- Kiedy należy szukać pomocy u neurologa?
- Współczesna neurologia to szeroka dziedzina. Bóle głowy, zawroty głowy, problemy z pamięcią, koncentracją, planowaniem i wykonywaniem codziennych zadań, zaburzenia mowy, pogorszenie sprawności ruchowej, zaburzenia czucia, zaburzenia snu - powinny być skonsultowane z neurologiem.
- Co lubi mózg?
- Mózg lubi harmonię. Umiarkowana ilość wysiłku fizycznego, najlepiej na świeżym powietrzu, zrównoważona dieta, aktywny udział w życiu towarzyskim i dobry sen, poprawiają jego funkcjonowanie.
- Coraz więcej osób zapada na choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona. Czym są choroby mózgu?
- Schorzenia neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera, są spowodowane zanikiem pewnych obszarów mózgu. Choroby te częściej występują u ludzi starszych. W związku ze zmianami demograficznymi w polskim społeczeństwie, rośnie ich częstotliwość w populacji. Choć wiele jeszcze pozostaje do zbadania, to przyczyny wielu schorzeń układu nerwowego zostały na dzień dzisiejszy wyjaśnione. Opracowano skuteczne metody terapeutyczne. Dostępne obecnie metody terapii pozwalają przedłużyć życie o wiele lat, zmniejszając dolegliwości i pozwalając na niezależne funkcjonowanie.
- Jakie są czynniki ryzyka zachorowania? Czy w starszym wieku jesteśmy bardziej podatni na schorzenia układu nerwowego?
RP: - Do najważniejszych czynników ryzyka należą: palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej, wiek, źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość. Warto pamiętać, że niektóre czynniki ryzyka można modyfikować. Regularne badania, zdrowa dieta oraz aktywność fizyczna mogą poprawić funkcjonowanie układu nerwowego.
- Migrena kojarzy się nam z niegroźnym, choć uciążliwym schorzeniem. Jak najskuteczniej walczyć z bólem, jakich błędów nie popełniać?
- Należy rozróżnić dwa aspekty w podejściu do migreny. Pierwszym jest profilaktyka, celem której jest zmniejszenie częstości napadów oraz nasilenia bólu głowy. W profilaktyce migreny ważna jest modyfikacja stylu życia: przestrzeganie odpowiedniej diety, higieny snu, unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu. W profilaktyce migreny stosowane są pewne terapeutyki, niemające bezpośredniego działania przeciwbólowego. Drugim zadaniem jest dobór leku skutecznie przerywającego napad migreny.
- Co zmniejsza sprawność mózgu? Co traktować jako niepokojący sygnał?
- Najważniejsze czynniki wpływające niekorzystnie zostały już wymienione; palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, brak aktywności fizycznej, wiek, źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość. Dolegliwości ze strony układu nerwowego mogą nosić charakter przewlekły. Wówczas często wskazana jest diagnostyka i leczenie ambulatoryjne w poradni neurologicznej. Jeżeli natomiast występują nagle, często o sukcesie decyduje pilne wezwanie karetki pogotowia ratunkowego przez świadków zdarzenia.
- Udar. Wszyscy się go lękamy, a im jesteśmy starsi, tym bardziej. Jakich symptomów nie należy lekceważyć?
RP: - Jeżeli nagle wystąpią zaburzenia mowy, osłabienie połowy ciała lub jednej kończyny, asymetria twarzy - wykrzywienie ust, należy pilnie, bez zbędnej zwłoki, wezwać karetkę pogotowia ratunkowego. Skuteczne leczenie jest dostępne tylko w pierwszych kilku godzinach od zachorowania.
- Są osoby, które mają objawy, ale nie zdiagnozowano u nich udaru...
- W zdecydowanej większości przypadków rozpoznanie udaru nie stanowi problemu. Jak to jednak w medycynie bywa, czasem zdarza się nietypowy przebieg choroby, co może stanowić wyzwanie diagnostyczne dla mniej doświadczonych lekarzy. W trakcie studiów lekarskich, a także podczas szkolenia ustawicznego lekarzy w naszej klinice, zwracamy zawsze uwagę na to, iż w przypadku podejrzenia udaru wskazana jest szczególna czujność - opłaca się być nadmiernie podejrzliwym.
- Zamiast iść na SOR, wzywa się pogotowie, mówi się „mam objawy udaru mózgu”?
RP: - Wezwanie karetki pogotowia ratunkowego przy podejrzeniu udaru jest jedynym słusznym postępowaniem. Samodzielny transport do SOR nie jest bezpieczny, i najczęściej wydłuża czas do zastosowania terapii. Liczy się każda minuta, opóźnienie w zastosowaniu leczenia przekłada się na gorsze efekty.
- Jak wygląda leczenie chorób neurologicznych w Małopolsce? Na co mogą liczyć pacjenci z naszego regionu?
- Zdecydowana większość chorób neurologicznych to schorzenia przewlekłe. Wobec tego, w większości przypadków leczenie odbywa się w poradniach neurologicznych. Jest ich w samym Krakowie kilkanaście. We wszystkich największych szpitalach Krakowa, a także w miastach powiatowych, są oddziały neurologii, często z pododdziałem udarowym. Dodatkowo funkcjonują oddziały rehabilitacji neurologicznej, poradnie rehabilitacji neurologicznej. W sytuacji, kiedy wymagane jest podawanie niestandardowych lub trudno dostępnych leków, odbywa się to najczęściej w ramach tak zwanych programów lekowych, prowadzonych w niektórych ośrodkach w województwie. Zawsze warto zapytać swojego neurologa o wytłumaczenie, jakie są możliwości.
Dr ROMAN PUŁYK, neurolog, zastępca kierownika Oddziału Klinicznego Neurologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie
Zobacz wydanie specjalne magazynu FORUM SENIORA:
NIK o aferze wizowej. Rosjanie dostawali polskie wizy mimo ograniczeń
