Kraków. "Cud światła" - pionierska wystawa średniowiecznych witraży w Muzeum Narodowym

WIDEO: Trzy Szybkie

Witraże to kombinacja odpowiednio przyciętych szkieł, pokrytych kilkoma warstwami farby i wypalanych w piecu, następnie ujętych w ołowiane listwy. Należą one do symboli kultury średniowiecznej łacińskiej Europy, kiedy to wypełniały okna kościelnych budynków. Chwaląc wielobarwnym przepychem Stwórcę, opowiadały historię zbawienia ludzkości, a w wizerunkach świętych ukazywały wzorce moralne. W okresie nowożytnym usuwano je z okien, przez co do naszych czasów dotrwał znikomy ich procent – u nas najwięcej zachowało się ich w Małopolsce.

– Wystawa „Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce” to pierwsza tak obszerna prezentacja średniowiecznych witraży w Muzeum Narodowym w Krakowie. Jest pionierska w skali całego polskiego muzealnictwa – zarówno ze względu na wartość pokazanych dzieł, merytoryczne opracowanie, jak i kwestie konserwatorskie związane z ich eksponowaniem w muzeum – mówi prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor MNK.

Na wystawie w MNK można zobaczyć 77 witraży z polskich kolekcji muzealnych i prywatnych oraz z kościołów i klasztorów, stworzonych między XII a XVI wiekiem. Pokaz dopełni 78 innych dzieł sztuki, takich jak obrazy, hafty, złotnictwo, dokumenty, rysunki, projekty witraży, grafiki i książki. Większość eksponatów nigdy nie była prezentowana publiczności, a wiele zostało zakonserwowanych specjalnie z myślą o tej wystawie. Wyjątkowym rarytasem są kwatery z okien kościoła Mariackiego w Krakowie, na co dzień umieszczone wysoko w oknach za Ołtarzem Wita Stwosza.

- Od kilku lat, dzięki grantowi ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, wraz z zespołem specjalistów w zakresie historii sztuki, historii, konserwacji i fotograficznej dokumentacji dzieł sztuki pracuję nad „Korpusem witraży średniowiecznych w Polsce. Zależało mi na tym, by wyniki naukowych dociekań przełożyć na komunikatywny język wystawy, udostępnić szerokiej publiczności zainteresowanej sztuką i jej historią – tłumaczy kuratorka wystawy dr Dobrosława Horzela.

Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie to opowieść o zmianach rangi witrażownictwa w historii sztuki. Rozpoczyna ją część poświęcona specyfice zawodu witrażysty. Następna część wystawy opowiada o witrażach jako nieco zapomnianym rodzaju sztuki w kontekście innych jej mediów: haftów, złotnictwa, malarstwa tablicowego. Kolejny temat to poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: jak te dzieła oddziaływały, skoro znajdowały się bardzo wysoko?

W osobnej sali dokumenty i relikty archeologiczne próbują odpowiedzieć na pytanie dlaczego średniowieczne witraże z czasem zniknęły z pola widzenia? Dlaczego i w jakich okolicznościach je wyrzucano? „Przypominanie” to tytuł ostatniej części pokazu, prezentującej różne aspekty odkrywania witraży w XIX wieku: dokumentowanie, restaurowanie, projektowanie nowych witraży - oraz ich kolekcjonerstwo.

„Cud światła. Witraże średniowieczne w Polsce” można oglądać od dzisiaj do 26 lipca na I piętrze Gmachu Głównego MNK od wtorku do soboty w godz. 10-18 i w niedziele w godz. 10-16.