Wpisany w jurajski krajobraz ze słynną Maczugą Herkulesa Zamek w Pieskowej Skale - oddział Zamku Królewskiego na Wawelu - jest dziś jedyną dobrze zachowaną warownią na Szlaku Orlich Gniazd i należy do najważniejszych nowożytnych rezydencji na terenie Małopolski i całego kraju.
Zamkowe dziedzińce i część pomieszczeń na parterze przeszły modernizację. Gruntowny remont objął także kaplicę św. Michała Archanioła wraz z poddaną konserwacji pierwotną XVII-wieczną polichromią. Odnowiono też znaczące dla wawelskiej kolekcji muzealia – dwie barokowe szafy oraz XVIII-wieczny zapewne dłuta Michała Klahra, datowany na początek XVII wieku ołtarz znajdujący się w kaplicy.
– Dziś zwiedzający mogą podziwiać dotąd niedostępną a prawdziwie spektakularną przestrzeń kaplicy – podkreśla prof. Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.
Dodatkowo, wewnątrz Zamku przeprowadzono także specjalistyczne badania jakości powietrza, które mają pomóc w stworzenia lepszej ochrony dla muzealiów i całego obiektu.
Po remoncie, w odnowionych wnętrzach parteru skrzydła południowego, otwarto nową wystawę stałą poświęconą kulturze staropolskiej.
- Przedstawiamy dziś zwiedzającym najważniejsze dzieła kultury staropolskiej: galerię kodeńską Sapiehów oraz wspaniałe, XVII-wieczne cynowe sarkofagi Sieniawskich pochodzące z Brzeżan. Można je określić jako swego rodzaju „pomniki” kultury Rzeczypospolitej okresu nowożytnego - zaprasza Andrzej Betlej. - Jest to, oczywiście ekspozycja, która pokazuje wybrane zagadnienia wspaniałej kultury staropolskiej pierwszej Rzeczpospolitej.
W czterech salach na parterze, a także w kaplicy i krypcie zgromadzone zostały cenne zabytki i unikatowe pamiątki historyczne ukazuje bogactwo tradycji szlacheckich w kulturze staropolskiej. Zwiedzający będą mieli okazję poznawać kulturę staropolską nie tylko poprzez wybrane eksponaty ze zbiorów Wawelu z dziedziny malarstwa, złotnictwa, rzemiosła artystycznego i militariów, ale także od kuchni.
Jak podkreślają muzealnicy, wiele spośród zabytków ma unikalny charakter. Na szczególną uwagę zasługują: galeria portretowa przedstawicieli rodziny Sapiehów, zespół cynowych siedemnastowiecznych sarkofagów Sieniawskich z plastycznymi figurami zmarłych rycerzy na wiekach oraz kolekcja złoconych i srebrnych łyżek staropolskich.
Służba Publiczna i Wojskowa, Dom i Rodzina, Tradycje Staropolskie w XIX i początku XX wieku, Kuchnia, Krypta i Kaplica to przestrzenie prezentujące muzealne eksponaty.
W pierwszej z nich zgromadzone zostały reprezentacyjne wizerunki królewskie – Augusta III Sasa i jego żony Marii Józefy, portrety urzędników królewskich, a także okazy uzbrojenia husarskiego, meble i przybory pisarskie.
Dom i rodzina odgrywały w dawnej kulturze ogromną rolę, a odwieczna genealogia i jej zewnętrzne znaki stanowiły o specyfice społeczeństwa szlacheckiego. W tej sali prezentowane są 72 wizerunki reprezentantów rodziny Sapiehów. Dopełnieniem galerii są portrety przedstawicieli innych znamienitych rodów – Potockich, Radziwiłłów i Tarłów. Tu zwiedzający znajdą herby i kolekcję pasów kontuszowych - wawelska kolekcja należy do najcenniejszych w Polsce pod względem jakości artystycznej i technicznej, a prezentowane egzemplarze zostały wykonane w cieszących się uznaniem staropolskich manufakturach.
Uzupełnieniem wystawy opowiadającej o domu i rodzinie są srebrne łyżki, miski i wyroby z cyny.
zaś tradycje Staropolskie w XIX i początku XX wieku ukazane zostały poprzez portrety, akcesoria stroju męskiego, zespół pięciu pieczęci po Karolu Lanckorońskim, makatę utkaną w manufakturze Potockich w Buczaczu oraz kobierzec perski z kartuszem herbowym. Wystrój sali dopełniają meble – komoda, szafa sieniowa i para rzeźbionych foteli „gdańskich”, a także stół pamiątkowy, który według tradycji pochodził z kaplicy zamkowej w Olesku, z miejsca związanego urodzinami króla Sarmaty – Jana III Sobieskiego.
W ostatnim pomieszczeniu parteru umownie zainscenizowano kuchnię zamkową, na którą składa się rekonstrukcja paleniska i wystawa naczyń miedzianych.
Kaplica pw. Św. Michała z późnobarokowym drewnianym ołtarzem oraz zespołem zabytków złotnictwa o przeznaczeniu sakralnym i ekspozycja krypty z wyeksponowanymi sarkofagi Adama Hieronima Sieniawskiego i jego trzech synów uzupełniają zamkową ekspozycję w Pieskowej Skale.
3 sposoby na piękny trawnik, zobacz co radzi ekspert, to musisz wiedzieć!
