Zostań Eko-Hero Małopolski. Do udziału w konkursie zaprasza Ryszard Pagacz, wicemarszałek Województwa Małopolskiego

Z jednej strony Małopolanie chcą być eko, co widać po zgłoszeniach do naszego konkursu EKO-HERO Małopolski, a z drugiej - irytują nas ekologiczne słomki do napojów i przytwierdzone nakrętki do butelek. Jesteśmy aż tak przewrotni? Chcemy być eko, ale nie lubimy, jak coś się nam narzuca z góry?
Z perspektywy władz samorządowych wiedza na temat ekologii i praktykowanie zachowań ekologicznych są w Małopolsce bardzo solidnie ugruntowane. Znaczącym przykładem są choćby programy skierowane do gmin i mieszkańców, takie jak np. program dofinansowania kompostowników czy Małopolska deszczówka. Zwłaszcza program kompostowania cieszy się ogromnym zainteresowaniem, w związku z czym Samorząd Województwa Małopolskiego podjął decyzję o ponownym dofinansowaniu zadania, przeznaczając na ten cel 500 tys. zł. Dotychczasowy bilans jest imponujący: do maja 2024 r. podpisano 128 umów z gminami na łączną kwotę 4 mln zł, co oznacza, że w większości gmin w Małopolsce dzięki przydomowemu kompostowaniu znacząco wzrośnie poziom recyklingu odpadów komunalnych. A więc jeśli rozumiemy mechanizmy, które pomagają środowisku, chętniej i z większym zaangażowaniem włączamy się w ekologiczne inicjatywy. Dlatego tak bardzo stawiamy w Urzędzie Marszałkowskim na edukację i promocję inicjatyw ekologicznych.

Małopolska ma ambicje, aby stać się regionem ekologicznym. Jak zmieniało się przez lata podejście miast, miasteczek i wsi do ekologii?
Niezależnie od miejsca, w którym żyjemy, wszyscy odczuwamy skutki zmiany klimatu, czyli konsekwencje wynikające m.in. z niewłaściwego korzystania ze środowiska. To już nie tylko zapowiedzi naukowców - susze, gwałtowne burze i powodzie dzieją się na naszych oczach. Małopolska m.in. ze względu na ukształtowanie terenu jest regionem szczególnie wrażliwym na kaprysy pogody, jak również na złą jakość powietrza. Wśród mieszkańców stale wzrasta świadomość, że dbanie o środowisko to nie tylko deklaracje, ale także konkretne decyzje, dotyczące choćby zmiany źródła ogrzewania, termomodernizacji domu, segregowania śmieci czy oszczędzania wody. Okazuje się również, że ekologiczne zachowania nie tylko są przyjazne środowisku, ale przynoszą bezpośrednie korzyści nam samym. Pozytywne efekty wcielania w życie zielonych idei wpływają na poprawę naszego zdrowia i oszczędności w portfelu.

Na jakie ekologiczne inicjatywy mieszkańców Małopolski czeka Pan najbardziej?
Jestem przekonany, że w piątej edycji plebiscytu EKO-HERO Małopolska mieszkańcy znów nas zaskoczą! Czekamy z niecierpliwością na zgłoszenia, które - przypomnijmy - można nadsyłać do 27 października. Każde zgłoszenie to przykład na to, jak konkretny projekt powstaje w odpowiedzi na bardzo indywidualne potrzeby lokalnej społeczności, jak angażuje do pracy na rzecz regionu, powiatu czy gminy. Plebiscyt został pomyślany jako sposób na wyróżnienie i docenienie właśnie takich ekologicznych inicjatyw. Na takie projekty czekamy - osadzone w konkretnej rzeczywistości i konkretnych uwarunkowaniach lokalnych, wynikające z potrzeb i możliwości mieszkańców. W ubiegłej edycji wyróżniliśmy bardzo różnorodne inicjatywy: od inwestycji związanych z redukcją emisji zanieczyszczeń przemysłowych w firmie produkującej okna czy prace badawcze nad biologicznym oczyszczaniem ścieków komunalnych, aż po projekty społeczne takie jak „Odmieniamy przestrzeń seniora - warsztaty dla najstarszych mieszkańców Małopolski z upcyclingu (przetwarzania odpadów, dając im drugie życie i zwiększając ich wartość) Zakres zgłoszonych działań jest imponujący, a wybór trudny - i mam nadzieję, że Kapituła również w tym roku będzie miała trudne zadanie wybrania zwycięzców w każdej z kategorii.

Dlaczego warto pochwalić się swoją proekologiczną postawą oraz pomysłami i zgłosić się do piątej już edycji konkursu EKO-HERO?
Podobnie jak w latach poprzednich plebiscyt ma przede wszystkim służyć nagłośnieniu i promocji inicjatyw wpisujących się w strategię ekologiczną Województwa Małopolskiego. Choćby dlatego warto zgłosić swoją firmę lub inicjatywę. Zgłosić, a potem zagłosować na konkretne działania - w ten sposób możemy pozytywnie wpłynąć na nasze najbliższe otoczenie. Wyróżnieni przez Kapitułę, oprócz statuetki i dyplomu, będą mogli zaprezentować się w specjalnym dodatku do „Gazety Krakowskiej”, a więc ich działalność zostanie zauważona w szerszym, regionalnym kontekście. Chcemy, żeby działania zaprezentowane w tym plebiscycie stały się inspiracją dla innych mieszkańców Małopolski, bo przecież nic nie działa lepiej niż dobry przykład! Jeśli tak będzie, za kilka lat będziemy oddychali czystszym powietrzem.

Jakie ambicje mają małopolskie firmy? Czy przedsiębiorcom opłaca się być eko? Urząd Marszałkowski jakoś pomaga w tym temacie?
Myślenie w kategoriach eko jest cechą coraz większej liczby małopolskich przedsiębiorców. Nie tylko dlatego, że to się po prostu opłaca, ale również wpływa na wizerunek firmy i jej atrakcyjność dla partnerów krajowych i zagranicznych. Zmiany w modelach biznesowych wymagają podejmowania trudniejszych, ale za to bardziej odpowiedzialnych decyzji. Dlatego przedsiębiorcy potrzebują wsparcia, zarówno w zakresie merytoryki, jaki i finansowania. Najlepszym adresem jest tu Małopolskie Centrum Przedsiębiorczości. Zatrudnieni tam ekodoradcy dla biznesu nie tylko udzielają informacji i edukują przedsiębiorców w zakresie prawnych wymogów w obszarze ochrony środowiska, ale przede wszystkim pomagają we wdrażaniu w podmiotach gospodarczych nowoczesnych technologii chroniących środowisko i ekoinnowacji. Działalność ekodoradców jest bezpłatna, a ponieważ są mobilni, mogą świadczyć usługi bezpośrednio w siedzibie przedsiębiorcy.

Jak wyobraża Pan sobie w przyszłości turystyczne, a jednocześnie ekologiczne miasto w Małopolsce?
Pytanie powinno zostać postawione inaczej: czy w ogóle możliwe jest funkcjonowanie miasta turystycznego, które nie dba o ekologię?
Kluczem jest zrównoważony rozwój, czyli znajdowanie takich rozwiązań, które pozwalają na dalszy wzrost gospodarczy i dobrobyt mieszkańców, a jednocześnie chronią środowisko. Władze samorządowe miejscowości turystycznych ponoszą odpowiedzialność nie tylko za to, jak żyje się tam mieszkańcom i wypoczywa gościom dzisiaj, ale powinni również planować przyjazny dla środowiska rozwój. Już dziś możemy wskazać kurorty, które nie tylko zainwestowały w niskoemisyjny transport zbiorowy, wprowadziły wzorcowo gospodarkę odpadami, ale również są liderami w wymianie nieefektywnych źródeł ciepła i transformacji energetycznej. Takich miejscowości jest coraz więcej, również dlatego, że takie są oczekiwania turystów.