami.

- Wymagania SCT są w związku z tym łagodne – w 2026 roku będą mogły się po niej poruszać nawet 17-letnie Diesle i 26-letnie samochody z silnikiem benzynowym - czytamy w apelu do RMK.

Miłosz Jakubowski, radca prawny z Fundacji Frank Bold przypomina, że w ubiegłym tygodniu WSA w Krakowie stwierdził nieważność uchwały ustanawiającej krakowską SCT: „Stało się to jednak z powodu błędów natury formalnej, sąd nie zakwestionował zasadności utworzenia takiej strefy” - wskazuje Jakubowski.

Radca prawny wyjaśnia, że SCT w Krakowie musi powstać także ze względów formalnych: „Nakazuje to Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, a opóźnienie w jego realizacji naraża miasto na sięgające pół miliona złotych kary. Konieczność utworzenia SCT, wobec stwierdzanych w Krakowie przekroczeń poziomu dopuszczalnego dwutlenku azotu, wynika też z prawa UE oraz z Krajowego Planu Odbudowy” – tłumaczy Jakubowski.

- Zagłosowanie za inicjatywą Komitetu Kraków dla Kierowców oznaczałoby likwidację Strefy bez przeprowadzenia konsultacji społecznych, co byłoby rażącym naruszeniem norm stanowienia prawa w Polsce. Nowy Program Ochrony Powietrza, przyjęty pod koniec 2023 roku, również zobowiązuje władze Krakowa do wdrożenia SCT, w kształcie przyjętej już w listopadzie 2022 roku uchwały. Brak jej wdrożenia będzie skutkować karą pieniężną (do 0,5 mln zł) - czytamy w apelu.

Jednocześnie przypominamy, że w środę, 17 grudnia o godz. 15.00 pod Urzędem Miasta Krakowa przy pl. Wszystkich Świętych odbędzie się pikieta zorganizowana przez Ruch Społeczny „NIE ODDAMY MIASTA”. Ruch Społeczny tłumaczy, że pikieta: "ma dać do zrozumienia radnym, że nie chcemy tzw. SCT w Krakowie" - piszą przedstawiciele Ruchu.

Kto złożył podpis pod apelem?

• 1. Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy
• 2. Stowarzyszenie Kraków Miastem Rowerów
• 3. Fundacja Kraków - Miasto Przyszłości
• 4. Stowarzyszenie Akcja Ratunkowa dla Krakowa
• 5. Fundacja Rodzic w Mieście
• 6. Fundacja Przestrzeń do Życia
• 7. Fundacja Pójdźmy w Las
• 8. Rodzice dla Klimatu
• 9. Polski Klub Ekologiczny Okręg Małopolski
• 10. Inicjatywa Tramwaj na Mistrzejowice
• 11. Stowarzyszenie Ulepszamy Kraków!
• 12. WWF Polska
• 13. Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody
• 14. Inicjatywa Pieszy Kraków
• 15. Strajk dla Ziemi - Earth Strike - Kraków
• 16. Fundacja Otwarty Plan
• 17. Fundacja Frank Bold
• 18. Wieloświaty
• 19. Magdalena Millert - Pieing
• 20. Ratujmy Kleszczowskie Wąwozy
• 21. Inicjatywa Wspólny Las
• 22. Stowarzyszenie Instytut na rzecz Ekorozwoju
• 23. Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA
• 24. HEAL Polska
• 25. Clean Cities Campaign Polska
• 26. Europejskie Centrum Czystego Powietrza
• 27. Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki
• 28. Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć
• 29. Client Earth Polska Prawnicy dla Ziemi
• 30. Towarzystwo dla Natury i Człowieka
• 31. Warszawski Alarm Smogowy
• 32. Fundacja Czas Wolny
• 33. Stowarzyszenie Nasza Olszanica
• 34. Stowarzyszenie Funkcja Miasto
• 35. Fundacja Dzieci w Naturę
• 36. Grupa Tęczowa Bezprzemocowa
• 37. Stowarzyszenie Wspólne Podgórze
• 38. Stowarzyszenie Przestrzeń-Ludzie-Miasto
• 39. Inicjatywa Czyste Niebo nad Krakowem
• 40. Stowarzyszenie Wymiar Społeczny
• 41. Stowarzyszenie Klub Gaja
• 42. Greenpeace Polska
• 43. Inicjatywa Aktywni Mieszkańcy osiedla Centrum D
• 44. Inicjatywa Zielony Blok
• 45. Kongres Ruchów Miejskich
• 46. Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego
• 47. Akcja Demokracja
• 48. Koalicja Klimatyczna
• 49. Fundacja Climate Strategies Poland
• 50. Ekowyborca
• 51. Fundacja Niezależny Instytut Edukacji Emocjonalnej
• 52. Fundacja Ilmarinen na rzecz rozwoju zintegrowanego i zrównoważonego transportu
• lokalnego
• 53. Federacja Zielonych - Grupa Krakowska
• 54. Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Wspólna Ziemia
• 55. Młodzieżowy Strajk Klimatyczny Kraków