"Stanowisko Prokuratury Okręgowej w Krakowie w przedmiocie zasadności rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 30 października 2015 roku, sygn. III Kop 14/15 stwierdzającego prawną niedopuszczalność ekstradycji Romana Polańskiego do Stanów Zjednoczonych Ameryki.
W dniu 20.01.2015 r. Prokuratura Okręgowa w Krakowie wystąpiła do Sądu Okręgowego w Krakowie z wnioskiem o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczalności wydania Romana Polańskiego władzom amerykańskim. Podstawą wystąpienia z powyższym wnioskiem był wniosek władz amerykańskich o tymczasowe aresztowanie i ekstradycję wymienionego w oparciu o dołączone do wniosku dokumenty. Na tym etapie postępowania ekstradycyjnego po przesłuchaniu poszukiwanego i zapoznaniu się z przedstawioną przez stronę amerykańska dokumentacją, prokurator nie miał podstaw do zajęcia odmiennego stanowiska.
W toku toczącego się postępowania ekstradycyjnego Sąd Okręgowy w Krakowie uzupełnił materiał dowodowy, w tym o przesłane przez władze amerykańskie i szwajcarskie dodatkowe dokumenty, dopuścił też dowody zawnioskowane przez obrońców Romana Polańskiego, a także przeprowadził dowody z urzędu.
Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie przez Sąd Okręgowy
w Krakowie, a także analiza treści uzasadnienia orzeczenia tegoż Sądu z dnia 30.10.2015 roku pozwala uznać stanowisko Sądu o odmowie wydania Romana Polańskiego władzom amerykańskim za słuszne. Uzasadnienie postanowienia Sądu bardzo obszerne i szczegółowe w treści, zawiera wyczerpujące ustalenia dotyczące stanu faktycznego sprawy, kompletne wskazanie podstaw prawnych rozstrzygnięcia, a także w sposób logiczny przedstawia tok rozumowania i wnioskowania Sądu. Tut. Prokuratura nie znalazła podstaw do formułowania zarzutów w zakresie naruszenia przy procedowaniu przez Sąd w tej sprawie zarówno prawa materialnego, procesowego, nie znalazła również błędów w jego ustaleniach faktycznych.
W szczególności prokuratura nie znajduje argumentów pozwalających skutecznie zakwestionować wyrażony przez Sąd pogląd o możliwości (w sytuacji wydania ściganego) naruszenia bezwzględnej przeszkody ekstradycyjnej określonej w art.
6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności tj. prawa do rzetelnego procesu sądowego., zwłaszcza w kontekście ujawnionych przez Sąd Okręgowy licznych nieprawidłowości procedowania w tej sprawie przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości. Przykładowo do okoliczności rzutujących na ocenę tej rzetelności Sąd zaliczył:
- nadmierną podatność sędziów i prokuratorów amerykańskich na krytykę medialną,
- wypowiedzi przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości dla prasy, wyprzedzające
i zapowiadające dalszy tok postępowania,
- nieetyczne i dyskwalifikujące sędziego rozmowy na temat meritum sprawy
z którąś ze stron bez obecności drugiej strony, względnie z osobami postronnymi, tzw. ex parte communications,
- wydawanie na posiedzeniach in chambers (posiedzenie niejawne w gabinecie sędziego) instrukcji stronom,
- naruszenie prawa do obrony,
- tzw. „marching orders” ujawniona przez byłego Dyrektora Informacji Publicznej Sądu w Los Angeles – Alana Parachiniego praktyka wydawania przez przewodniczącego wydziału karnego a następnie prezesa Wesleya oraz prezesa McCoya nieformalnych poleceń w formie pisemnej sędziom, które co najmniej dwukrotnie tj. w 1997 roku
i 2008 roku zostały wysłane pocztą wewnętrzną, a które miały obowiązywać każdego sędziego, który zajmowałby się sprawą Romana Polańskiego. W świetle tej instrukcji rozstrzygnięcie sprawy mogło nastąpić dopiero po aresztowaniu poszukiwanego,
z Jego udziałem
- zaginięcie części sądowych dokumentów sprawy,
- zniszczenie istotnych dokumentów z akt sprawy (pozostającej na biegu) w tym transkrypcji pierwszego przesłuchania Romana Polańskiego z dnia 15 kwietnia 1977 roku, transkrypcji przebiegu rozprawy z dnia 24 października 1977 roku, transkrypcji przebiegu rozprawy z dnia 1 lutego 1978 roku, na której zastosowano tymczasowe aresztowanie wobec Romana Polańskiego. Fakt zniszczenia części dokumentów
w razie prowadzenia postępowania na terenie USA, może w istotny sposób je utrudnić, w tym również w zakresie wszechstronnego wyjaśnienia podnoszonych przez Romana Polańskiego zarzutów dotyczących nieprawidłowości
jakimi było dotknięte zawarcie przez Niego ugody przed Sędzią Rittenbandem,
- dostarczenie przez władze amerykańskie na wniosek Sądu wraz z uzupełniającymi dokumentami niekompletnego raportu kuratora Irvina Golda (brak istotnych zawierających końcowe wnioski stron).
Sąd Okręgowy w Krakowie zwrócił też uwagę na cel postępowania ekstradycyjnego określony w umowie o ekstradycji pomiędzy Rzeczypospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, a jest nim wydanie obywatela, w związku z koniecznością przeprowadzenia z Jego udziałem postępowania karnego bądź odbycia przez Niego orzeczonej przez Sąd kary. Tymczasem, zgodnie z ustaleniem Sądu, którego tut. prokuratura nie kwestionuje, poszukiwany na terenie USA zawarł skutecznie z tamtejszym wymiarem sprawiedliwości ugodę dotyczącą wymiaru kary i uzgodnioną karę odbył. W świetle powyższych ustaleń jedynym celem wydania Romana Polańskiego byłoby zapewnienie Jego stawiennictwa przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości, którego procedowanie ograniczyłoby się do potwierdzenia zawartej ugody i odbycia już przez Wymienionego orzeczonej kary.
W tym miejscu, za Sądem Okręgowym w Krakowie, wypada powołać orzeczenie Sądu Apelacyjnego Kalifornii z dnia 21 grudnia 2009 roku wydane w rozpoznaniu wniosku obrońców poszukiwanego o umorzeniu postępowania zawierające stwierdzenie, że postępowanie prowadzone na terenie USA przeciwko Romanowi Polańskiemu może zakończyć się bez jego obecności, między innymi o ile Sąd Amerykański uzna że w interesie wymiaru sprawiedliwości leży ogłoszenie wyroku bez obecności poszukiwanego.
