Baba z wozu maziarskiego - strongmanom lżej, czyli o Święcie Maziarza

Umie Pani wypalać dziegieć?

Ja wiem, jak się to robi, ale potrafią to tylko mieszkańcy Łosia i Bielanki. Z dziada pradziada znają tę metodę pozyskiwania dobroczynnej smoły, choć jedynym żyjącym dziegciarzem - rzemieślnikiem jest pan Roman Penkała z Bielanki. Całe szczęście, że u swego boku wychował sobie następcę - 18-letniego Sebastiana. Ten w niedzielę będzie prezentował, jak z sosnowych szczap uzyskać to mazidło.

No to co z tym dziegciem będziecie robić?

Można go na przykład wymieszać z miodem i mlekiem i podawać tym, którzy mają problemy z żołądkiem.

Czy to prawda, że to też doskonały środek na demony?

A jakże. Według ludowych wierzeń te nie lubią zapachu specyfiku. Dlatego właśnie dziegciem naznaczano krzyż na futrynie drzwi, by wszystkie złe duchy omijały domostwo szerokim łukiem. Żeby demony nie straszyły małych dzieci, dziegieć ustawiano w skorupkach z kurzych jaj wokół kołyski, w której spało maleństwo.

Oprócz wszystkiego o profesji maziarzy będzie też coś o łosiankach - ich żonach?

Tak, o kobietach, które często na większą część roku stawały się słomianymi wdowami. Mężowie zaprzęgali konie i jechali z dziegciem i mazią aż na Węgry, a na głowie kobiet właśnie zostawało wszystko. Musiały zajmować się dziećmi, obrządkiem w gospodarstwie, zasiewami czy zbiorami w polach. Były zaradne, a przy tym silne.

Im poświęcicie wystawę fotografii?

Tak. Mieszkańcy wsi dostarczyli nam sporo zdjęć kobiet żyjących w latach 20. i 30. XX wieku. Ale nie tylko. Pokażemy też, jak ciężką dla nich pracą było mielenie zboża w żarnach, tkanie czy pranie. Współczesne kobiety będą mogły spróbować, jak tradycyjnie ubija się masło.

A zajęcie dla Panów będzie?

Oczywiście, wyłonimy łosiańskich strongmanów. Na maziarskim wozie będą przeciągać słodki ciężar - zasiądą na nim panie z publiczności.

Rozmawiała: Agnieszka Nigbor-Chmura

Gazeta Gorlicka